Ἡ ἐκμετάλλευση τῆς πίστης.

Σύνηθες φαινόμενο διαχρονικά, εἶναι τὸ νὰ ἐνεργεῖ ὁ ἄνθρωπος μὲ ὑπολογισμὸ καὶ ὑστεροβουλία. Ἄπειρα τὰ παραδείγματα, κατὰ τὰ ὁποῖα ἀκόμη καὶ ἅγιοι στόχοι καὶ σκοποὶ ἀμαυρώθηκαν ἀπὸ τὴ ροπὴ τοῦ ἀνθρώπου νὰ σκέφτεται τὸ ἴδιον ὄφελος, ἀκόμη καὶ σὲ κρίσιμες συνθῆκες, ὁπότε ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἀτομισμοῦ ἀποτελεῖ προτάγμα γιὰ τὴ διάσωση τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου. Βρίθει ἡ ἱστορία ἀπὸ περιστατικὰ κατὰ τὰ ὁποῖα ἡ ἐπιβολὴ τοῦ συμφέροντος τοῦ ἑνὸς μεθοδεύθηκε ἐνάντια στὴ σωτηρία τῶν πολλῶν, ἢ ἀκόμη καὶ ἀπὸ περιπτώσεις κατὰ τὶς ὁποῖες ὁ ἕνας ἐξαπάτησε τοὺς πολλούς, ἀδιαφορώντας γιὰ τὶς συνέπειες.

Αὐτὸ δυστυχῶς, διαπιστώνεται πολλὲς φορές, ἀκόμη καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία, ὅταν οἱ ἄνθρωποι μὲ διάφορες προφάσεις καὶ δικαιολογίες ἤ, ἀκόμη χειρότερα, χωρὶς αὐτές, παραθεωροῦν τὴν ἠθική της διδασκαλία καὶ τὸ θεμέλιο τῆς ἀγάπης καὶ πορεύονται μὲ δεύτερες σκέψεις καὶ ἰδιοτέλεια. Κι αὐτὸ δὲν ἀφορᾶ μόνο σὲ συγκεκριμένης κατηγορίας ἀνθρώπου, μιᾶς ποὺ ὅλοι εἴμαστε ἐπιρρεπεῖς σὲ πάθη, ἀλλὰ καὶ ὅλοι κάποιες φορὲς ἀφήνουμε τὸν διάβολο νὰ μᾶς νικήσει. Κι ὅμως, ὁ Χριστὸς ἔχει γιὰ ὅλα αὐτὰ προειδοποιήσει…

Ἡ ἐξ ἀνάγκης πίστη

Στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ παρατίθεται τὸ περιστατικὸ τῆς θαυμαστῆς θεραπείας τῶν δέκα λεπρῶν ἀπὸ τὸν Κύριο τῆς δόξης. Δέκα ταλαίπωροι ἄνθρωποι, ψημένοι στὸ καμίνι τῆς ἀρρώστιας καὶ τοῦ πόνου, κατακρεουργημένοι ὄχι τόσο ἀπὸ τὴν ἀνίατη ἀσθένεια, ἀλλὰ κυρίως ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ περιθωριοποίηση κι ἀπόρριψη, στέκονται, ὄχι στὴν ἄκρη τοῦ δρόμου ἀπ’ ὅπου θὰ περνοῦσε ὁ Χριστός, ἀλλὰ «πόρρωθεν», μακριά, ἐξ αἰτίας τοῦ φόβου καὶ τῆς μαvίας τῶν ἀνθρώπων. Κι ἀπὸ κεῖ μακριὰ «ἦραν φωνήν», ἔβαλαν μεγάλη φωνὴ γιὰ νὰ τοὺς ἀκούσει ὁ Χριστός μας, νὰ τοὺς προσέξει καὶ τελικὰ νὰ τοὺς ἐλεήσει.

Τί σημαίνει τὸ «ἐλέησον ἡμᾶς» ποὺ φώναζαν στὸν Χριστὸ οἱ λεπροί; Κάποιοι ἀπὸ τοὺς Πατέρες ἑρμηνεύουν ὅτι μὲ τὸ νὰ μὴ ζητοῦν κάτι συγκεκριμένο, ἀνέθεταν καὶ ἐμπιστεύονταν τὸν ἑαυτό τους στὴ φιλάνθρωπη προαίρεση τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ τοὺς προσφέρει τὸ καλύτερο δυνατό. Αὐτὸς ὅμως, εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ἐμεῖς μαθαίνουμε στὴν Ἐκκλησία καὶ λέμε «Κύριε ἐλέησον».

Ἄλλοι Πατέρες πάλι, ἑρμηνεύουν ὅτι αὐτὸ ποὺ φώναζαν σήμαινε ὅτι ζητοῦσαν κάτι ἀπὸ τὸν Χριστό, χωρὶς νὰ μποροῦν νὰ τὸ προσδιορίσουν καὶ χωρὶς νὰ περιμένουν ἢ νὰ πολυπιστεύουν σὲ κάτι μεγάλο καὶ σπουδαῖο. Ζητοῦσαν φωνάζοντας, ἐπειδὴ δὲν εἶχαν τίποτε νὰ χάσουν. Ἀντίθετα, τὸ παραμικρὸ θὰ ἦταν γι’ αὐτοὺς κέρδος. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Χριστός, χωρὶς νὰ τοὺς θεραπεύσει πρῶτα, τοὺς παραγγέλλει νὰ πᾶνε στοὺς ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομώντα, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὴν ἁρμοδιότητα νὰ πιστοποιοῦν τὴν τυχὸν θεραπεία ἀπὸ τὴ λέπρα καὶ νὰ ἐπιτρέπουν τὴν κοινωνικὴ ἐπανένταξη τῶν πρώην ἀσθενῶν. Ἤθελε μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ νὰ τοὺς αὐξήσει τὴν πίστη. Διότι ἂν ἐμπιστεύονταν τὸν λόγο του καὶ πήγαιναν, αὐτομάτως θὰ ξέφευγαν ἀπὸ τὴν κατάσταση τῆς ὠφελιμιστικῆς διεκδίκησης καὶ θὰ ἐπεδείκνυαν ὑπακοή. Ἔτσι ἔκαναν, γι’ αὐτὸ καὶ ἔλαβαν ὡς ἀνταπόδομα τὴ θαυμαστὴ θεραπεία!

Τὸ βόλεμα

Κι ὅταν διαπίστωσαν ὅτι θεραπεύθηκαν, οἱ ἐννέα λεπροὶ τί ἔκαναν; Τίποτε! Πέτυχαν, ὄχι ἁπλῶς αὐτὸ ποὺ ἤθελαν, ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ ἐνδεχομένως δὲν περίμεναν ποτέ. Ἐπιπλέον, ἦταν γνωστὸ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶχε γίνει στόχος τῶν Γραμματέων καὶ τῶν Φαρισαίων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἀρχίσει νὰ κάνουν ἀποσυναγώγους, δηλαδὴ ὄχι μόνον νὰ ἀποδιώκουν ἀπὸ τὴ συναγωγή, ἀλλὰ καὶ νὰ περιθωριοποιοῦν κοινωνικά, ὅποιον τὸν ἀκολουθοῦσε, ἑπομένως δὲν ἤθελαν νὰ βρεθοῦν γιὰ χάρη του σὲ μία θέση, ἀπὸ τὴν ὁποία ἐξ αἰτίας του γλίτωσαν… Φοβερὸς παραλογισμός! Ἀπολαμβάνουν τὴ θαυμαστὴ θεραπεία, μὲ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς κι ἡ ἀγάπη του τοὺς ἐπανεισάγει στὴν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων, ἀρνοῦνται ὅμως, τὴν ὁποιαδήποτε ἐπαφὴ καὶ σχέση μὲ τὸν Χριστὸ ὑποδουλωμένοι στοὺς ἀνθρώπους καὶ τὸν φόβο τους!

Πολλοὶ διαβάζοντας τὴν περικοπή, μιλοῦν γιὰ ἀχαριστία. Σὲ γενικὲς γραμμὲς ἔχουν δίκιο. Ἂν ὅμως, μελετήσουμε τὴν περικοπὴ θὰ διαπιστώσουμε νὰ παρουσιάζεται ἀνάγλυφη μία ἄλλη κατάσταση γνώριμη καὶ οἰκεία. Εἶναι αὐτὸ ποὺ στὰ νέα ἑλληνικὰ ὀνομάζουμε «βόλεμα». Εἶναι ἡ διάθεση νὰ ἐνεργήσεις δουλικὰ τὰ πάντα γιὰ νὰ ἐπιτύχεις κάτι καὶ στὴ συνέχεια, ὅταν τὸ ἐπιτύχεις καὶ γίνει ἡ δουλειά σου, νὰ τοὺς ξεχάσεις ὅλους, νὰ μὴν ἀναγνωρίζεις τίποτε, νὰ μετατρέπεσαι σὲ τυραννίσκο τῶν ὅσων βρίσκονται στὴν ἴδια κατάσταση ποὺ ἤσουν προηγουμένως, τοὺς ὁποίους τώρα κοιτᾶς ἀφ’ ὑψηλοῦ ὑπερασπιζόμενος τὸ «κεκτημένο»…

Πολλοὶ πορεύθηκαν πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία του μὲ διάθεση νὰ ἐπιτύχουν ἕνα «βόλεμα», ἀνάλογα μὲ τὴν περίπτωσή του ὁ καθένας. Κι ὁ Χριστὸς κι ἡ Ἐκκλησία του, ἐν ἐπιγνώσει ὅτι δὲν ὑφίσταται διάθεση σεβασμοῦ, ἀλλὰ μᾶλλον διάθεση ἐκμετάλλευσης, παραχωροῦν πολλὲς φορὲς φιλανθρωπευόμενοι τὴν ἱκανοποίηση τοῦ ὅποιου αἰτήματος, περιμένοντας τὴ μετάνοια. Ἴσως πάλι, καθὼς στὴν ψυχὴ μεγαλώνουν μαζὶ οἱ σπόροι τοῦ καλοῦ καρποῦ καὶ τὰ ζιζάνια, θέλουν μὲ κάποια παραχώρηση νὰ ἐνισχύσουν τὸν ἄνθρωπο στὸν ἀγώνα του νὰ ξεριζώσει τὰ ζιζάνια καὶ νὰ καλλιεργήσει τὸν καλὸ καρπό.

Ὁ ἕνας λεπρὸς ποὺ ἐπέστρεψε «δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ», ἄκουσε ὅ,τι πιὸ οὐσιαστικὸ μπορεῖ ν’ ἀκούσει ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ ἀψευδὲς στόμα τοῦ Χριστοῦ: «Ἡ πίστις σου σέσωκέ σε». Καλλιέργησε τὴν πίστη, ὄχι γιὰ νὰ κερδίσει κάτι ἐπίγειο καὶ προσωρινό, ἀλλὰ τὸ μόνο οὐσιαστικό, τὴν αἰώνια σωτηρία. Αὐτὸ εἶναι τὸ παράδειγμα ποὺ καλούμαστε ὅλοι ν’ ἀκολουθήσουμε.