Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ.
Ἀπὸ τοὺς πονηροὺς λογισμοὺς ποὺ πολεμοῦν τὸν ἄνθρωπο, τρεῖς εἶναι οἱ πιὸ σκληροί: τῆς ἀπιστίας, τῆς βλασφημίας καὶ τῆς πορνείας.
Γιὰ νὰ κοπάσει αὐτὸς ὁ πόλεμος, πρέπει πρῶτα νὰ γνωρίζεις, πότε ἁμαρτάνεις καὶ πότε ὄχι: Δὲν ἁμαρτάνεις, ὅταν ὁ νοῦς, ἡ βούληση, δὲν συγκατατίθεται στοὺς λογισμούς, πολὺ περισσότερο ὅταν τοὺς ἀποστρέφεται ἢ τοὺς περιφρονεῖ. Ἁμαρτάνεις, κάποτε καὶ θανάσιμα, ὅταν ὁ νοῦς αὐτοπροαίρετα συγκρατεῖ τοὺς λογισμοὺς καὶ ἡ καρδιὰ ἠδύνεται καὶ εὐχαριστεῖται μ’ αὐτούς. Ὅποιος πολεμεῖται ἀπὸ πονηροὺς λογισμοὺς καὶ δὲν τοὺς ἀποδέχεται, ταράζεται ὅμως νομίζοντας ὅτι ἁμάρτησε, αὐτὸς εἶναι μικρόψυχος, ἐμπαίζεται ἀπὸ τὸν διάβολο καὶ δὲν γνωρίζει νὰ διακρίνει μεταξὺ προσβολῆς καὶ συγκαταθέσεως.
Μὴν παραξενεύεσαι, ποὺ οἱ ἴδιοι λογισμοὶ φέρνουν μαζί τους καὶ θάνατο καὶ ζωή, αἰώνιο θάνατο ἢ αἰώνια ζωή. Σ’ ἐκεῖνον ποὺ τοὺς ἀποδέχεται, προκαλοῦν θάνατο. Σ’ ἐκεῖνον ποὺ τοὺς ἀποστρέφεται καὶ τοὺς πολεμᾶ, χαρίζουν ζωὴ καὶ αὐξάνουν τὸν μισθό του στὸν οὐρανό.
Συμβαίνει, κάποτε, νὰ ἔρχονται λογισμοὶ ἀπιστίας ἢ βλασφημίας κατὰ τοῦ Θεοῦ, τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἢ τῶν ἁγίων. Καμιὰ φορά, ἀντικρίζοντας τὰ ἄχραντα καὶ θεῖα Μυστήρια ἢ τὶς ἅγιες εἰκόνες, πέφτουν ἐπάνω σου σὰν μαῦρο σύννεφο βλάσφημες σκέψεις. Περιφρόνησε αὐτοὺς τοὺς λογισμούς. Ἀδιαφόρησε. Μὴν ἀνησυχεῖς καὶ μὴ θλίβεσαι, γιατί ἔτσι χαροποιεῖς τὸν διάβολο. Τοῦ ἀρκεῖ νὰ σὲ βλέπει θλιμμένο καὶ συγχυσμένο, ἂν δὲν κατορθώσει κάτι χειρότερο. Θὰ ἐπαυξήσει τότε τοὺς λογισμούς σου, γιὰ νὰ ἐξουθενώσει τελείως τὴ συνείδησή σου. Ὅταν ὅμως σὲ δεῖ νὰ περιφρονεῖς τοὺς βλάσφημους λογισμούς, θὰ ἀπομακρυνθεῖ ντροπιασμένος.
Πρόσεξε καὶ θὰ διαπιστώσεις, ὅτι καὶ τὰ τρία εἴδη τῶν λογισμῶν γεννιοῦνται συχνὰ ἀπὸ τὴν κατάκριση. Μὴν κατακρίνεις τὸν ἀδελφό σου καὶ θὰ καταφέρεις γενναῖο πλῆγμα στοὺς πονηροὺς λογισμούς. Ἐπειδὴ, ὅμως, ὁ πόλεμος τῶν λογισμῶν ταλαιπωρεῖ συνήθως τοὺς ὑπερήφανους καὶ φθονερούς, ὁ πιὸ σίγουρος τρόπος γιὰ ν’ ἀπαλλαγεῖς ἀπ’ αὐτὸν εἶναι νὰ καλλιεργήσεις μέσα σου τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἀκακία.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν καὶ ὑποδεικνύουν τά μέσα καὶ τοὺς τρόπους, ποὺ θὰ χρησιμοποιήσεις γιὰ νὰ νικήσεις τοὺς λογισμοὺς καὶ νὰ καταισχύνεις τοὺς δαίμονες, ποὺ τοὺς σπέρνουν μέσα σου:
Νὰ τοὺς φανερώνεις στὸν πνευματικό σου μὲ τὴν ἐξομολόγηση.
Νὰ προσεύχεσαι στὸν Κύριο μὲ θέρμη, ἀναθέτοντας σ’ Ἐκεῖνον τὴν ἀσθένειά σου καὶ ὁμολογῶντας τὴν ἀδυναμία σου.
Νὰ καλλιεργεῖς μέσα σου τὴ συντριβὴ τοῦ νοῦ, τὴν αὐτομεμψία καί, γενικά, ταπεινὸ φρόνημα.
Ν’ ἀγαπήσεις τὴ νηστεία, ποὺ θανατώνει προπαντὸς τοὺς σαρκικοὺς λογισμούς.
Ν’ ἀγαπήσεις τοὺς σωματικοὺς κόπους καὶ μόχθους, ποὺ ταπεινώνουν τὸ σῶμα καὶ πνίγουν μέσα στὸν ἱδρῶτα σου τὶς πανουργίες τῶν δαιμόνων.
Νὰ ζεῖς συνέχεια μὲ τὴ μνήμη τοῦ θανάτου καὶ τῆς φοβερῆς κρίσεως τοῦ Θεοῦ.
Ν’ ἀντιπαραθέτεις στοὺς ρυπαροὺς λογισμοὺς ἄλλους λογισμούς, ὑγιεῖς καὶ θεάρεστους.
Τέλος, ἂν εἶσαι δυνατός, περιφρόνησε καὶ περιγέλασε τοὺς λογισμούς, κι ὕστερα προσπέρασέ τους ἀδιάφορα.
Ὁ τελευταῖος αὐτὸς τρόπος ἐξευτελίζει τελείως τοὺς δαίμονες.