Άγιος Νικόλαος (Βελιμίροβιτς), επίσκοπος Ζίτσης και Αχρίδος …

Από το βιβλίο: «ΟΜΙΛΙΕΣ B’», Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Εκδόσεις «ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΚΥΨΕΛΗ».

     Στις δύσκολες ώρες που περνά σήμερα η πατρίδα μας αλλά και ο κόσμος όλος, είναι φυσικό, κάποιους συνανθρώπους μας να τους καταλαμβάνει το πνεύμα της φοβίας, της απαισιοδοξίας και ακόμη χειρότερα, του αδιεξόδου. Κάποιες δυνάμεις, δυστυχώς, σκοπίμως ή μη, επιβαρύνουν το κλίμα και, καθώς φαίνεται, τρομοκρατούν τον κόσμο και τον κρατούν σε ηθική και πνευματική καταστολή. Τέτοιες ώρες οι δικές μας φωνές είναι πολύ ισχνές και αδύναμες και ελάχιστα μπορούν να βοηθήσουν στην καλλιέργεια ανδρείου εν Χριστώ φρονήματος.

     Τώρα είναι η ώρα που οι ψυχές έχουν ανάγκη από τον λόγο των αγίων. Τον λόγο της αλήθειας, που τις ελευθερώνει, τις ειρηνεύει και τις αντρειεύει . Τέτοιο λόγο – απόσπασμα ομιλίας του – φωτισμένο  και παρηγορητικό, θα μας απευθύνει ο άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς: Ό,τι κι αν συμβαίνει στη ζωή, είναι απολύτως βέβαιο και πρέπει να το πιστεύουμε ακράδαντα, πως τελικά θα νικήσει το καλό!

***

« … Ακούστε μια απλή ιστορία, με την οποία η εκκλησία του Χριστού δίνει απάντηση στους ανθρώπους, που είναι απαισιόδοξοι λόγω τη αδυναμίας τους και της ολιγοψυχίας τους.

     Κάποτε ένα παιδί γεννήθηκε σε μια σπηλιά. Πολλά παιδιά αυτού του κόσμου, παρόλο που γεννήθηκαν σε δωμάτια φωτεινά, σε κούνιες με πούπουλα και μετάξι, παραπονιούνται για την επικράτηση της δύναμης του κακού. Εκείνο το παιδί που γεννήθηκε στην σπηλιά, στην φάτνη με άχυρα, ποτέ δεν παραπονέθηκε, γιατί πίστευε στον Θεό και στην τελική νίκη του καλού.

     Το παιδί που γεννήθηκε στην σπηλιά και στα άχυρα αναγκάστηκε να αφήσει την γενέτειρά του, που είναι τόσο αγαπητή στην κάθε παιδική καρδιά και να φύγει με τους γονείς του σε μια μακρινή ξένη χώρα, για να σωθεί από τον τύραννο, που τον καταδίωκε στην πατρίδα του. Τα άλλα παιδιά, παρόλο που δεν ένιωσαν το πικρό ψωμί της ξένης πατρίδας, παρόλο που δεν καταδιώχτηκαν από τον κυβερνήτη της πατρίδας τους, παρόλο που το μόνο που αισθάνθηκαν ήταν η πατρική στοργή και τρυφερότητα, παραπονιούνται και πιστεύουν πως το κακό είναι πιο δυνατό από το καλό. Εκείνο το παιδί, παρόλο που από την παιδική ηλικία αισθάνθηκε την κακία, την τυραννία, την δολιότητα αλλά και την σκληρή ζωή της ξενιτιάς, δεν έχασε την πίστη του. Αντίθετα, μέσα του συνεχώς δυνάμωνε η πίστη για την τελική νίκη του καλού.

     Αυτό το παιδί μεγάλωσε και έγινε ένα αγόρι, που έμαθε να ασκεί την κοπιαστική δουλειά του μαραγκού. Πολλά αγόρια , παρόλο που δεν κάνουν καμιά κοπιαστική εργασία, μέχρι να φτάσουν σε ώριμη ηλικία, πάλι παραπονιούνται για τον πολλαπλασιασμό του κακού στον κόσμο. Εκείνο το αγόρι, το οποίο έπρεπε να πελεκάει το ξύλο με το τσεκούρι και μ` αυτόν τον τρόπο να κερδίζει το ψωμί του, δεν παραπονέθηκε ποτέ σ` αυτήν την ζωή για τον πολλαπλασιασμό της κακίας  στον κόσμο. Αντίθετα, άντεχε με χαρά κάθε δυσκολία και έφερνε σε πέρας την δουλειά του, πιστεύοντας στην τελική νίκη του καλού.

     Αυτό το παιδί που γεννήθηκε στην φάτνη με τα άχυρα και έφυγε νωρίς από την γενέτειρά του, λόγω της τυραννίας που υπήρχε εκεί και από την νεαρή του ηλικία έκανε την επίπονη εργασία του ξυλουργού, μεγάλωσε ένας άνθρωπος, που αγάπησε τους ανθρώπους, τον κόσμο, την ζωή. Μεγάλωσε ένας άνθρωπος, που θέλησε να δυναμώσει την πίστη των ανθρώπων στην έσχατη νίκη του καλού. Και δεν ήταν εύκολο να δυναμώσει την πίστη των ανθρώπων στην τελική νίκη του καλού, γιατί οι άνθρωποι ήταν καταπιεσμένοι από την φτώχεια, τα βάσανα, την αμάθεια, τις αρρώστιες. Έτσι, δεν μπόρεσαν να πιστέψουν στην τελική νίκη του καλού, γιατί το κακό, όπως τα αγριόχορτα που πνίγουν το φυτό, είχε σκοτώσει την πίστη στην ψυχή τους.

     Κάποιοι πλούσιοι άνθρωποι, που κέρδισαν με δόλιο τρόπο την εξουσία και τα πλούτη τους, δεν είχαν την τόλμη να πιστέψουν στο καλό, επειδή το καλό ήταν αντίθετο με τον πλούτο τους και την εξουσία τους.

     Ο δαίμονα του κακού στη συνέχεια θέλησε να βάλει Αυτόν τον άνθρωπο, που δίδασκε στους ανθρώπους πως η έσχατη νίκη ανήκει στο καλό και όχι στο κακό. Του έδειξε όλα τα βασίλεια της γης και του είπε: Θα σου δώσω όλη αυτήν την εξουσία και την λαμπρότητα αυτών των βασιλείων. Σε εμένα έχει παραδοθεί και την δίνω σε όποιον εγώ θέλω. Αν, λοιπόν, με προσκυνήσεις, θα είναι όλη δική σου. (Λουκάς 4,6-7). Δεν κατάφερε όμως αυτός ο στιγμιαίος θρίαμβος της κακίας, που υπάρχει σ` αυτόν τον κόσμο, να εντυπωσιάσει  Αυτόν τον άνθρωπο, που πίστευε σταθερά ότι ο έσχατος και αιώνιος θρίαμβος θα ανήκει στο καλό. Έτσι, αρνήθηκε την πρόταση του δαίμονα, λέγοντας: Φύγε από μπροστά μου, σατανά. Η Γραφή λέει: Τον Κύριο, τον Θεό σου θα προσκυνάς Και μόνον αυτόν θα λατρεύεις. (Λουκά 4,8). Αυτόν τον άνθρωπο, που δεν ήθελε να προσκυνήσει τον δαίμονα του κακού, παρόλο που του πρόσφερε όλα τα βασίλεια του κόσμου, οι άνθρωποι τον χλεύασαν, λόγω της πίστης του στην έσχατη νίκη του καλού. Δεν τον χλεύασαν οι ασήμαντοι, τον χλεύασαν οι αρχηγοί του λαού του. Αλίμονο για έναν λαό, όταν οι αρχηγοί του δεν πιστεύουν  στην τελική νίκη του καλού. Θα καταρρεύσουν και ο λαός και οι αρχηγοί του. Θα καταρρεύσουν, όπως κατάρρευσε και ο λαός του Ισραήλ, τον καιρό που κυβερνούνταν από άνανδρους και υποκριτές πατριώτες. Θα σκοντάψει και θα πέσει, όπως όταν σκοντάφτουν και πέφτουν οι τυφλοί, όταν οδηγούνται από τυφλούς.

     Και τελικά αυτός ο Άνθρωπος, ο οποίος γεννήθηκε στην φάτνη με τα άχυρα ούτε όταν τον φυλάκισαν, τον έφτυσαν, τον μαστίγωσαν, τον έβαλαν μαζί με τους ληστές, τον καταδίκασαν σε θάνατο, τον σταύρωσαν, δεν έχασε την πίστη του στην έσχατη νίκη του καλού. Αυτός όλα τα άντεξε, μένοντας σταθερό στην πίστη του, πως η εξουσία του κακού είναι στιγμιαία και πως στο τέλος το καλό θα νικήσει!

     Και πραγματικά, όταν τον σταύρωσαν στον Γολγοθά, η κακία αληθινά θριάμβευσε. Ποτέ ο θρίαμβος του κακού δεν φάνηκε τόσο ολοκληρωτικός, όσο εκείνη τη στιγμή. Όταν αυτός, ο δίκαιος και αμερόληπτος άνθρωπος, εξέπνευσε εξαιτίας του μαρτυρίου, στην ψυχή της μητέρας του και των φίλων του, που στέκονταν στενοχωρημένοι κάτω από τον σταυρό, ενισχύθηκε η πίστη στην έσχατη νίκη του κακού. Η πίστη τους στην νίκη του καλού, που είχε δυναμώσει στην ψυχή τους ο Χριστός, ζώντας τόσες μέρες μαζί τους, έσβησε, όπως σβήνει η φλόγα του κεριού, όταν φυσάει την νύκτα ο αέρας.

     Οι φίλοι του εσταυρωμένου και δίκαιου ανθρώπου γύρισαν το βράδυ στα Ιεροσόλυμα, βοηθώντας την πονεμένη μάνα να περπατάει πάνω από τον πέτρινο λόφο. Ενώ η μάνα πίσω από την πλάτη της άφηνε τον Γολγοθά, ο Γολγοθάς ασταμάτητα ήταν μπροστά στα μάτια της. Στον σκοτεινό ουρανό έλαμπαν τα αστέρια και οι φίλοι του εσταυρωμένου απογοητευμένοι βλέποντάς τα έλεγαν: Έγιναν τόσα και όμως εσείς αστέρια λάμπετε! Ακόμη και ο ουρανός χαίρεται για την επικράτηση του κακού στο καλό;

     Έτσι, πιθανόν, μιλούσαν στα αστέρια με πονεμένη ειρωνεία οι μαθητές και φίλοι του Χριστού, γυρίζοντας από τον Γολγοθά. Αλλά δεν θα μιλούσαν έτσι ούτε η λύπη θα έσφιγγε την ψυχή τους, εάν εκείνη την στιγμή μπορούσαν να σηκώσουν την κουρτίνα και να δουν πίσω από αυτήν το μέλλον. Να δουν πολλούς ναούς, χτισμένους στην δόξα του Δασκάλου τους. Ούτε η πληγωμένη μάνα θα έπεφτε από εξάντληση περνώντας από τον λόφο, εάν τότε ήξερε πως το μαρτύριο του γιου της στον Γολγοθά δεν ήταν ούτε μπορούσε να είναι η τελευταία πράξη στη ζωή του, όπως το κακό τέλος δεν μπορεί να είναι η τελευταία πράξη σ` ένα καλό θεατρικό έργο. Αυτή είναι η απλή ιστορία, που η εκκλησία σήμερα λέει στους πιστούς. Το τέλος αυτής της ιστορίας είναι πως ο Χριστός νίκησε, το καλό νίκησε.

Εσείς, που είστε λυπημένοι, σηκώστε το κεφάλι. Αυτή η παλιά ιστορία μπορεί και στην δική σας εποχή να δώσει ξανά ζωή σε πολλές μαραμένες καρδιές και να θερμάνει την πίστη πολλών απογοητευμένων ανθρώπων. Γιατί υπάρχουν πολλές μαραμένες και απογοητευμένες καρδιές στην εποχή μας. Η εποχή μας είναι βαριά και ψυχρή, σαν το μολύβι. Είναι φυσιολογικό να υπάρχει τόση απογοήτευση κάτω από αυτό το βάρος και εξαιτίας αυτής της ψυχρότητας…».

Οι άγιοί μας είναι οι επίλεκτες δυνάμεις της Εκκλησίας μας, ταγμένοι στην πρώτη γραμμή εναντίον του κακού. Οι ασφαλείς και θεόφθογγοι κήρυκες, οι θεηγόροι οπλίτες.  Αυτοί που μας γνωρίζουν το θέλημα του Θεού, με τα ασφαλή κηρύγματά τους. Τους ακούμε και τους ακολουθούμε με απόλυτη εμπιστοσύνη. Συνεχίζει ο άγιος Νικόλαος:

***

Η εξουσία της τεχνολογίας είναι βαριά και ψυχρή. Η τεχνολογία απομακρύνει τον άνθρωπο από τον εαυτό του. Μεταφέρει το κέντρο της αξίας του κόσμου από τον άνθρωπο στις μηχανές, από το ζωντανό στο άψυχο. Στην εποχή μας, τον καιρό της ειρήνης, η αξία ενός λαού εκτιμάται από τον αριθμό των εργοστασίων, από τον αριθμό των ατμομηχανών, μόνο από τον αριθμό των μηχανών… Αλλά και τον καιρό του πολέμου η δύναμη ενός λαού εκτιμάται από τον τεχνολογικό του εξοπλισμό, από το πλήθος των όπλων, των κανονιών, των μηχανών και μόνο των μηχανών…

     Η εσωτερική προσωπική ζωή του ανθρώπου είναι στην εποχή μας παραμελημένη, λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης. Η αστάθεια της εξωτερικής ζωής προκάλεσε την αστάθεια της εσωτερικής ζωής. Η αστάθεια της εξωτερικής ζωής προκάλεσε την νευρικότητα και παρέλυσε την θέληση. Έτσι προέκυψαν η απελπισία, η απόγνωση, η αποδοχή πως το κακό νικάει το καλό σ` αυτόν τον κόσμο. Μέσα στην τόση απελπισία και νευρικότητα υψώνεται θριαμβευτικά η Εκκλησία του Χριστού, ως αιώνια και παντοδύναμη απόδειξη του αντίθετου. Ο τεράστιος θόρυβος που προκαλεί η εποχή της τεχνολογίας, δεν αφήνει να ακουστεί το κλάμα και ο θρήνος εκείνων που νικήθηκαν από το κακό και ο καπνός των εργοστασίων κρύβει τον ήλιο από τους φτωχούς. Γύρω μας υπάρχει η αθεΐα των μεγαλουπόλεων, οι δεισιδαιμονίες, τα εγκλήματα, ο ηδονισμός… Μέσα σε όλα αυτά η Εκκλησία του Χριστού λέει, όπως πάντοτε έλεγε και όπως πάντοτε θα λέει: Παρόλο που υπάρχουν όλα τα παραπάνω, η τελική νίκη ανήκει στο καλό!

     Η φωνή της Εκκλησίας δεν είναι πάντοτε η πιο ηχηρή: η απόγνωση και το έγκλημα, η αδικία, η ατιμία ξεπερνάνε κάποιες φορές την φωνή της Εκκλησίας. Η φωνή της Εκκλησίας διαρκεί αιώνια, επαναλαμβάνεται και ακούγεται σταθερά εδώ και αιώνες να λέει: Η τελική νίκη ανήκει στο καλό!

     Δίπλα από τους τοίχους της εκκλησίας περνάει ο άνθρωπος, που με αδικίες κατέκτησε τεράστια πλούτη, ρίχνει ένα περιφρονητικό βλέμμα στην εκκλησία κει λέει:

_ Εκκλησία, άκουσέ με, καλύτερη είναι η αδικία από την δικαιοσύνη. Όσο ήμουν δίκαιος, ήμουν περιφρονημένος και κυνηγημένος από τους ανθρώπους. Από τότε όμως που με άδικο τρόπο πλούτισα, όλοι με εκτιμούν.

     Σ` αυτόν τον άνθρωπο η Εκκλησία έχει να πει το εξής:

     _ Αμαρτωλέ άνθρωπε, περιμένω το τέλος κάθε ανθρώπου και κάθε αντικειμένου. Ας περιμένουμε και το δικό σου τέλος και θα δούμε τι είναι καλύτερο: Η δική σου χορτασμένη αδικία είτε η δική μου πεινασμένη και ξυπόλητη δικαιοσύνη. Είδα το τέλος και την καταστροφή εκατομμυρίων τέτοιων ανθρώπων που, όπως εσύ, περπάτησαν με τα ξυλοπόδαρα της αδικίας, την ίδια ώρα που η πεινασμένη και η ξυπόλητη δικαιοσύνη περπάτησε πάνω σε δρόμο γεμάτο αγκάθια για την νίκη. Θα δω το τέλος σου, εσύ όμως το δικό μου δεν θα το δεις.

     Δίπλα από τους τοίχους της εκκλησίας περνάνε πλήθος ανθρώπων, που στενοχωρημένοι και λυπημένοι από αυτήν τη ζωή λένε:

     _ Πώς μπορεί η Εκκλησία να μας παρηγορήσει;

     Η Εκκλησία τους απαντά:

     _ Με την πίστη στην έσχατη νίκη του καλού. Εγώ είμαι το μνημείο και η απόδειξη αυτής της νίκης.

     Η Εκκλησία τότε τους θυμίζει εκείνη την άγια, απλή, αληθινή, παρήγορη ιστορία του παιδιού, που γεννήθηκε στα άχυρα της Βηθλεέμ και σταυρώθηκε στον Γολγοθά. Η Εκκλησία θυμίζει την ιστορία του παιδιού εκείνου, που ολόκληρη η ζωή του ήταν υπομονή απέναντι στο κακό και πίστη στην νίκη του καλού. Ο θάνατός του ήταν η νίκη του καλού, η πιο δοξασμένη, η πιο μακροχρόνια νίκη του καλού μέχρι σήμερα. Η Εκκλησία τους θυμίζει και εκατοντάδες χιλιάδες παρόμοιες ιστορίες. Ολόκληρη την χρονιά, κάθε μέρα, η Εκκλησία λέει μια ή περισσότερες τέτοιες ιστορίες, σαν απόδειξη της νίκης του καλού στο κακό. Η Εκκλησία δεν είναι τίποτε άλλο από ένα σύνολο τέτοιων ιστοριών, που αποτελούν απόδειξη της έσχατης νίκης του καλού στο κακό. Όλες αυτές οι ιστορίες υπάρχουν ως πηγή παρηγοριάς και ενθάρρυνσης των νέων γενιών. Σφάλλει, όποιος νομίζει πως η Εκκλησία βασίζεται σε μια θεωρία που είτε αμφισβητείται είτε αποδεικνύεται. Όχι, η Εκκλησία βασίζεται σε στοιχεία αναμφισβήτητα και κάνει μεγάλο λάθος όποιος νομίζει πως η Εκκλησία με τα χρόνια γίνεται πιο φτωχή και πιο αδύναμη. Αντίθετα, καθημερινά η Εκκλησία γίνεται πιο πλούσια και πιο δυνατή. Πλουτίζει, δυναμώνει με πλήθος νέων γεγονότων, νέων αποδείξεων, για την νίκη του καλού στο κακό. Η Εκκλησία του Χριστού μεγαλώνει.

     Όλοι οι άνθρωποι που πίστεψαν στην τελική νίκη του καλού είναι σαν ζωντανοί βράχοι, με τους οποίους χτίστηκε το οικοδόμημα της Εκκλησίας. Ο χριστιανός, που υπό την στιγμιαία πίεση του κακού αρχίζει να πιστεύει στην έσχατη νίκη του κακού, ουσιαστικά παύει να είναι χριστιανός!…

     Η Εκκλησία δείχνει τον δρόμο της ευτυχίας. Ο δρόμος της ευτυχίας είναι η πίστη στην τελική νίκη του καλού…

     …. Αδελφοί μου, ας μην επιτρέψουμε ποτέ να μας ξεγελάσει η στιγμιαία επιτυχία του κακού. Η πίστη μας συχνά πρέπει να είναι πιο δυνατή από την πραγματικότητα. Η κακιά συχνά φέρνει την πίστη μας σε πειρασμό. Αν όμως η πίστη μας δεν στέκεται στις επάλξεις του φρουρίου, η κακιά θα μας αιφνιδιάσει και θα μας νικήσει. Ας προσέξουμε τον τεχνολογικό πολιτισμό. Η τεχνολογία είναι η περηφάνια της εποχής μας. Αλλά, ας προσέξουμε ακόμη περισσότερο τον πολιτισμό της ψυχής μας. Επειδή η ψυχή του ανθρώπου είναι η περηφάνια όλων των εποχών. Για πολύ καιρό ακόμη ο κόσμος δεν θα καταστραφεί. Η τεχνολογία δεν είναι η τελευταία λέξη του ανθρώπινου πνεύματος. Η ανθρώπινη ψυχή έχει,  εκτός από την τεχνολογία και άλλα πολλά να δημιουργήσει. Η πίστη στην νίκη του καλού αποτελεί βασική δημιουργική ώθηση της ψυχής.

     Η πίστη αποτελεί βασική ώθηση της ζωής. Όλοι μας έχουμε πολύ περισσότερο ασυνείδητη παρά συνειδητή πίστη στο καλό, γι` αυτόν τον λόγο και ζούμε. Η ζωή μας θα ήταν αρκετά περισσότερο ευτυχισμένη, αν όλη η ασυνείδητη και ενστικτώδης πίστη μας γινόταν συνειδητή. Ας αγιάσουμε την πίστη μας με την συνείδηση, ας αγιάσουμε τη ζωή μας με την πίστη. Ευλογημένος ας είναι ο άνθρωπος, που πιστεύοντας στον Θεό πιστεύει στην τελική νίκη του καλού στον κόσμο. Για πολύ καιρό ακόμη θα επιβιώνει αυτός ο κόσμος. Δεν θα καταστραφεί. Αυτός ο κόσμος θα τελειώσει με την νίκη και τον θρίαμβο του καλού. Αμήν.

Αντιγραφή-επιμέλεια:Σάββας Ηλιάδης, Δάσκαλος

Κιλκίς, 5-4-2020