Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς (Ἐπίσκοπος Ἀχρίδος)
Ἐσεῖς θεωρεῖτε, τίμιε πατέρα, λεπτομέρεια τὴν ἔνδυση τῶν ἱερέων, τὰ γένια καὶ τὰ μαλλιά, καὶ παραξενεύεστε, ποὺ ἡ ὑψηλότερη ἐκκλησιαστικὴ ἐξουσία φροντίζει περὶ αὐτοῦ.
Ἐν τῷ μεταξὺ συνεχίζετε νὰ μιλᾶτε γιὰ τὴ σημασία τῆς ἀναμόρφωσης τῆς ἐξωτερικῆς ἐμφάνισης καὶ συμπεριφορᾶς τῶν ἱερέων. Πῶς ταιριάζει αὐτό; Καὶ λεπτομέρεια καὶ σημαντικὴ ἀναμόρφωση; Ὅμως ὁ κάθε φίλος τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νὰ ἀναρωτηθεῖ γιατί οἱ στρατιωτικοί τοῦ γήινου βασιλείου δὲν ἐξεγείρονται ἐνάντια στὴ δική τους στολή, οὔτε οἱ τελωνιακοί, οὔτε οἱ ὑπάλληλοι τῆς ἐφορίας, οὔτε οἱ δασοφύλακες, οὔτε οἱ σιδηροδρομικοί; Ἀλλὰ φοροῦν ἐκεῖνο ποὺ ἄλλος τοὺς ὅρισε σὰν στολὴ χωρὶς παράπονο, καὶ συμπεριφέρονται ἔτσι ὅπως διατάχθηκαν.
Πῶς οἱ στρατιωτικοί τοῦ Βασιλιᾶ τῶν Οὐρανῶν εἶναι οἱ μόνοι ποὺ ξεσηκώνονται ἐναντίον τῆς στολῆς τους καὶ τῶν κανόνων περὶ τῆς συμπεριφορᾶς τους; Ἐὰν ὁ λαὸς θέλει νὰ βλέπει τὸν ἱερέα του μὲ ράσο, μὲ γένια καὶ μαλλιά, τότε ὅλοι οἱ ἄλλοι διάλογοι σταματοῦν. Ἐὰν ὁ λαὸς μισεῖ νὰ βλέπει τὸν ἱερέα στὸ ροῦχο τοῦ ἔμπορα, χωρὶς γένια καὶ χωρὶς μαλλιά, τότε αὐτὴ ἡ ἀναμόρφωση πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ἀπομακρυνθεῖ σὰν προσβολὴ τῆς συνείδησης τῶν πιστῶν τοῦ εὐσεβῆ λαοῦ.
Σ’ αὐτὸ τὸ πράγμα, λοιπόν, τὸ μέτρο εἶναι ἡ λαϊκὴ αἴσθηση καὶ κρίση, καὶ ὁπωσδήποτε ὄχι ἡ ἰδιωτικὴ προτίμηση κάποιων ἱερέων. Ἐξάλλου, ἐφόσον τὸ μακρὺ γένι καὶ τὰ μαλλιὰ δὲν εἶναι βαριὰ στοὺς ποιητές, στοὺς καλλιτέχνες, ἀκόμα καὶ στοὺς σοσιαλιστικοὺς ἀρχηγούς, πῶς μπορεῖ νὰ εἶναι βαρὺ στοὺς ἱερεῖς τοῦ Χριστοῦ, στοὺς πνευματικοὺς καὶ τοὺς ποιμένες τοῦ λαοῦ;
Ὁ ὅσιος Ἱερώνυμος γράφει εἰρωνικὰ περὶ τῶν στολισμένων ἱερέων τῆς ἐποχῆς του: «Ντρέπομαι νὰ τὸ πῶ, ἀλλὰ ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι λαμβάνουν τὸ ἱερατικὸ ἢ διακονικὸ ἀξίωμα μὲ στόχο, νὰ κάνουν παρέα πιὸ ἐλεύθερα μὲ γυναῖκες. Φροντίζουν ἀποκλειστικὰ περὶ τοῦ ἐνδύματός τους, περιποιοῦνται τὰ μαλλιά τους, φοροῦν πολύτιμα δαχτυλίδια, φυλάγονται ἀπὸ τῆς σκόνη, μόλις ποὺ ἀκουμποῦν τὸ χῶμα μὲ τὰ πόδια τους. Πρέπει νὰ σκεφθεῖς, ὅτι πρόκειται γιὰ νεόνυμφους γαμπροὺς καὶ ὄχι γιὰ ἱερεῖς!».
Στοὺς ἀρχαίους τὰ γένια ἦταν χαρακτηριστικὸ τῶν φιλοσόφων. Μία φορὰ στὴ Ρώμη, ἐξαιτίας πολλῶν τσαρλατάνων φιλοσόφων, ὁ καίσαρας διέταξε ὅλοι οἱ φιλόσοφοι νὰ ξυρίσουν τὰ γένια τους. Σ’ αὐτὸ ἀπάντησε ὁ Ἐπίκτητος, ὁ μεγαλύτερος φιλόσοφος ἐκείνης τῆς ἐποχῆς: «Ὁ καίσαρας μπορεῖ νὰ μοῦ πάρει τὸ κεφάλι, ὄχι τὰ γένια!». Τόσο ἐκτιμοῦσε τοῦτο τὸ ἐξωτερικὸ χαρακτηριστικό τῆς κλήσης του.
Ἀλλὰ ὅλα αὐτὰ εἶναι λεπτομέρεια, θὰ πεῖτε. Εἶναι λεπτομέρεια, χωρὶς ἀμφιβολία. Μπροστὰ στὴν ψυχὴ καὶ στὸν χαρακτήρα ἑνὸς χριστιανοῦ τὸ ροῦχο καὶ τὰ γένια καὶ τὰ μαλλιὰ εἶναι ἐντελῶς ἀσήμαντο πράγμα. Ὅμως ἡ ζωὴ ἀποτελεῖται ἀπὸ τὰ σημαντικὰ καὶ τὰ ἀσήμαντα. Καὶ ἡ πίστη μας εἶναι τόσο ἀριστοκρατικὸ καὶ λεπτὸ πράγμα, ὥστε καὶ τὰ ψιλοπράγματα, μποροῦν νὰ τὴν ὠφελοῦν ἢ νὰ τὴ ζημιώνουν.
Ὅταν τὸ λογικὸ ποίμνιο θέλει οἱ ποιμένες του νὰ εἶναι διαφορετικοὶ ἀπὸ αὐτὸ καὶ στὴν ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση, καὶ νὰ ἔχουν καθορισμένα σημάδια ἀναγνώρισης, τότε ὡς πρὸς τί ἡ ἀντίρρηση; Οἱ καθολικοὶ ἱεραπόστολοι στὸ Κιτάι, ὑπολογίζοντας καὶ τὴν ψυχολογία τοῦ περιβάλλοντος στὸ ὁποῖο κηρύττουν, δὲν ντρέπονται νὰ φοροῦν πλεξίδες στὰ μαλλιὰ καὶ μακριὰ καφτάνια καὶ τουρμπάνια. Τότε γιατί οἱ φιλόχριστοι ἱερεῖς νὰ ἀντιδροῦν στὸν λαὸ καὶ μὲ τὰ ψιλοπράγματα νὰ θέτουν ὑπὸ ἀμφισβήτηση τὰ μεγάλα πράγματα τῆς ζωῆς καὶ τῆς προόδου τῶν πιστῶν;
Εἰρήνη σὲ σᾶς ἀπὸ τὸν Κύριο.