Παπαδημητρακόπουλος Κ. Γ.
Ἡ εἰκονικὴ φιλία εἶναι κατάμεστη ἀπὸ ψέματα καὶ γιὰ τοῦτο μὴἀληθινή!
Ὅπως καὶ νὰ τὸ κάνουμε, καλοί μου φίλοι, ἡ εἰκονικὴ φιλία ἔχει καὶ αὐτὴ της τὴν πλευρά, πού εἶναι μάλιστα καὶ ἀπ’ τὶς πλέον χαρακτηριστικές της, τὴν ὁποία ἀξίζει νὰ τὴν δοῦμε …
Ἔγραψε κάποιος σὲ ἰστοσελίδα: «Ἀκόμη κι ἂν βρεῖς ἄτομα μὲ κοινὰ ἐνδιαφέροντα, πολὺ δὲ περισσότερο μὲ χαρακτήρα καὶ τρόπο σκέψης παρόμοιο μὲ τὸν δικό σου, μπορεῖς νὰ τὰ ἐμπιστευτεῖς;»
Καὶ μία φοιτήτρια ἔγραψε στὸ Facebook: «Ναί, θέλω νὰ σᾶς ἐκμυστηρευτῶ… Ἀλλὰ ποιοὶ εἶστε ἐσεῖς πού θὰ σᾶς “ἐκμυστηρευτώ”; Τί ξέρω γιὰ σᾶς, ὥστε νὰ σᾶς ἀνοίξω τὴν καρδιά μου; Κι ἂν τὸ κάνω, θὰ λέω τὴν ἀλήθεια ἢ θὰ λέω ὅ,τι μου φαντάζει ἐμένα πιὸ ἐντυπωσιακό, ὥστε νὰ εἶμαι ἀρεστὴ σὲ σᾶς εἴτε καὶ σὲ μένα; Κι αὐτὸ εἶναι συνηθισμένο!»
Καὶ γιατί ὅλα αὐτά; Μὰ γιατί οἱ ἠλεκτρονικὲς φιλίες εἶναι γεμάτες ψέματα! Ἀρχίζουν, διατηροῦνται καὶ διαγράφονται πάντοτε μὲ τὰ ψέματα!!
Ἄρα τὸ χαρακτηριστικό τους γνώρισμα ποιὸ εἶναι; Τὸ ἴδιο τὸ ψεῦδος! Κι ὄμως τῆς πραγματικῆς φιλίας γνώρισμα εἶναι ἡ εἰλικρίνεια σὲ ὅλα, ἡ ἀλήθεια. Διαφορετικά, μπορεῖ μὲν νὰ προχωρήσει κάπως, πολὺ γρήγορα ὅμως θὰ τελειώσει. Τί διαφορά!
Πραγματικὰ στὶς ἠλεκτρονικὲς φιλίες, κατ’ ἀρχὴν γιὰ λόγους ἀσφαλείας καὶ προφύλαξης, δὲν ἀποκαλύπτει κανεὶς ποτὲ τὰ πλήρη στοιχεῖα του. Ἔχει πάντοτε κατὰ νοῦ ὅτι οὐσιαστικὰ ξανοίγεσαι στὸ παγκόσμιο κοινό, μὲ ὅ,τι αὐτὸ σημαίνει, ὅποτε καὶ πρέπει νὰ παίρνει τὰ μέτρα του. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ πρῶτο μέτρο; Νά μὴ ἀποκαλύπτεις ποτὲ τὰ προσωπικά σου δεδομένα!
Ἔπειτα ὁ ἄλλος, ὁ ὑποτιθέμενος φίλος, αὐτὸς πού δὲν ἔχει καλοὺς σκοπούς, αὐτὸς πού ἀποβλέπει ἀλλοῦ, ποιὸ εἶναι τὸ πρῶτο πού καὶ αὐτὸς κάνει; Δὲν ἀποκαλύπτει ποτὲ τὸν ἑαυτό του, οὔτε τὶς προθέσεις του, οὔτε καὶ τὸν χαρακτήρα του, καὶ παίζει ἕνα ἄλλο ρόλο, ἐκεῖνον ἀκριβῶς πού ἀπαιτεῖται, γιὰ νὰ σὲ γοητεύσει, νὰ σὲ ἐνθουσιάσει καὶ νὰ σὲ ρίξει στὴν παγίδα του. Νομίζεις ὅτι μιλᾶς μὲ τὸ πρόβατο, ἐνῶ οὐσιαστικὰ ἔχεις νὰ κάνεις μὲ τὸν λύκο, ἕτοιμο νὰ σὲ καταβροχθίσει!
Ὅλος αὐτὸς ὁ φαῦλος κύκλος δημιουργεῖται ἀπ’ τὴν ἴδια τὴ φύση τοῦ μέσου, πού εἶναι τὸ διαδίκτυο καὶ ὁ εἰκονικός του κόσμος!
Εἶναι αὐτὸς ἀκριβῶς πού βασίζεται στὴν ἀνωνυμία. Ἐκεῖνος πού τὴν καλλιεργεῖ ἀκόμη καὶ ὡς προϋπόθεση χρήσης του.
Μέσα δὲ ἀπ’ αὐτὴν τὴν ἀνωνυμία πηγάζουν τὰ πάντα. Ὅλοι οἱ κίνδυνοι καὶ οἱ ἀπειλές. Ὅλες οἱ ἀπάτες καὶ οἱ κάθε μορφῆς ἐγκλήματα. Ὁ ἄλλος ἐαυτὸς πού παρουσιάζουμε. Ἡ προσωπικότητα πού λέμε ὅτι εἴμαστε!
Ἔγραψε κάποιος σὲ ἰστοσελίδα τοῦτα τὰ ὑπέροχα:
«Δὲν μπορῶ νὰ ἐξηγήσω πῶς τὸ 90% τῶν χρηστῶν του διαδικτύου πού γνωρίζω εἶναι ψαγμένοι, μορφωμένοι, ἰδεολόγοι, προβληματισμένοι, ὡραῖοι σὰν χαρακτῆρες, πρότυπα πολιτῶν (σύμφωνα πάντα μὲ ὅσα γράφουν) καὶ ὅταν περπατάω στοὺς δρόμους διαπιστώνω πώς εἴμαστε ὅλοι ἕνα μάτσο χάλια»!
Στ’ ἀλήθεια, πόσο ψεύτικη εἶναι ἡ εἰκονικὴ κοινωνία!
Σύμφωνα μὲ ἔρευνα τοῦ εὐρωπαϊκοῦ δικτύου «EU Kids Online» σὲ 25.000 νέους της Ε.Ε. σχεδὸν οἱ μισοὶ (τὸ 45%) συζητοῦν διαφορετικὰ θέματα ἀπ’ ὅ,τι στὶς διὰ ζώσης συζητήσεις τους. Αὐτὸ δείχνει, κατὰ τοὺς ἐρευνητές, ὅτι ἡ ἐπικοινωνία μέσω διαδικτύου φέρνει τοὺς ἐφήβους σὲ λιγότερη ἀμηχανία ἀπ’ ὅ,τι ἡ διαπροσωπικὴ ἐπικοινωνία. Συνεπῶς διευκολύνονται ἀπ’ τὴν ἀνωνυμία τους. Εἶναι γιατί οἱ συνομιλητές τους δὲν τοὺς βλέπουν νὰ … κοκκινίζουν!
Ὡστόσο κανένας δὲν ξέρει, ἂν αὐτὰ ἀκριβῶς πού φέρνουν διὰ τῆς ἀνωνυμίας τους στὴν ἐπιφάνεια, εἶναι ἐκεῖνα πού πραγματικὰ πιστεύουν ἢ ἐκεῖνα πού λένε ὅτι πιστεύουν γιὰ διάφορους λόγους.
Ἄλλη ἔρευνα πού ἔγινε ἀπὸ τὸ Πολιτειακὸ Πανεπιστήμιο τῆς Γουϊτσίτα τῶν ΗΠΑ καὶ δημοσιεύτηκε στὴν ἐπιθεώρηση «Journal of Business Ethics» ἔδειξε πώς, εἶναι πολὺ πιὸ εὔκολο νὰ ποῦμε ψέματα στὰ SMS ἀπ’ ὅτι ὅταν ἔχουμε τὸν ἄλλο ἀπέναντί μας! [1]
Σὲ κάθε περίπτωση αὐτὸ πού ἀπουσιάζει στὸν εἰκονικὸ κόσμο, ἑπομένως καὶ στὴν εἰκονικὴ φιλία, εἶναι ἀσφαλῶς ἡ εἰλικρίνεια καὶ ἡ ἀλήθεια. Κι ἐκεῖνο πού δεσπόζει εἶναι ἡ ὑποκρισία καὶ τὸ ψεῦδος!
Κι ἀναρωτιέται κανείς. Πότε δημιουργήθηκε μία πραγματικὴ φιλία μὲ αὐτὰ τὰ δεδομένα καὶ πόσο διατηρήθηκε; Ἐνῶ στὴν ἄλλη, τὴν εἰκονική, ἀποτελεῖ προϋπόθεση δημιουργίας καὶ ὕπαρξης! Καὶ μπορεῖ μὲ αὐτὰ νὰ εἶναι ἀληθινή;
Κι ἂν ἀκόμη καὶ στὴν πραγματικὴ φιλία δὲν γνωρίζεις ὅλο τὸ βάθος τοῦ χαρακτήρα καὶ τῆς προσωπικότητας τοῦ ἄλλου, πώς μπορεῖς νὰ τὸ γνωρίζεις αὐτὸ στὴν εἰκονική; Οὔτε κὰν κάποιες ἀμυδρὲς πτυχές τους!
Μὴ ξεχνοῦμε ἀκόμη, πώς κρύβοντας κανεὶς τὸ ἀληθινό του προφίλ, ἀσφαλῶς δὲν ἐκθέτει τὸν ἑαυτό του σὲ ἄγνωστα ἄτομα, ὅποτε καὶ συνιστᾶται αὐτὸ ἀπ’ ὅλους τους εἰδικούς. Ὡστόσο, παρουσιάζοντας κανεὶς διάφορα εἰκονικὰ προφίλ, γιὰ νὰ προσελκύσει φίλους, πού εἶναι καὶ μία συνηθισμένη τακτική, τί κάνει τελικά; Δίνει καὶ παίρνει λανθασμένες ἐντυπώσεις. Καὶ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ περιμένει νὰ ἀποκτήσει πραγματικοὺς φίλους; Ἀληθινούς;
Τὸ Facebook, λέει, ἀπαντώντας στὰ Circles τοῦ Google+, δημιούργησε τὶς Smart Lists, μία αὐτοματοποιημένη διαδικασία πού κατηγοριοποιεῖ τοὺς φίλους σὲ ὁμάδες ἐνδιαφέροντος. Ἕνας εἰδικὸς ἀλγόριθμος ἀξιολογεῖ πόσο σημαντικὴ εἶναι κάθε ἐπαφὴ καὶ τὴν ἐντάσσει στοὺς στενοὺς φίλους, τοὺς ἀνεπιθύμητους κ.λπ. Ἔτσι δημιουργοῦνται αὐτόματα ὁμάδες προκειμένου νὰ μπορεῖ ὁ χρήστης νὰ μοιράζεται τὰ ἐνδιαφέροντά του μὲ αὐτοὺς πού θέλει. Ὅποτε ὁ χρήστης ἔχει πλέον τὴ δυνατότητα νὰ ὁμαδοποιεῖ τοὺς … φίλους του!
Ἑπόμενο εἶναι! Ὅταν οἱ φίλοι εἶναι ἑκατοντάδες ἢ καὶ χιλιάδες, ἀναγκαστικὰ θέλουν … ταξινόμηση! Πότε ὅμως προέκυψε αὐτὴ ἡ ἀνάγκη γιὰ τοὺς λίγους, τοὺς τόσο λίγους τῆς πραγματικῆς φιλίας;
Ἀλλὰ τί προκύπτει καὶ ἀπ’ αὐτό;
Ὅτι σαφῶς δὲν ὑπάρχει εἰλικρίνεια, ὅτι εἶναι διάχυτη ἡ καχυποψία, ὅτι σὲ καμιὰ περίπτωση οἱ φίλοι αὐτοὶ δὲν εἶναι πραγματικοί, ὅτι ψάχνουμε νὰ βροῦμε τοὺς πραγματικούς, ὅτι ἐνδόμυχα οἱ λίγοι, οἱ πολὺ λίγοι φίλοι τῆς πραγματικῆς φιλίας εἶναι ἐκεῖνοι πού μᾶς λείπουν καὶ ὅτι τελικὰ ψάχνουμε γιὰ τὴν ἀλήθεια…
Ἀλλ’ ὅσες ταξινομήσεις καὶ νὰ κάνουμε, καὶ πάλι μὲ τὰ ψέματά τους καὶ τὸ «ὡραῖο» προφίλ τους, θὰ παρεισφρέουν σ’ αὐτοὺς πού ἐπιλέγουμε. Δὲν πρόκειται νὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπ’ τὸ πρόβλημα, γιατί τὸ ψέμα εἶναι συνυφασμένο μὲ τὸ (ἠλεκτρονικὸ) μέσο.
Λοιπόν, παιδιά, ὅπως ὅλοι ἔχουμε ἀνάγκη ἀπ’ τὸ πραγματικὸ φαγητό, τὰ πραγματικὰ ροῦχα, τὰ πραγματικὰ σπίτια καὶ γενικὰ τὶς πραγματικὲς συνθῆκες ζωῆς, ἔτσι ἔχουμε ἀνάγκη καὶ ἀπὸ τὶς πραγματικὲς φιλίες. Αὐτὴ εἶναι ἡ καθαρὴ ἀλήθεια στὸ θέμα, ὅσο γοητευτικὰ κι ἂν εἶναι κάποια πράγματα ὅπως οἱ ὀθόνες…