Ὑπέρβαση τῶν σχημάτων τοῦ κόσμου.

Γεμάτη στερεότυπα ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Γεμάτη ἀπό θεωρήσεις καί πιστεύματα, πού χωρίς νά πολυσκέπτεται τά ἀποδέχεται παθητικά, εἴτε γιατί τό κοινωνικό ἤ οἰκογενειακό περιβάλλον τοῦ τά καλλιέργει, εἴτε γιατί ἡ καθημερινότητα ἤ ἡ ἀνάγκη τοῦ τά ἐπιβάλλει. Πολλές δέ φορές, κατά τή διαδικασία δημιουργίας καί ἐπιβολῆς τῶν στερεότυπων αὐτῶν, ἀναζητεῖται ἡ βοήθεια θεσμῶν, φορέων, συγγενῶν ἰδεολογιῶν, ἀκόμη καί τῆς Ἐκκλησίας, σέ μία προσπάθεια ἐκμετάλλευσης τοῦ κύρους καί τῆς διεισδυτικοτητάς της στόν λαό.

Ποιό τό πρόβλημα μέ τά στερεότυπα; Μά τό γεγονός ὅτι λειτουργοῦν δογματικά καί ἐγκλωβίζουν τή σκέψη, τυποποιώντας τη σέ συγκεκριμένες παραμέτρους, πέραν τῶν ὁποίων δέν μπορεῖ νά ἐπεκταθεῖ. Ἐκτός δέ ἀπό τίς ἀγκυλώσεις στόν τρόπο τοῦ σκέπτεσθαι, τά στερεότυπα εἶναι ὑπεύθυνα καί γιά τήν καλλιέργεια προκαταλήψεων καί ἀποκλεισμῶν στήν καθημερινότητα τοῦ ἀνθρώπου, πού ὄχι μόνον ἐπηρεάζουν τίς διαπροσωπικές σχέσεις, ἀλλά καί εὐθύνονται εἴτε γιά τήν ἀποδόμηση, εἴτε γιά τήν καρκινωματική δυσμορφία τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ.

Ὁ Χριστός ξεπερνᾶ τά κοινωνικά στερεότυπα

Ἡ συμπεριφορά τοῦ Χριστοῦ ὅπως περιγράφεται στό σημερινό Εὐαγγέλιο, εἶναι τουλάχιστον ἀπρόσμενη καί πρωτόγνωρη. Γι’ αὐτό κι ὅσοι γίνονται κοινωνοί αὐτῶν τῶν ἐνεργειῶν του, κατά τήν περικοπή «θαυμάζουν», δηλαδή καταλαμβάνονται ἀπό ἐκπλήξη γιά τό πρωτοφανές πού διαδραματίζεται μπροστά στά μάτια τους, «κουμπώνονται» καί περιμένουν ἐξηγήσεις ἐκεῖ ποῦ ἐνδεχομένως δέν χρειάζονται! Ποιοί «θαυμάζουν»; Ὅλοι ὅσοι ἀναφέρονται στή σημερινή περικοπή ἐκτός ἀπό τόν Χριστό. «Θαυμάζουν» οἱ μαθητές, «θαυμάζει» ἡ Σαμαρείτιδα, «θαυμάζουν» οἱ συμπατριῶτες της… Γιατί;

Ὁ Χριστός ξεπερνᾶ στερεότυπα καί διαλύει προκαταλήψεις αἰώνων! Ἀναιρεῖ στήν πράξη ἕναν τρόπο σκέψης πού φρόντιζε νά καλλιεργεῖ τίς διακρίσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων καί, ὑψώνοντας φραγμούς, νά μεθοδεύει τήν κατάργηση τῆς ἀγάπης. Στό ὄνομα αὐτῆς τῆς ἀγάπης πρός τόν κάθε ἄνθρωπο, ὁ Θεός ἔρχεται καί δρᾶ ἔξω ἀπό κάθε καθωσπρεπισμό καί κοινωνική συμβατικότητα. Τί κάνει;

Ὁ Χριστός «διαλέγεται» μέ τή Σαμαρείτιδα

Πρῶτ’ ἄπ’ ὅλα, διαλέγεται! Κάθεται καί συζητᾶ Αὐτός, ὁ φημισμένος διδάσκαλος, ὁ ἀξιοσέβαστος καί ἀποδεκτός ἀπό τή συντριπτική πλειοψηφία τοῦ λαοῦ. Ἀντί νά διεκδικεῖ τόν ἐξουσιαστικό μονόλογο, τό μονοφωνικό κήρυγμα, τό ἀπόλυτο τῆς αὐθεντίας, Αὐτός συζητᾶ καί καταδέχεται ν’ ἀκούσει ὄχι μόνον ἀπορίες, ἀλλά καί ἀντιθέσεις καί ἀμφισβητήσεις καί ἀντιρρήσεις.

Ἔπειτα, καταδέχεται νά συζητήσει μέ ἀλλόθρησκο! Οἱ Σαμαρεῖτες εἶχαν ἀπό καιρό διαφοροποιήσει τήν πίστη τους σέ σχέση μέ τόν ἰουδαϊσμό, καθώς εἶχαν ἀποδεχθεῖ ἔντονα εἰδωλολατρικά στοιχεῖα. Παρ’ ὄλ’ αὐτά, ὁ μόνος κήρυκας τῆς ἀληθείας δέν τούς ἀπορρίπτει, οὔτε τούς ἐπιτιμᾶ, ἀλλά τούς φωτίζει καί τούς ἀποκαλύπτει ἐξίσου τή μοναδικότητα τῆς πίστης.

Καταδέχεται νά συζητήσει μέ ἀλλόφυλο! Τήν ἐποχή πού, παρά τή ρωμαϊκή κατάκτηση, οἱ διακρίσεις καί οἱ ἀντιθέσεις μεταξύ τῶν γειτονικῶν λαῶν γνώριζαν ἔξαρση, ὁ κατά τό ἀνθρώπινο Ἰουδαῖος Χριστός συνομιλεῖ μέ τούς κατεξοχήν ἐχθρούς.

Ναί, καταδέχεται νά συζητήσει μέ ἀλλόφυλο! Ὅταν μία ἀπό τίς εὐχαριστίες πού ἀναπέμπονταν τότε στήν καθημερινή λατρεία τῆς Συναγωγῆς ἦταν «Εὐλογητός εἰ, Κύριε (…), ὅτι οὐκ ἐποίησάς με γυναῖκα», ὁ Χριστός συνομιλεῖ μέ τή Σαμαρείτιδα. Ὅταν ὕπηρχε παράγγελμα ραββινικό «Ἄς κατακαίωνται οἱ λόγοι τοῦ νόμου μᾶλλον παρά νά διδασκωνται εἰς γυναῖκας», ὁ Χριστός διδάσκει στή Σαμαρείτιδα θεολογία καί τήν καθοδηγεῖ στήν ἀλήθεια τῆς πίστης.

Δοκιμάζει τίς ἀντοχές τῶν μαθητῶν του! Ἐνῶ ἀποροῦν καί παρατηροῦν τόν διάλογο, σιωπώντας ταυτόχρονα ἀπό διάκριση καί σεβασμό στόν Διδάσκαλο, ὁ Χριστός δέν τούς ἐξηγεῖ τίποτε, ἀκριβῶς γιατί δέν ὕπηρχε τίποτε νά ἐξηγήσει. Δέν εὐθυνόταν Αὐτός γιά τά κοινωνικά, φυλετικά, διαφυλικά καί θρησκευτικά ἀκόμη στερεότυπα πού ἡ πονηρία καί οἱ σκοπιμότητες τοῦ κόσμου τούς εἶχαν καλλιεργήσει. Κι ἔτσι ἁπλά, χωρίς ἕνα λόγο, τούς ὁδηγεῖ στό νά ἀναλογισθοῦν τί παράδειγμα τούς δίνει καί τούς ἀπελευθερώνει ἀπό ὅλα αὐτά, ἀναδεικνύοντας τήν προτεραιότητα τῆς διακονίας τῆς ἀλήθειας καί τῆς ἀγάπης!

Ἀδελφοί μου, ἡ ὑπέρβαση τῶν ὅποιων σχημάτων τοῦ κόσμου αὐτοῦ εἶναι ὑποχρεωτική, ἄν θελουμε νά ἀποκτήσουμε «νοῦν Χριστοῦ». Ἡ ἀπελευθέρωσή μας ἀπό στερεότυπα, προκαταλήψεις καί συμβατικότητες εἶναι μονόδρομος στήν προσπάθειά μας γιά τήν κατάκτηση τῆς ἁγιότητας. Τελικά, ἡ πνευματική λογική, ἡ ὁποία «οὐκ ἔστι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», εἶναι ἡ μόνη σωτηρία γιά τήν ἐπίλυση τῶν ὅποιων προβλημάτων καί τοῦ κόσμου τούτου!