Εὐθύμιος Στύλιος (Μητροπολίτης Ἀχελώου)

«Ἡττᾶται ἡ θρασύτης τῶν αἱρέσεων»

Προοίμιον: Τὸ φαινόμενο τῆς ἀθεΐας ἐμφανίσθηκε στὴ Δύση καὶ ἔγινε μεγάλο καὶ ἐπικίνδυνο παγκόσμιο ρεῦμα, τὸ ὁποῖο ἐπλήρωσε ἀκριβὰ ὁ Δυτικὸς Πολιτισμὸς κατὰ τὸν 20όν αἰώνα. Τὸ φαινόμενο τῆς ἀθεΐας, ἐξάλλου, ἐμφανίσθηκε στοὺς κόλπους τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἀντίδραση τῶν ἐπιστημόνων γιὰ τὶς αὐθαιρεσίες καὶ τὴν σκληρότητα τῆς Ἐκκλησίας αὐτῆς (Ἱερὰ Ἐξέταση κ.λ.π.). Στὸ χῶρο, ὅμως, τῆς Ἀνατολῆς, δὲν ὑπῆρξε ποτὲ πρόβλημα στὶς σχέσεις μεταξὺ τῶν ἐπιστημόνων καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ τοῦτο τὸ ὀφείλουμε στοὺς τρεῖς μεγάλους Ἱεράρχες ποὺ γιορτάζουμε σήμερα.

α. Ἦσαν ἐπιστήμονες: Ἦσαν λόγιοι ἱεράρχαι, μὲ μακρὲς σπουδὲς καὶ μεγάλη ἀκαδημαϊκὴ κατάρτιση. Ὁ Βασίλειος καὶ ὁ Γρηγόριος εἶχαν φοιτήσει καὶ στὸ Πανεπιστήμιο τῶν Ἀθηνῶν τῆς ἐποχῆς τους. Ὁ Γρηγόριος λέγει γιὰ τὸν Βασίλειο, ὅτι γνώριζε ὅλες τὶς ἐπιστῆμες ὅπως ἄλλοι γνωρίζουν μία καὶ μόνη. Ἦσαν ἐπιστήμονες καὶ ἅγιοι μαζί. Μὲ τὸν προσωπικὸ αὐτὸ τρόπο, ἔλυσαν τὸ θέμα τῶν σχέσεων ἐπιστήμης καὶ πίστεως. Οἱ τρεῖς Ἱεράρχαι διεκήρυτταν μὲ τὴ ζωή τους ὅτι πίστη καὶ ἐπιστήμη δὲν εἶναι δύο πράγματα ἀσυμβίβαστα…

β. Ὑπηρέτησαν τὴν ἀλήθεια: Ἡ Ἐκκλησία, ὅπως τὴν ἴδρυσεν ὁ Χριστὸς καὶ οἱ Ἀπόστολοι, εἶναι χῶρος φωτός, ἀλήθειας καὶ ζωῆς. Ὁ ἐπιστήμων, ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος, ἀναζητεῖ τὸ φῶς καὶ τὴν ἀλήθεια μὲ τὸ δικό του τρόπο. Οἱ τρεῖς Ἱεράρχαι ὑπηρέτησαν τὴν ἀλήθεια τοῦ χριστιανισμοῦ, χωρὶς νὰ τὴν νοθεύσουν. Οἱ ἐπιστήμονες τῆς Δύσης διεφώνησαν καὶ εἶχαν σφοδρὲς ἀντιρρήσεις γιὰ τὴ σχολαστικὴ θεολογία τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας. Διαβάζοντας, ὅμως, κανεὶς τὴ διδαχὴ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν δὲν διαφωνεῖ, δὲν ἔχει ἀμφιβολίες καὶ ἀντιρρήσεις. Διότι οἱ Ἕλληνες Πατέρες ὑπηρέτησαν τὸ φῶς καὶ τὴν ἀλήθεια καὶ μὲ τὴν ἀλήθεια δὲν διαφωνεῖ κανείς…

Ἐπίλογος: Ἡ ἀθεΐα δὲν εἶναι πνευματικὸ φαινόμενο τῆς Ἀνατολῆς. Ἡ ἀθεΐα εἰσήχθη στὴν Ἑλλάδα ὡς πνευματικὸ ὑποπροϊὸν τῆς Δύσης, στὰ τέλη τοῦ 19ου καὶ στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα καί, δυστυχῶς, τὰ χρόνια ἐκεῖνα, οἱ Ἕλληνες τρέφονταν μὲ τροφὲς -ὑλικὲς καὶ πνευματικὲς- ποὺ εἰσάγονταν ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ…

Σήμερα ζοῦμε σὲ ἄλλη ἐποχή. Στὴν Ἑλλάδα ὑπάρχει μεγάλη στροφὴ πρὸς τὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ παράδοση, πρὸς τοὺς Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Ἀρκετὰ τραφήκαμε μὲ τὰ «ξυλοκέρατα» τῆς Δύσης. Ἦταν καιρὸς νὰ ἐπιστρέψουμε στὸ σπίτι τῶν Πατέρων μας. Νὰ χαροῦμε τοὺς θησαυρούς τους. Γιὰ νὰ τραφοῦμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι καὶ νὰ θρέψουμε τὸν πεινασμένο γιὰ λόγον Κυρίου λαό μας.

 

(Κήρυγμα σὲ ἐπιστήμονες, 1971)