Εὐδοξία Αὐγουστίνου, Φιλόλογος – Θεολόγος.
«Ἀθήνα: Ἡ ἀστυνομία συνέλαβε τέσσερις ἀνηλίκους γιά ἐπίθεση σέ μαθητές διαφορετικοῦ σχολείου, στό πλαίσιο σχολικῆς ἐκδρομῆς στήν Ἀκαδημία Πλάτωνος».
«Πάτρα: Ξυλοδαρμός 16χρονου μαθητῆ σέ σχολεῖο -“Τό παιδί φοβᾶται νά βγεῖ στά διαλείμματα”».
«Θεσσαλονίκη: Ξυλοκόπησαν καί ἔστειλαν στό νοσοκομεῖο 17χρονο σέ σχολικό χoρό».
«Κατέληξε ἡ 16χρονη πού ἦταν σέ κῶμα μετά ἀπό χρήση “κοκτέιλ” ναρκωτικῶν».
«Διαδοχικά περιστατικά σέ βάρος ἀνήλικων ἀπό συμμαθητές τους… Ὁ ἐκφοβισμός “χτυπᾶ” ἀπό τά νηπιαγωγεῖα μέχρι τά Λύκεια».
Τά παραπάνω ἀποτελοῦν καθημερινές εἰδήσεις στό ἀστυνομικό δελτίο.
Μάλιστα ἡ ἐφημερίδα «Καθημερινή» (16-10-2023) ἀποτυπώνει τήν ἔξαρση αὐτοῦ τοῦ πολύ ἀνησυχητικοῦ φαινομένου μέ τά ἑξῆς δεδομένα: «Ὁλοένα καί αὐξανόμενες εἶναι οἱ ὑποθέσεις παραβατικότητας ἀνηλίκων πού ἔρχονται στό φῶς τό τελευταῖο διάστημα, μέ τά τελευταῖα στοιχεῖα πού ἔδωσε στή δημοσιότητα ἡ ΕΛ.ΑΣ. νά εἶναι ἄκρως ἀνησυχητικά. Συνολικά 1.353 ἀνήλικοι συνελήφθησαν σέ ὅλη τή χώρα τόν Σεπτέμβριο γιά διάφορα ἀδικήματα, ἐνῶ σχηματίσθηκαν καί 1.201 δικογραφίες γιά ἰσάριθμες ὑποθέσεις. Πιό συγκεκριμένα, μεταξύ ἄλλων (…) συνελήφθησαν 17 ἀνήλικοι γιά βιασμό, προσβολή τῆς γενετήσιας ἀξιοπρέπειας ἤ πορνογραφία ἀνηλίκων, 28 ἐπειδή εἶχαν στήν κατοχή τους ὅπλα, 292 γιά κλοπές καί ληστεῖες καί 86 γιά πρόκληση σωματικῶν βλαβῶν».
Καί ἀναρωτιόμαστε: Πῶς φθάσαμε ὥς ἐδῶ; Πῶς γίνεται νέα παιδιά νά ἐπιδεικνύουν ἀπερίγραπτη σκληρότητα ἀπέναντι στούς συμμαθητές τους καί ἀδι- αφορία γιά τόν πόνο πού τούς προκαλοῦν; Γιατί αὐτή ἡ μεγάλη αὔξηση τῆς παραβατικότητας τῶν νέων, οἱ ἄγριες ἐπιθέσεις, ἡ σύσταση συμμοριῶν;
Βεβαίως παρεκκλίνουσες συμπεριφορές ὑπῆρχαν πάντα στήν κοινωνική ζωή τῶν παιδιῶν· τά τελευταῖα χρόνια, ὅμως, ἡ συχνότητα ἔχει αὐξηθεῖ καί οἱ μορφές βίας ἔχουν διαφοροποιηθεῖ κυρίως λόγῳ τῆς ἀνασφάλειας πού ἔχουν προκαλέσει ἡ πανδημία, ἡ οἰκονομική κρίση, ὁ πόλεμος, ἡ ἐν γένει κρίση.
Ἀσφαλῶς στήν ἐπιδείνωση τῆς κατάστασης ἔχουν συμβάλει καί τά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης, καθώς καί τά μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης. Ἡ πρόσβαση πού ἔχουν οἱ μαθητές σέ πληροφορίες καί ἐρεθίσματα εἶναι φοβερή καί ἀνεξέλεγκτη, μέ ἀποτέλεσμα πολλές φορές νά μήν ἔχουν τή συναισθηματική ὡριμότητα νά τά διαχειριστοῦν. Ἐπιπλέον, τά παιδιά καλοῦνται μέσα ἀπό πολλά παιχνίδια νά ζήσουν μιά ἄλλη πραγματικότητα, ἡ ὁποία ἔχει τή δυνατότητα νά ἐπηρεάζει ἀρνητικά καί τή συμπεριφορά τους.
Ἀναντίρρητα ἡ κακή συμπεριφορά τῶν ἀνηλίκων ἀποτελεῖ τόν ἀντικατοπτρισμό τοῦ πνευματικοῦ προσανατολισμοῦ τῆς σύγχρονης κοινωνίας. Τά παιδιά ἀντιγράφουν τίς συμπεριφορές μας, εἶναι ὁ καθρέφτης μας. Ἀναζητοῦν πρότυπα· κι ἐμεῖς ἀποτελοῦμε ἀντιπρότυπα. Ὅταν ἡ ἠθική παρακμή ἔχει γενικευθεῖ, ἡ μετριότητα βρίσκεται στό προσκήνιο, ἡ ἀπόρριψη τῶν ἀξιῶν τῆς ζωῆς ἀποτελεῖ καθημερινότητα, τότε γιατί ἀποροῦμε;
Βεβαίως ἡ οἰκογένεια ὅπως καί τό σχολεῖο παίζουν σημαντικό ρόλο στή σωστή διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν. Ἡ συνεργασία σχολείου καί οἰκογένειας εἶναι ἕνας πολύ σημαντικός παράγοντας στήν ὑγιῆ ἀνάπτυξη τῶν παιδιῶν, τόσο σέ γνωστικό ὅσο καί σέ συναισθηματικό καί κοινωνικό ἐπίπεδο.
Ἀλλά τί περιμένουμε ἀπό τήν οἰκογένεια, ὅταν ὁ πατέρας λείπει ἀπό αὐτήν; Τραγικός ὁ ἀπολογισμός τῆς ἀπουσίας του: «Τό 90% τῶν παιδιῶν πού ἐγκατέλειψαν τό σπίτι, τό 63% τῶν ἐφήβων πού αὐτοκτονοῦν καί τό 85% τῶν παιδιῶν καί ἐφήβων μέ διαταραγμένη συμπεριφορά προέρχονται ἀπό σπίτια χωρίς πατέρα», διαπιστώνει σχετική ἔρευνα. Καί γιά ποιό σχολεῖο μιλοῦμε σήμερα; Ὅ,τι κρατάει ζωντανό τό σχολεῖο σήμερα εἶναι τό φιλότιμο καί ἡ εὐσυνειδησία κάποιων ἐπαγρυπνούντων ἐκπαιδευτικῶν.
Ἀναμφισβήτητα τά παιδιά χρειάζονται ἀγάπη, ἀλλά καί ὅρια καί στενή ἐπαφή καί ἐπικοινωνία μέ τούς γονεῖς καί τούς ἐνήλικες πού εἶναι κοντά τους. Ὀφείλουμε νά ἐνσταλάξουμε στίς παιδικές ψυχές «ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων» ἀξίες, ὅπως σεβασμό, ὑπομονή, εἰλικρίνεια, συμπόνια. Ὁ ἀνοιχτός διάλογος μέ τά παιδιά, ἡ ἐπικοινωνία καί ἡ ἔκφραση συναισθημάτων θά τούς δείξει ὅτι μποροῦν νά συζητήσουν καί νά ἐκφράσουν κάθε προβληματισμό τους.
Λυπηρά ὄντως τά ποικίλα φαινόμενα τῆς κακῆς συμπεριφορᾶς, τῆς βίας, τῆς ἀναρχίας, τῆς ἐγκληματικότητας τῆς ἐφηβικῆς ἡλικίας. Ἀλλά στό βάθος, πρέπει νά τό ξέρουμε καλά, ἐμφωλεύει τό μεγάλο θέμα καί αὐτό εἶναι τό ὑπαρξιακό κενό, ὁ πνευματικός λιμός στόν σύγχρονο ἄνθρωπο, τό ἔλλειμμα τῆς χριστιανικῆς ἠθικῆς. Ἡ ὑπέρβαση τῶν δυσκολιῶν τῆς παραβατικότητας τῶν ἀνηλίκων εἶναι θέμα ἐσωτερικό – πνευματικό, θέμα σωστῆς διαπαιδαγώγησης. Αὐτό εἶναι ἡ βάση καί τό θεμέλιο.
Ὁμολογουμένως σήμερα δρέπουμε τούς καρπούς τῆς ἀποστασίας μας. Ξεχάσαμε τόν Θεό καί «χωρίς Θεό ὅλα ἐπιτρέπονται». Ἄδεια ἡ ζωή μας, ἄδεια ἡ ψυχή μας, χωρίς ἠθικά ἀντισώματα παραπαίουμε ἀνερμάτιστοι καί πληρώνουν τά παιδιά τό τίμημα τῶν ἐπιλογῶν μας. Ἔτσι, φθάσαμε στό σημεῖο νά διαβάζουμε ὅτι σύμφωνα μέ τόν Π.Ο.Υ. «δύο στούς τρεῖς ἐφήβους δέν εἶναι καλά». «Ἕξι στούς δέκα ἐφήβους ἀνέφεραν ἐμμένουσες ψυχολογικές ἤ καί σωματικές ἐνοχλήσεις», σέ πρόσφατη ἔρευνα πού πραγματοποιήθηκε γιά τήν ψυχική ὑγεία τῶν ἐφήβων.
Τελικά ὑπάρχει λύση στό πρόβλημα; Μόνον ἡ πίστη στόν Τριαδικό Θεό φέρνει στό προσκήνιο καί στήν καθημερινότητα τόν ἠθικό κώδικα, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπαραίτητος γιά τή θεμελίωση τῆς ἁρμονικῆς συμβίωσης τῶν ἀνθρώπων. Σήμερα μάλιστα, πού τά πάντα κλονίζονται, ἡ πίστη ἀποτελεῖ ἀσφαλές καταφύγιο. Ἐκείνη θωρακίζει τούς νέους, γιά νά ἀντιμετωπίζουν νικηφόρα τήν κατάθλιψη, τό ἄγχος, τήν ἀπογοήτευση, τήν ἀπελπισία, τήν αὐτοκτονία. Ἄν συνεχίζουμε συστηματικά νά καταστρατηγοῦμε καί νά ἀπαξιώνουμε ποικιλοτρόπως τήν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας, μήν περιμένουμε νά ἀλλάξει κάτι πρός τό καλύτερο. Μόνον ἄν ἐπιστρέψουμε στήν κατά Θεόν πολιτεία, θά μπορέσουμε μέ ἐπιτυχία καί ἀποτελεσματικά νά θεραπεύσουμε τό πρόβλημα καί νά προλάβουμε τήν ἀποθηρίωση τῆς κοινωνίας μας.