1. ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΡΗΤΗΣ.
Έφθασε σήμερα ή χαρά όλων των ανθρώπων και καταργεί την πρώτη κατάρα. Έφθασε Αυτός που ευρίσκεται παντού, για να τα γέμιση όλα με χαρά. Πώς ήλθε όμως; Χωρίς να περιβάλλεται από δορυφόρους, χωρίς να σύρει πίσω του τίς στρατιές των αγγέλων, δίχως μεγαλοπρεπή προσέλευση, αλλά ήσυχα και ήρεμα. Και το έκανε αυτό, για να διαφυγή την προσοχή του άρχοντος του σκότους, για να παγίδευση με το σοφό αυτό τέχνασμα τον όφι, να εξαπάτηση τον δράκοντα, τον Ασσύριο που έθεσε υπό την εξουσία του όλη την ανθρώπινη ευγένεια και έτσι τελικά να αρπάξει το λάφυρο. Διότι δεν ανέχθηκε ή άπειρη ευσπλαχνία Του να υποστεί καταστροφή αυτό το τόσο σπουδαίο έργο, ό άνθρωπος, για χάρι του οποίου Εκείνος έστησε τους ουρανούς σαν καμάρα, στερέωσε την γη, σκόρπισε τον αέρα, άπλωσε την θάλασσα και κατασκεύασε ολόκληρη την ορατή κτίση. Για αυτό ό Θεός κατέβηκε στην γη, βγήκε έξω από τον ουρανό, ήλθε ανάμεσα στους ανθρώπους, κυοφορήθηκε από Παρθένο, αυτός που δεν τον χωρεί ολόκληρο το σύμπαν. Λοιπόν ας αγάλονται τα σύμπαντα σήμερα και ή φύσις ας σκιρτά. Διότι ανοίγεται ό ουρανός και ή γη υποδέχεται κρυφά τον Βασιλέα του παντός. Ή Ναζαρέτ μιμείται την Εδέμ και δέχεται στους κόλπους της τον φυτουργό της Εδέμ. Ό Πατήρ των οικτιρμών μόνος του μνηστεύεται την ανθρώπινη ευτέλεια δια μέσου του μόνου γεννηθέντος από αυτόν. Και ό Γαβριήλ υπηρετεί το μυστήριο και προσφωνεί ήσυχα την Παρθένο με το Χαίρε, για να διάσωση ή θυγάτηρ του Αδάμ, πού ανέτειλε από τον Δαβίδ, την χαρά πού έχασε ή προμήτωρ. Σήμερα ό Πατήρ της δόξης ευσπλαχνίσθηκε το ανθρώπινο γένος και κοίταξε με συμπάθεια την φύση πού εφθάρη από τον Αδάμ. Σήμερα ό χορηγός της ευσπλαχνίας φανερώνει την άβυσσο των πανάγαθων σπλάγχνων του και διοχετεύει στην κτίση το έλεος Του, πού είναι άφθονο σαν το νερό που καλύπτει τις θάλασσες. Αυτό είναι το γεγονός πού πανηγυρίζουμε τώρα• και αυτήν την παραγγελία δέχεται ό Γαβριήλ και μεσιτεύει ανάμεσα στην θεότητα και την ανθρωπότητα και πρώτος ευαγγελίζεται στην Παρθένο τις εγγυήσεις της ολοκληρωτικής συνδιαλλαγής. Διότι ό Πατήρ των οικτίρμων συμπόνεσε το γένος μας πού είχε ήδη καταφθαρή από το ολίσθημα της αμαρτίας και ενθυμήθηκε το έργο των χειρών του. Και επειδή δεν υπέφερε να μας βλέπη να χανόμαστε έως τέλους, κατά πρώτον έδωσε στα χέρια του Μωϋσέως τον νόμο, πού ήταν γραμμένος σε λίθινες πλάκες. Καθώς όμως ό νόμος δεν είχε κανένα αποτέλεσμα, απέστειλε πνευματοφόρους άνδρες, εννοώ τους διορατικούς προφήτες, οι όποιοι έδειχναν όλες τις ευθείες οδούς του Θεού. Παρ` όλο δε πού έκλεισαν τις αισθήσεις τους αυτοί προς τους οποίους απεστάλησαν και δεν βελτιώθηκαν καθόλου, ωστόσο ούτε τότε παρέβλεψε ό Πλάστης το πλάσμα μας, αλλά εξαπέστειλε σε μας τους αναξίους, εις ους τα τέλη των αιώνων κατήντησε, τον ομόθρονο και ισοσθενή και ισάγαθο Υιό του, ό οποίοςπροήλθε από τους υπεράγαθους και πανάμωμους κόλπους του. Διότι έκρινε πώς πρέπει μάλλον να εργασθεί για την σωτηρία αυτών πού έχουν ναυαγήσει, παρά να παράβλεψη αυτό το τόσο σπουδαίο πλάσμα πού έφτιαξε.
2. ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΡΙΜΑΙΑΣ
Κανείς ποτέ, από τη δημιουργία του κόσμου και μέχρι τη συντέλεια του, δεν γεννήθηκε και δεν θα γεννηθεί κατά τον τρόπο, κατά τον οποίο γεννήθηκε ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Κανείς ποτέ δε γεννήθηκε χωρίς άνδρα. Κανείς δε γεννήθηκε και δε θα γεννηθεί με την επέλευση του Αγίου Πνεύματος. Σε κανέναν ποτέ δεν κατοίκησε το Άγιο Πνεύμα με τέτοια ολοκληρωμένη πληρότητα, με την οποία εγκατοίκησε στην Παναγία Παρθένο Μαρία. Κανέναν δεν επισκίασε η δύναμη του Υψίστου και τα μητρικά σπλάγχνα καμμίας γυναίκας δεν αγίασε, με τέτοια πληρότητα και δύναμη, όπως τα σπλάγχνα της Υπεραγίας Παρθένου Μαρίας. Κρατήστε βαθειά στην καρδιά σας, αυτό που σας λέω για την πλήρη ενότητα του Πνεύματος του Θεού και της ανθρώπινης ουσίας της Μαρίας. Η ψυχή και το πνεύμα του άνθρωπου έχουν την αρχή τους στο Πνεύμα του Θεού. To δεύτερο κεφάλαιο της Παλαιάς Διαθήκης λέει, ότι έπλασε ο Θεός τον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, «χουν από της γης και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής» (Γέν. 2, 7). Με το Πνεύμα του Θεού μόνο το πνεύμα του άνθρωπου είναι δυνατόν να κοινωνεί, εφόσον από Εκείνον προέρχεται, όπως συμβαίνει και στην φύση, συγγενή δηλαδή μεταξύ τους πράγματα να έχουν πραγματική επικοινωνία. Την δυνατότητα της αληθινής κοινωνίας με τον Θεό την διδαχθήκαμε από τον ίδιο τον Κύριο μας Ιησού Χριστό, ο οποίος λέει:
«Εάν τις αγαπά με, τον λόγον μου τηρήσει, και ο πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ’ αύτω ποιήσομεν» (Ιω. 14, 23).
Αλλά και ο απόστολος Παύλος με κάποια έκπληξη ρωτάει τους χριστιανούς της Κορίνθου: «Ουκ οίδατε ότι ναός Θεού έστε και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν;» (Α’ Κορ. 3, 16).
Από τους βίους των αγίων γνωρίζουμε για μιά πραγματική κοινωνία με τον Θεό, που είχαν στη ζωή τους οι άγιοι του Θεού. Γνωρίζουμε ότι αυτοί υπήρξαν κατοικοιτήρια του Πνεύματος του Θεού. Αλλά ακόμα και αυτή η βαθιά κοινωνία τους με το Θεό δεν μπορεί να συγκριθεί μ’ εκείνη την ευλογημένη κατάσταση, η οποία υπερβαίνει ακόμα και την κατάσταση των αγγέλων και των αρχαγγέλων, στην όποια βρέθηκε η Υπεραγία Παρθένος Μαρία μετά την επέλευση του Αγίου Πνεύματος.
3. ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ:
Τι πράττει λοιπόν προς αυτά η χαριτωμένη Παρθένος, η θεία κατά την σύνεση και απαράμιλλη; Πάλι τρέχει προς τον Θεό και απευθύνεται προς αυτόν με ευχή λέγοντας προς τον αρχάγγελο· αν, όπως λέγεις, έλθη σ’ εμένα άγιο Πνεύμα, για να με καθαρίση περισσότερο και να με δυναμώση να δεχθώ το σωτήριο έμβρυο, αν μ’ επισκιάση δύναμις του Υψίστου που θα μορφώση μέσα μου κατά τον άνθρωπο αυτόν που φέρει την μορφή του Θεού και θα δημιουργήση άσπορη λοχεία, αν το γεννώμενο θα είναι άγιο και Υιός Θεού και Θεός και βασιλεύς αιώνιος, βέβαια τίποτε δεν είναι αδύνατο για τον Θεό, «ιδού εγώ η δούλη του Κυρίου, ας γίνη σύμφωνα με το λόγο σου». Κι έφυγε από εκεί ο άγγελος, αφού άφησε στην γαστέρα της τον ποιητή του σύμπαντος συνημμένο με σώμα και αφού με την συνάφεια αυτή, που εξυπηρέτησε, προξένησε την σωτηρία του κόσμου. Έτσι και ο Ησαΐας προεικόνισε εναργώς με όσα αξιώθηκε ήδη μακαρίως να πάθη. Διότι αυτός δεν είδε τον Σεραφείμ να παίρνη αμέσως τον άνθρακα από το νοητό θυσιαστήριο του ουρανού· τούτον τον επήρε ο Σεραφείμ με την λαβίδα, με την οποία έγγισε και τα χείλη του, δίδοντας την κάθαρσι. Αυτή η εμπειρία της λαβίδας ήταν το ίδιο μ’ εκείνο το μεγάλο θέαμα που είδε ο Μωυσής, μια βάτο που ήταν αναμμένη με πυρ και δεν κατακαιόταν.
Ποιος δεν γνωρίζει ότι εκείνη η βάτος και αυτή η λαβίδα ήσαν σαν η παρθενομήτωρ, που συνέλαβε μέσα της το θείο πυρ απυρπολήτως, αφού και. εδώ αρχάγγελος εμεσίτευε στην σύλληψι και συνήνωνε δι’ αυτής τον αίροντα την αμαρτία του κόσμου με το ανθρώπινο γένος και με την απόρρητη συνάφεια μας εξάγνισε; Επομένως αυτή η παρθενομήτωρ είναι η μόνη μεθόριο κτιστής και άκτιστης φύσεως· όσοι βέβαια γνωρίζουν το Θεό θα αναγνωρίσουν και αυτήν ως χώρα του αχωρήτου και αυτήν θα υμνήσουν μετά τον Θεό όσοι υμνούν τον Θεό. Αυτή είναι και αιτία των πριν από αυτή και προστάτις των μετά από αυτή και πρόξενος των αιωνίων αγαθών. Αυτή είναι υπόθεσις των προφητών, αρχή των Αποστόλων, εδραίωμα των μαρτύρων, κρηπίδα των διδασκάλων. Αυτή είναι η δόξα των επί γης, η τερπνότης των ουρανίων, το εγκαλλώπισμα όλης της κτίσεως. Αυτή είναι η καταρχή, η πηγή και η ρίζα της αποθησαυρισμένης για μας ελπίδος στους ουρανούς.
Αυτήν την ελπίδα είθε ν’ αποκτήσωμε όλοι εμείς με τις δικές της προσβείες για μας, σε δόξα του προ αιώνων γεννηθέντος από τον Πατέρα και σαρκωθέντος κατά τους τελευταίους αιώνες από αυτήν Ιησού Χριστού του Κυρίου μας. Σ’ αυτόν πρέπει κάθε δόξα, τιμή και προσκύνησις, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Γένοιτο.