Μπαλογιάννης Σταῦρος(+)

Ὁ καλλιεργούμενος φόβος καθίσταται πάντοτε κανὼν καὶ ἁρμοστὴς τῆς καθημερινῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, διεισδύων εἰς τὰς ψυχὰς καὶ τὴν σκέψιν των καὶ καθορίζων τόσον τὴν προσωπικὴν συμπεριφορὰν ὅσον ἰδίως τὰς πολιτικὰς καὶ τὰς εὐρείας κοινωνικὰς μορφὰς συμπεριφορᾶς αὐτῶν.

Εἰς τὸν πνευματικὸν ἄνθρωπον ὁ φόβος καὶ ἡ ἀπειλὴ παύουν νὰ ἀσκοῦν ἐπίδρασιν ἐπὶ τῆς ψυχῆς του. Ὁ σωματικός, ὁ ψυχολογικὸς καὶ ὁ κοινωνικὸς φόβος σταδιακῶς σμικρύνονται καὶ τελικῶς ἐκμηδενίζονται. Ἡ ὑπαρξιακὴ σταθερότης, ἡ ὁποία προσλαμβάνει ὅλον καὶ μεγαλυτέρας διαστάσεις, ὅταν ἡ ζωὴ καὶ ἡ φιλοσοφία τοῦ ἀτόμου στηρίζονται ἐπὶ ἀναλλοιώτων ἀξιῶν καὶ ὅταν ὑφίσταται ἓν ἀληθὲς νόημα ζωῆς καὶ τὸ ἄτομον ἀποκτᾶ συνείδησιν τῆς αὐτοτέλείας του, διὰ τῆς γνώσεως τῆς ἀληθείας καὶ τῆς ἀπελευθερωτικῆς ἰσχύος αὐτῆς, ἀνεξαρτήτως τῶν κοινωνικῶν, πολιτικῶν καὶ οἰκονομικῶν συνθηκῶν ἐκδιώκει ἐκ τῆς ψυχῆς τὸν φόβον. Ὅταν ἀνάπτει τὸ ἐσωτερικὸν φῶς, τὸ ὁποῖον καταυγάζει τὴν ψυχὴν καὶ τὸν νοῦν, τὸ σκότος τοῦ φόβου, τοῦ ἄγχους καὶ τῆς θλίψεως πάντοτε διαλύεται.

Κατὰ τὴν πνευματικὴν ἀνάβασιν ὁ μόνος φόβος, ὁ ὁποῖος ἀρχίζει νὰ ἀναφύεται εἶναι ὁ φόβος πρὸς τὴν χοϊκότητα, πρὸς τὴν ἐμπάθειαν, πρὸς τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον, ἡ παρουσία τοῦ ὁποίου ἐμφωλεύει εἰς τὴν ἀνθρωπίνην ψυχὴν καὶ χρειάζεται πολὺν ἐσωτερικὸν ἀγώνα καὶ πολλὴν πνευματικὴν ἄσκησιν, διὰ νὰ περιορισθῆ καὶ νὰ ὑποταγῆ εἰς τὸν νέον ἀναγεννηθέντα ἄνθρωπον. Εἰς τὸν ἐσωτερικὸν φόβον ἐπιπροστίθεται ὁ φόβος τῆς ἀπωλείας τῆς ἐσωτερικῆς ἑνότητος, τῆς εἰρήνης, τῆς ἐσωτερικῆς ἁρμονίας, τῆς ἀρραγοῦς ἑδραιώσεως καὶ παγιώσεως ἑνὸς συμπαγοῦς, ὑπαρξιακῆς βαρύτητος ἀξιολογικοῦ συστήματος, τὸ ὁποῖον συνυφαίνεται μετὰ τοῦ Εἶναι, χωρὶς νὰ ὑφίσταται ἐσωτερικὴ πολυφωνία καὶ χωρὶς νὰ ἐκτυλίσσεται τὸ ὀδυνηρὸν δράμα τῆς διψυχίας.

Παραλλήλως πρὸς τὸν φόβον τῆς παλινδρομήσεως καὶ τῆς στερήσεως τῶν ὑπερόχων ἐμπειριῶν τῆς πνευματικῆς ἀναβάσεως ἀναφύεται καὶ ὁ φόβος τῆς κοινωνικῆς εὐθύνης. Ἡ κοινωνικὴ εὐθύνη ἀποτελεῖ κυρίαρχον αἴσθημα εἰς τὴν ψυχήν, τὴν γνωρίζουσαν, ὅτι ἡ προσωπικὴ πορεία προσλαμβάνει πανανθρώπινον διάστασιν καὶ τὸ προσωπικὸν ἀγαθὸν λαμβάνει ἀληθῆ ὑπόστασιν, ὅταν τοῦτο καθίσταται κοινωνικὸν ἀγαθόν. Ἕκαστον βῆμα εἰς τὴν πνευματικὴν ζωήν, ἑκάστη καλλιεργουμένη ἀρετή, ἑκάστη πορεία πρὸς τὴν Ἀλήθειαν καὶ τὸ ἀγαθόν, ἀναβιβάζει οὐχὶ μόνον τὸ ἄτομον ἀλλὰ καὶ ὅλην τὴν κοινωνίαν, ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα. Τὸ ἐσωτερικὸν φῶς δὲν φωτίζει μόνον τὴν ψυχὴν τοῦ ἀτόμου, ἀλλὰ καταυγάζει ἐμφανῶς καὶ ἐντός τοῦ κοινωνικοῦ περιγράμματος αὐτοῦ.

Τὸ ἀγαθὸν λαμβάνει ὑπόστασιν ὅταν βιοῦται, οὐχὶ μόνον ὑπὸ τὴν ἔννοιαν τῆς ἀτομικῆς εὐθύνης, ἀλλὰ κυρίως ὑπὸ τὴν ἔννοιαν τῆς κοινωνικῆς. Ὁ ἄνθρωπος ὁλοκληροῦται ὡς πρόσωπον ἐντός τοῦ κοινωνικοῦ χώρου καὶ ὁ προσωπικὸς ἀγὼν του προσλαμβάνει τὴν ἀληθῆ διάστασιν αὐτοῦ ἐντός τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ, εἰς τὴν σύνθεσιν τοῦ ὁποίου βαρύνουσαν ἀξίαν ἔχει ἡ μέθεξις καὶ ἡ λειτουργικὴ συμβολὴ ἑκάστου προσώπου.

Ὁ φόβος τῆς κοινωνικῆς εὐθύνης καὶ ἡ ἀγωνία τῆς ἀνταποκρίσεως τῶν προσδοκιῶν τῆς κοινωνίας ἀπὸ ἕκαστον ἄνθρωπον διὰ νὰ συμβάλη εἰς τὴν διαμόρφωσιν μιᾶς καλλιτέρας κοινωνίας, ἡ ἀξία τῆς ὁποίας δὲν θὰ στηρίζεται μόνον εἰς τὴν τεχνολογικὴν καὶ οἰκονομικὴν ἀνέλιξιν, ἀλλὰ εἰς τὰς βιουμένας πνευματικᾶς ἀξίας, εἰς τὴν πορείαν πρὸς τὴν ἀρετήν, εἰς τὸν σεβασμὸν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, εἰς τὴν πρυτάνευσιν τοῦ δικαίου καὶ κυρίως εἰς τὸ πνεῦμα τῆς ἀνυποκρίτου ἀγάπης, ἀποτελεῖ κυρίαρχον βίωμα διὰ τὸν πνευματικὸν ἄνθρωπον.

Ὁ ἀγὼν διὰ τὴν προσωπικὴν τελείωσιν καθίσταται ἀγὼν διὰ τὴν τελείωσιν τῆς κοινωνίας καὶ ὁ φόβος διὰ τὴν προσωπικὴν παλινδρόμησιν καθίσταται φόβος διὰ τὴν παλινδρόμησιν τῆς κοινωνίας. Ὁσάκις τὸ προσωπικὸν ἀγαθὸν συνειδητοποιεῖται ὡς κοινωνικὸν καὶ τὸ ἀτομικὸν συμφέρον ὑποχωρεῖ πρὸ τῆς ἀξίας τῆς διηνεκοῦς εὐεργετικῆς συμβολῆς ἑκάστου πρὸς τὸν πλησίον καὶ τὸ κοινωνικὸν σύνολον, τότε διαλάμπει ἡ ἀξία τῆς προσωπικῆς εὐθύνης καὶ τὸ ἀνυπέρβλητον μεγαλεῖον τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης.