Έχουμε δικαστήριο (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία)
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
Ἑβδομαδιαῖο φυλλάδιο, Ἀριθμ. 10
ΕΧΟΥΜΕ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
1. Θά σᾶς γράψω, ἀγαπητοί μου, γιά ἕνα γεγονός, πού θά μᾶς συμβεῖ καί πρέπει νά ἑτοιμαζόμαστε γι᾽ αὐτό. Καί τό γεγονός αὐτό εἶναι ὅτι θά περάσουμε ἀπό δικαστήριο! Ὄχι μόνο ἐμεῖς πού ζοῦμε τώρα, ἀλλά καί αὐτοί πού ἔζησαν σ᾽ ὅλα τά προηγούμενα χρόνια καί αὐτοί πού πρόκειται νά γεννηθοῦν μέχρι τήν συντέλεια τῶν αἰώνων. Τό δικαστήριο αὐτό θά εἶναι παγκόσμιο. Αὐτό τό δικαστήριο θά τό κάνει ὁ Ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν δεύτερή Του παρουσία. Ἦρθε μέ τήν πρώτη Του παρουσία νά μᾶς σώσει, ἀλλά θά ἔρθει πάλι στόν κόσμο, γιά νά μᾶς κρίνει μέ βάση τόν νόμο πού μᾶς ἔδωσε. Στό «Πιστεύω» μας λέμε γιά τόν Χριστό «καί πάλιν ἐρχόμενον μετά δόξης κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς». Θά κριθοῦμε γιά τά ἔργα μας καί γιά τά λόγια μας καί γιά τίς ἀκάθαρτες σκέψεις μας, μέ τίς ὁποῖες μολύνουμε τήν ψυχή μας, πού εἶναι «κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ» πλασμένη.
2. Τί θά γίνει, χριστιανοί μου; Πρέπει νά νοιαστοῦμε γιά τό δικαστήριο αὐτό, πού θά στηθεῖ γιά ὅλους μας. Ἡ Ἁγία Γραφή καί οἱ προσευχές τῆς Ἐκκλησίας μας καί τά τροπάρια τῆς θείας λατρείας μᾶς τό λένε αὐτό συχνά καί δέν πρέπει λοιπόν νά ἀδιαφοροῦμε. Πῶς, ὅταν ἔχουμε πολιτικό διαστήριο εἴμαστε ἐναγώνιοι καί φροντίζουμε γιά νά ἀπαλλαγοῦμε σ᾽ αὐτό; Πολύ περισσότερο πρέπει νά συμβαίνει αὐτό γιά τό δικαστήριό μας ἐνώπιον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τί ἀπολογία θά δώσουμε γιά τά πεπραγμένα μας; Ἄς τό μάθουν ὅσοι ἔχουν πλούτη πολλά καί ἀξιώματα μεγάλα, ὅτι αὐτά δέν ὑπολογίζονται στό δικαστήριο αὐτό. Γιατί λένε τά ἱερά μας βιβλία ὅτι στό δικαστήριο τῆς δεύτερης Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ θά παρουσιασθοῦμε «γυμνοί»! Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι πολλοί τώρα εἶναι ντυμένοι. Ἄλλος μέ στέμματα, ἄλλοι μέ τά χρυσαφικά τους, ἄλλος μέ τούς τίτλους τῶν σπουδῶν του, ἀλλά τότε θά μᾶς τά ἀφαιρέσει ὁ Χριστός ὅλα τά ἀνθρώπινα μεγαλεῖα καί θά κριθοῦμε ὡς ἁπλοί θνητοί.
3. Στό φοβερό, λοιπόν, θεῖο δικαστήριο, ἀδελφοί, δέν μετροῦν τά ἀξιώματα, ἀλλά τά ἔργα μας: Τό ἄν καθαρίσαμε τήν ψυχή μας ἀπό τά ἁμαρτωλά πάθη, ἄν κρατηθήκαμε ἁγνοί καί καθαροί ἀπό τά μιάσματα τοῦ κόσμου, ἄν μιλήσαμε γιά τόν λυτρωτή Χριστό σέ ἀνθρώπους πού δέν Τόν ξέρουν, ἄν ἐλεήσαμε τήν χήρα καί τό ὀρφανό κι ἄν βοηθήσαμε τόν ἀνήμπορο.
Γιά νά τά λέμε σωστά τά πράγματα, ἀδελφοί χριστιανοί, καί νά μήν ζοῦμε μέ ψέματα, ἡ ψυχή μας εἶναι φορτωμένη μέ ἁμαρτίες καί δέν εἶναι στολισμένη μέ ἀρετές. Καί ἄν ἔχουμε κάνει κάποιο καλό ἔργο, τό μολύναμε καί αὐτό, γιατί τό ἀνακατέψαμε μέ τόν ἐγωισμό μας, ἀφοῦ θέλουμε νά διαφημιστεῖ γιά νά ἀκούσουμε τά εὖγε τῶν ἀνθρώπων. Λοιπόν, ἀδελφοί αὐτό πού θά μᾶς σώσει καί θά εἶναι ἡ καλύτερη ἀπολογία μας στόν Ἰησοῦ Χριστό τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως, εἶναι νά μετανοήσουμε γιά τίς ἁμαρτίες μας καί νά πᾶμε σέ πνευματικό πατέρα νά τίς ἐξομολογηθοῦμε. Καί μαζί μέ αὐτό θά μᾶς σώσει τό νά δείξουμε στόν Χριστό τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως τά κόκκινα χείλη μας! Ὅσες πόρτες Ἰουδαίων ἦταν βαμμένες μέ τό αἷμα τοῦ ἀμνοῦ σώζονταν ἀπό τόν ὀλοθρευτή ἄγγελο. Καί ὅσοι χριστιανοί ἔχουν βαμμένα τά χείλη τους μέ τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ὅσοι, δηλαδή, κοινωνοῦν μέ πόθο τά Ἄχραντα Μυστήρια, θά σωθοῦν τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως.
4. Χριστιανοί μου, Τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως ὅλοι θά δοῦν τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού θά ἔρθει μέ ὅλη τήν δόξα Του. Θά τόν δοῦν καί οἱ δίκαιοι καί οἱ ἁμαρτωλοί. Ἀλλά οἱ μέν δίκαιοι καί καθαροί στήν ψυχή θά ἀλαλάξουν ἀπό χαρά, γιατί θά τό δέχεται ἡ ψυχή τους σάν καθαρή πού εἶναι. Αὐτό εἶναι Παράδεισος! Οἱ ἁμαρτωλοί ὅμως πού δέν μετενόησαν γιά τά ἁμαρτήματά τους θά καίγονται ἀπό τό φῶς τοῦ Χριστοῦ. Θά τούς εἶναι κολαστικό. Αὐτό εἶναι κόλαση!… Οἱ κολασμένοι θά ἀντικρίζουν τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ καί θά τό ἀποκρούουν, γιατί δέν θά τό ἀντέχουν. Αὐτό τό Φῶς, πού θά εἶναι ἀπολαυστικό γιά ὅσους ἔζησαν τήν μετάνοια καί θά ζοῦν τόν παράδεισό τους σ᾽ αὐτό.
Χριστιανοί μου! Ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέγει ὅτι ὅλους τούς ἀνθρώπους τούς περιμένει ὁ θάνατος καί μετά ἀπό αὐτό ἡ κρίση:«Ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν, μετά δέ τοῦτο κρίσις» (Ἑβρ. 9,27).
Σᾶς εὔχομαι καί εὐχηθεῖτε, παρακαλῶ, καί σεῖς τό ἴδιο γιά μένα, νά ἔχουμε ὅλοι καλή ἀπολογία τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως. Ὅλοι νά πᾶμε στόν γλυκό Παράδεισο, γιατί ἡ κόλαση δέν εἶναι γιά ᾽μᾶς. Εἶναι γιά τόν Διάβολο. Γιά ᾽μᾶς εἶναι ὁ Παράδεισος. Καλό Παράδεισο, ἀδελφοί, ΑΜΗΝ!
Μέ πολλές εὐχές
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
1.
Η ώρα της Κρίσεως.
1. ΔΙΑΙΡΕΣΙΣ ΑΙΩΝΙΑ
Ἡ ἡμέρα ἐκείνη τῆς μελλούσης Κρίσεως θὰ εἶναι πραγματικὰ φοβερή. Ἡ ὥρα ποὺ ὁ Χριστὸς θὰ κάνῃ τὴν τελεσίδικη καὶ ἀμετάκλητη κρίσι του γιὰ ὅλους μας. Τότε μπροστὰ στὰ ἔκπληκτα μάτια μας ὁ ἀδέκαστος Κριτής, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, θὰ κατέλθῃ ἔνδοξος θριαμβευτής, δορυφορούμενος ἀπὸ τὰ ἀναρίθμητα στρατεύματα τῶν ἀγγελικῶν δυνάμεων.
Θὰ συγκλονισθοῦμε ὅλοι μας ἀντικρύζοντας τὸ θεϊκὸ μεγαλεῖο του. Μπροστὰ στὸν θρόνο του, στὸ θεϊκό του βῆμα θὰ συναχθοῦν ὅλα τὰ ἔθνη, ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ὅλων τῶν αἰώνων καὶ τῶν ἐποχῶν. Ἐκείνη τὴν ὥρα θὰ τρέμουν καὶ θὰ ὀδύρωνται μὲ θρήνους καὶ κλαυθμοὺς ὅλοι ὅσοι Τὸν ἐμίσησαν, Τὸν ἐπολέμησαν, Τὸν περιφρόνησαν,Τὸν ἀρνήθηκαν. Ἀλλὰ καὶ θὰ Τὸν περιμένουν μὲ πόθο καὶ ἀγάπη ἱερὴ ὅσοι Τὸν ἐπίστευσαν καὶ Τὸν ἀκολούθησαν.
Τότε ὁ αἰώνιος Κριτὴς τῆς οἰκουμένης θὰ χωρίσῃ τοὺς ἀνθρώπους, ὅπως ὁ ποιμένας χωρίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τὰ ἐρίφια. Ὁ Ἀρχιποίμην Κύριος θὰ διαιρέσῃ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα μὲ ἀκρίβεια καὶ δικαιοσύνη σὲ δύο παρατάξεις. Ὅπως φαίνεται ὅμως ἀπὸ τὸ ἱερὸ κείμενο, ἡ διαδικασία τῆς διαιρέσεως αὐτῆς δὲν θὰ διαρκέσῃ πολύ. Ἀντιθέτως θὰ γίνῃ γρήγορα καὶ ἀκαριαῖα. Γιατί ἆραγε;
Ἡ διαδικασία τῆς διαιρέσεως αὐτῆς θὰ γίνῃ ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ, διότι ὅλα «τὰ κρυπτὰ τῶν ἀνθρώπων» τότε θὰ ἀποκαλυφθοῦν ἐνώπιον ὅλων. Τότε «αἱ βίβλοι ἀνοίγονται καὶ τὰ κρυπτὰ δημοσιεύονται». Καὶ ὅλα φανερώνονται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων καὶ τῶν ἀνθρώπων. Ὅπως μᾶς ἐξηγοῦν οἱ ἱεροὶ Πατέρες, κάθε ἄνθρωπος θὰ ἔχῃ ἐπάνω του ἀνεξίτηλα καὶ φανερὰ πλέον τὰ ἰδιώματα τῆς κακίας ἢ τῆς ἀρετῆς του. Τὰ κρυφὰ χαρακτηριστικὰ τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε ἀνθρώπου θὰ ἐπηρεάσουν καὶ θὰ διαμορφώσουν αἰωνίως πλέον καὶ τὰ ἐξωτερικὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ σώματός του. Ὁ Κύριος δὲν ὀνομάζει τυχαῖα τοὺς μὲν πρόβατα, τοὺς δὲ ἐρίφια. Διότι, ὅπως ἀκριβῶς τὰ πρόβατα ξεχωρίζουν αὐτομάτως ἀπὸ τὰ ἐρίφια ἀπὸ τὴν ἐξωτερική τους μορφή, ἔτσι καὶ οἱ ἄνθρωποι ἀνάλογα μὲ τὴ ζωή τους θὰ ἔχουν καὶ ἐξωτερικῶς «τὸ γνωριστικὸν εἶδος», τὰ χαρακτηριστικὰ δηλαδὴ τῆς ἁμαρτωλότητος ἢ τῆς ἁγιότητος. Ὁ καθένας μας, χωρὶς νὰ χάσῃ τὰ προσωπικά του χαρακτηριστικὰ μὲ τὰ ὁποῖα θὰ ἀναγνωρίζεται, θὰ ἔχῃ μορφὴ φωτεινότερη καὶ ἁγιώτερη, ἢ σκοτεινότερη καὶ βδελυρώτερη ἀνάλογα μὲ τὴ ζωὴ καὶ τὰ ἔργα του.
Τὸ οὐσιαστικώτερο ὅμως εἶναι ὅτι ἡ διαίρεσις θὰ γίνῃ ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ, διότι ὁ Θεὸς ὡς παντογνώστης ὅλους μᾶς γνωρίζει καὶ ὅλα τὰ γνωρίζει, εἶναι «ὁ ἐτάζων νεφροὺς καὶ καρδίας» (Ψαλ. ζ΄ 10). Γνωρίζει τὶς πράξεις μας, τὶς σκέψεις μας, τὶς ἐπιθυμίες μας, τὶς ἁμαρτίες μας, τὴν σκληροκαρδία μας ἢ καὶ ἀντίθετα τὶς ἀρετές μας, τὰ ἀγαθὰ ἔργα μας, τὰ δάκρυα καὶ τὴν μετάνοιά μας, τὰ πάντα. Δὲν χρειάζεται χρόνο λοιπὸν ὁ Θεὸς γιὰ νὰ σκεφθῇ καὶ ἀποφασίσῃ κατὰ τὴν τελική του κρίσι. Μ’ ἕνα του νεῦμα θὰ διαιρέσῃ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Καὶ τότε «ἀπελεύσονται» «οἱ τὰ φαῦλα πράξαντες» (Ἰω. ε΄ 29) «εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον».
Ἐμεῖς ποῦ θὰ βρεθοῦμε ἆραγε;
Ποιὰ μορφὴ θὰ ἔχουμε κατὰ τὴν φοβερὴ ἐκείνη ὥρα; Μορφὴ προβάτου ἢ ἐριφίου; Πόσο φωτεινὴ ἢ σκοτεινὴ θὰ γίνῃ ἡ μορφή μας; Τί θὰ πῇ γιὰ μᾶς ὁ Χριστός; Πόσο φοβερὸ θὰ εἶναι ν’ ἀκούσουμε τὴν φωνή του νὰ μᾶς λέγῃ: «Οὐκ οἶδα ὑμᾶς» (Ματθ. κε΄ 12)! Αὐτὴν τὴν ὥρα ποὺ θὰ τρέμουν οἱ πάντες, ἐμεῖς τὴν σκεπτόμαστε; Τὴν περιμένουμε; Ἑτοιμαζόμαστε ὅσο πρέπει; Ἁγνίζουμε τὴν ψυχή μας; Ἂς ἐπιμεληθοῦμε λοιπὸν σήμερα τὴν σωτηρία μας, πρὶν σφαλίσουν τὰ μάτια μας καὶ ὁ θάνατος παγιώσῃ τὴν ἁμαρτωλή μας κατάστασι.
2. ΔΥΣΚΟΛΗ Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΜΑΣ;
Καθὼς τὰ ἀκοῦμε ὅλα αὐτὰ καὶ τὰ μελετοῦμε, ἴσως νὰ μᾶς καταλάβῃ ἀπογοήτευσι. Ὅμως ὅσο ζοῦμε στὸν μάταιο αὐτὸ κόσμο καὶ ἔχουμε εὐκαιρίες μετανοίας, τὰ πράγματα εἶναι εὔκολα, ὅπως μᾶς λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Δὲν πρέπει νὰ ἀπογοητευώμαστε. Δὲν μᾶς ζητάει ὁ Θεὸς κάτι ἀκατόρθωτο. Αὐτὸ ποὺ μᾶς ζητάει εἶναι εὔκολο, λίγο ψωμί, λίγη ἀγάπη, λίγο ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς ἀδελφούς μας. Ἂς κάνουμε λοιπὸν ἕνα ὑπολογισμό: Τί ἔχουμε νὰ δώσουμε καὶ τί ἔχουμε νὰ πάρουμε;
Δείχνουμε λίγη ἀγάπη, καὶ θὰ ζοῦμε αἰωνίως στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀνοίγουμε τὸ πορτοφόλι μας στοὺς ἐνδεεῖς, καὶ θὰ μᾶς ἀνοίξουν αὐτοὶ κάποτε τὴ θύρα τοῦ Παραδείσου. Ἀγκαλιάζουμε μὲ στοργὴ τὸν κάθε ἐγκαταλελειμμένο, καὶ θὰ μᾶς ἀγκαλιάσῃ ὁ Θεὸς στοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ. Χαρίζουμε ἕνα χαμόγελο στὸν πικραμένο ἀδελφό μας, καὶ δὲν θὰ κλαῖμε ἀπαρηγόρητα αἰωνίως. Δίνουμε ἕνα πιάτο φαγητὸ στὸν πτωχό, καὶ θὰ δειπνοῦμε αἰωνίως στὸ οὐράνιο δεῖπνο τῆς Βασιλείας του. Λοιπὸν δίνουμε ἐλάχιστα καὶ παίρνουμε ἄπειρα. Μὴ χάνουμε καιρό. Μᾶς περιμένει ὁ Χριστὸς στὸ πρόσωπο τῶν ἐλαχίστων ἀδελφῶν μας. Μᾶς περιμένει γιὰ νὰ μᾶς κάμῃ αἰώνια εὐτυχισμένους, ὁμοίους του.
Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”
2.
Τῆς Μελλούσης Κρίσεως (Ματθ. 25, 31-46)
Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Σήμερα, στὴν διαδικασία τῆς προετοιμασίας γιὰ τὴν Σαρακοστή, φθάσαμε στὸ τελευταῖο στάδιο: ἐρχόμαστε ἀντιμέτωποι μὲ τὴν κρίση. Ἂν δώσουμε προσοχὴ σ’ αὐτό, προετοιμαζόμαστε πνευματικὰ γιὰ τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα (ἡ πνευματική μας κατεύθυνση θάναι στὸ χέρι μας), γιατί τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς Συγχώρησης.
Ἡ σύνδεση μεταξὺ τῶν δύο ἡμερῶν εἶναι προφανής. Καὶ μόνο ἂν μποροῦμε νὰ ἔχουμε τὴν συναίσθηση ὅ,τι ὅλοι μας κι ὁ καθένας χωριστὰ θὰ βρεθοῦμε μπροστὰ στὴν κρίση τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν κρίση τοῦ ἀνθρώπου, ἂν μποροῦμε νὰ θυμηθοῦμε καὶ νὰ συνειδητοποιήσουμε σ’ ὅλο του τὸ βάθος, μ’ ἀνοιχτὴ τὴν καρδιά, στὰ σοβαρά, πόσο εἴμαστε, ὅλοι μας, ὑπόχρεοι ὁ ἕνας στὸν ἄλλο, ἔχουμε ὅλοι εὐθύνη ἀπέναντι στὸν ἄλλο γιὰ κάποιο πόνο καὶ βάρος τῆς ζωῆς, τότε θὰ μᾶς φανεῖ εὔκολο, ὅταν μᾶς ζητιέται νὰ συγχωρήσουμε, ὄχι μόνο νὰ συγχωρήσουμε, ἀλλὰ σὰν ἀπάντηση σ’ αὐτὸ τὸ αἴτημα, νὰ ζητήσουμε νὰ συγχωρηθοῦμε.
Δὲν εἶναι μόνο γιὰ ὅ,τι ἔχουμε κάνει, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅσα δὲν κάναμε, ἀπ’ αὐτὴ τὴν ἔλλειψη εὐαισθησίας τῆς ὑπευθυνότητάς μας, ἀπ ὅλα ὅσα θὰ μπορούσαμε νὰ εἴμαστε γιὰ τοὺς ἄλλους, νὰ κάνουμε γιὰ τοὺς ἄλλους, γιατί δὲν ἐκπληρώνουμε τὴν ἀνθρώπινη κλίση μας. Μποροῦμε καὶ πρέπει σ’ ὅλα τὰ ἐπίπεδα καὶ γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους κι ἀκόμα παραπέρα γιὰ ὅλο τὸν κόσμο ποὺ εἶναι δικός μας, νὰ εἴμαστε μία εὐλογία καὶ μία ἀποκάλυψη γιὰ τὰ μεγάλα, γιὰ πράγματα τόσο μεγάλα καὶ τόσο βαθιά, ποὺ οἱ ἄνθρωποι, ἐμεῖς πρῶτ’ ἀπ ὅλα, νὰ μποροῦμε νὰ συνειδητοποιοῦμε ὅτι εἴμαστε στὴν κλίμακα τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἡ κλίση μας εἶναι ὄχι μόνο ἠθική, ἀλλὰ τόσο μεγάλη ὅσο κι ὁ Θεός. Ἕνας μυστικιστὴς Γερμανὸς λέει σ’ ἕνα ἀπ’ τὰ ποήματά του «εἶμαι τόσο μεγάλος ὅπως ὁ Θεός, ὁ Θεὸς εἶναι τόσο μικρὸς ὅσο ἐγώ.»
Ἂν μποροῦμε νὰ θυμόμαστε μόνο αὐτὸ, κι αὐτὸ εἶναι ὅτι ἡ κρίση δὲν εἶναι μία στιγμὴ μόνο, τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ ἔρθουμε ἀπέναντι στὸν φόβο τῆς καταδίκης· αὐτὸ εἶναι κατὰ τὴν ἀπόλυτη ἔννοια τῆς κρίσης κάτι μεγάλο καὶ ἐμπνευσμένο. Δὲν θὰ κριθοῦμε μὲ βάση τὰ ἀνθρώπινα πρότυπα συμπεριφορᾶς καὶ κοσμιότητα. Θὰ κριθοῦμε σύμφωνα μὲ δεδομένα πέραν τῆς συνηθισμένης ἀνθρώπινης ζωῆς. Θὰ κριθοῦμε στὴν ζυγαριὰ τοῦ Θεοῦ, κι ἡ ζυγαριὰ τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀγάπη, ὄχι ἡ ἀγάπη ποὺ νιώσαμε, ἡ συναισθηματική, ἀλλὰ ἡ ἀγάπη ποὺ ζήσαμε καὶ ἐκπληρώσαμε. Τὸ γεγονὸς ὅτι θὰ κριθοῦμε, ὅτι πράγματι κρινόμαστε συνέχεια, μ’ ὅλους τοὺς τρόπους, πέρα ἀπ’ τὰ μικρότερα πρέπει μας, θὰ μποροῦσε νὰ μᾶς ἀποκαλύψει τὸ ἐν δυνάμει μεγαλεῖο μας. Κι ἡ παραβολὴ ποὺ διαβάζουμε σήμερα, μπορεῖ νὰ εἰδωθεῖ ἀπὸ τόσες σκοπιές: οἱ ἄνθρωποι κρίνονται ἀπὸ τὸν Χριστό, στὴν παραβολή Του, μὲ βάση τὴν ἀνθρωπιά τους. Ὑπῆρξαν αὐτοὶ ἄνθρωποι ἢ ὄχι; Ἤξεραν πῶς ν’ ἀγαποῦν, πρῶτα μὲς τὴν καρδιά τους, ἀλλὰ καὶ μὲ πράξεις, στὸ βάθος τῶν πράξεων, γιατί ὅπως ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τὸ θέτει, ὅποιος λέει, ὅτι ἀγαπᾶ τὸν Θεὸ καὶ δὲν ἀγαπᾶ τὸν διπλανό του ἐνεργά, δημιουργικά, εἶναι ἕνας ψεύτης. Καὶ δὲν εἶναι ἀγάπη Θεοῦ, ἂν δὲν ἐκφράζεται σὲ κάθε λεπτομέρεια τῆς σχέσης μὲ τοὺς ἀνθρώπους συνολικὰ, ἀλλὰ καὶ μὲ κάθε πρόσωπο ξεχωριστά.
Κι ἐπίσης, ἂς προετοιμαστοῦμε αὐτὴ τὴν ἑβδομάδα γιὰ τὸ τελευταῖο στάδιο τῆς πορείας ρωτώντας τοὺς ἑαυτούς μας ἐμπρὸς σ’ αὐτὴ τὴν θεία κρίση «εἶμαι ἄνθρωπος; Εἶμαι ἄνθρωπος μέσα μου, στὴν συμπεριφορά μου- ὄχι γενικὰ στὴν στάση μου, ἀλλὰ στοὺς τρόπους μου: εἶναι ἀνθρώπινοι οἱ τρόποι μου; Εἶναι ἡ ζωή μου μία ἔκφραση λεπτῆς, στοχαστικῆς, μὲ ὀξυδέρκεια καὶ δημιουργικότητα, καὶ κάποιες φορὲς γενναιόδωρης καὶ θυσιαστικῆς ἀγάπης; Σὰν ἀντικείμενο ἀγάπης στὸ τέστ αὐτῆς τῆς ἀγάπης, πρέπει νὰ ’ναι ὁ διπλανός μου· τὸ ν΄ ἀγαπᾶς τὸν Θεὸ ποὺ δὲν ζητᾶ τίποτα εἶναι τόσο εὔκολο.»
Κι ἂν στὴν διάρκεια αὐτῆς τῆς ἑβδομάδας βροῦμε ποῦ ἀνήκουμε, θὰ ἔχουμε βρεῖ καὶ τὶς ἀδυναμίες καὶ τὸ μεγαλεῖο τῆς κλίσης μας· ἀφοῦ εἰρηνεύσουμε μ’ ἐκείνους στοὺς ὁποίους ὀφείλουμε, ἔπειτα, ὅταν ἔρθει ἡ ὥρα τῆς συγχώρεσης, κι ὅταν κάποιος ἄλλος ἔχει ἀνακαλύψει τὸ δικό του χρέος πρὸς ἐμᾶς, θὰ μποροῦμε μὲ χαρὰ νὰ δώσουμε συγχώρεση κι εἰρήνη, μὲ αἴσθηση ὑπευθυνότητας καὶ μὲ μιὰ χαρὰ ποὺ χαρίζει ἡ μετάνοια.
Ἀμήν.
3.
Ὅριο τῆς ἐλευθερίας ὁ σεβασμὸς τοῦ ἀδελφοῦ
Καραβιδόπουλος Ἰωάννης (Καθηγητής Πανεπιστημίου)
Τὴν Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω ἡ Ἐκκλησία μᾶς προβάλλει στὴν Εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς μελλούσης κρίσεως (Ματθ. 25,31-46) τὴν ἀγάπη ὡς τὸ τελικὸ κριτήριο γιὰ τὴ διάκριση τῶν ἀνθρώπων στοὺς ἐκ δεξιῶν τοῦ Κριτοῦ καὶ στοὺς ἐξ εὐωνύμων καὶ συνακόλουθα τὴ μελλοντικὴ τύχη τῶν ἀνθρώπων. Στὴν Ἀποστολικὴ περικοπὴ (A΄ Κoρ. 8,8-9,2) ὁ ‘Aπ. Παῦλος παρουσιάζει τὴν ἀγάπη ὡς τὸ ὅριο τῆς ἐλευθερίας τοῦ χριστιανοῦ. Ἂς δοῦμε πρῶτα σὲ μετάφραση τὴν Ἀποστολικὴ περικοπή:
«Ἀδελφοί, δὲν εἶναι οἱ τροφὲς ποὺ θὰ καθορίσουν τὴ θέση μας ἀπέναντι στὸν Θεό· οὔτε ἂν δὲν φᾶμε κάποια ἀπ’ αὐτὲς χάνουμε κάτι οὔτε ἂν φᾶμε ἀποκτᾶμε κάτι παραπάνω. Προσέξτε ὅμως, μήπως τὸ ἐλεύθερο αὐτὸ δικαίωμά σας γίνει αἰτία νὰ σκοντάψουν καὶ νὰ πέσουν ἐκεῖνοι ποὺ ἡ πίστη τους εἶναι ἀδύνατη. Πράγματι, ἂν κάποιος, ἀπ’ αὐτοὺς δεῖ ἐσένα, ποὺ ἔχεις τὴ «γνώση», νὰ κάθεσαι στὸ τραπέζι ἑνὸς εἰδωλολατρικοῦ ναοῦ, ἡ συνείδησή του, ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι ἀδύνατος, δὲν θὰ παρασυρθεῖ ἀπὸ τὸ παράδειγμά σου καὶ δὲν θὰ παρακινηθεῖ νὰ τρώει τὰ εἰδωλόθυτα; Ἔτσι, ἡ δική σου «γνώση» θὰ προκαλέσει τὸ χαμὸ αὐτοῦ τοῦ ἀδύνατου, τοῦ ἀδερφοῦ μας, γιὰ τὸν ὁποῖον ὁ Χριστὸς ἔδωσε τὴ ζωή του. Ἁμαρτάνοντας ὅμως μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο ἀπέναντι στοὺς ἀδερφοὺς καὶ πληγώνοντας τὴ συνείδησή τους ποὺ εἶναι ἀδύνατη, ἁμαρτάνετε ἀπέναντι στὸν ἴδιο τὸν Χριστό. Γι’ αὐτό, ἂν κάποια τροφὴ μπορεῖ νὰ γίνεται αἰτία νὰ σκοντάφτει καὶ νὰ πέφτει ὁ ἀδερφός μου, ἐγὼ δὲν θὰ βάλω ποτὲ κρέας στὸ στόμα μου, γιὰ νὰ μὴ γίνω αἰτία νὰ πέσει ὁ ἀδερφός μου.
Πάρτε παράδειγμα ἐμένα. Δὲν εἶμαι ἀπόστολος; δὲν εἶμαι ἐλεύθερος; δὲν εἶδα ἀναστημένο τὸν Ἰησοῦ, τὸν Κύριό μας; δὲν εἶστε ἐσεῖς ὁ καρπὸς τοῦ κόπου μου στὴν ὑπηρεσία τοῦ Κυρίου; Κι ἂν ἀκόμα ἄλλοι ἀρνοῦνται νὰ μὲ ἀναγνωρίσουν ὡς ἀπόστολο, γιὰ σᾶς ὁπωσδήποτε εἶμαι· γιατί ἡ ἴδια ἡ ὕπαρξη τῆς ἐκκλησίας σας εἶναι ἡ ἀπόδειξη πὼς εἶμαι ἀπόστολος» (Α΄ Κορ. 8,8-9,2).
Ἡ Α΄πρὸς Κορινθίους ἐπιστολὴ εἶναι ἡ πλουσιότερη σὲ ἀριθμὸ θιγομένων θεμάτων ἐπιστολὴ τοῦ Ἄπ. Παύλου. Μεταξὺ τῶν πολλῶν αὐτῶν θεμάτων, περὶ τῶν ὁποίων ἐρώτησαν οἱ Κορίνθιοι τὸν Ἀπόστολο, εἶναι καὶ τὸ θέμα τῆς βρώσεως ἢ μὴ τῶν εἰδωλοθύτων, δηλ. τῶν κρεάτων ποὺ περίσσευαν ἀπὸ τὰ θυσιαζόμενα στοὺς θεοὺς ζῶα καὶ κατόπιν –διότι αὐτὰ ἦταν συνήθως πολλὰ – δίνονταν στὰ κρεοπωλεῖα ἢ παρετίθεντο πρὸς βρώση στὰ «εἰδωλεῖα», δηλ. σὲ χώρους πλησίον τοῦ ναοῦ εὑρισκομένους. Οἱ εὐκαιρίες δίνονταν καθημερινὰ (γιορτές, πανηγύρεις, γάμοι, κηδεῖες κλπ.), οἱ δὲ αὐτονόητες κοινωνικὲς σχέσεις τῶν χριστιανῶν πρὸς τοὺς συμπολίτες τους τοὺς ὑποχρέωναν νὰ λαμβάνουν μέρος σὲ τέτοιες ἐκδηλώσεις.
Στὴν Κόρινθο ὑπῆρχε μία μερίδα ἐλευθεροφρόνων χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι πίστευαν – καὶ πολὺ σωστὰ – ὅτι «τὰ εἴδωλα δὲν ἀντιπροσωπεύουν τίποτα μέσα στὸν κόσμο, κι ὅτι δὲν ὑπάρχει ἄλλος Θεὸς παρὰ μόνο ἕνας», ὅπως λέγεται λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ ἀνάγνωσμα (Α΄ Κορ 8,4), καὶ ἔτσι δὲν θεωροῦσαν ἁμαρτία τὴ συμμετοχή τους στὰ δεῖπνα τῶν εἰδωλοθύτων. Ἴσως καὶ ἡ πρώτη φράση τοῦ ἀναγνώσματος νὰ ἀποτελοῦσε μία δική τους διακήρυξη: «δὲν εἶναι οἱ τροφὲς ποὺ θὰ καθορίσουν τὴ θέση μας ἀπέναντι στὸ Θεό· οὔτε ἂν δὲν φᾶμε κάποια ἀπ’ αὐτὲς χάνουμε κάτι, οὔτε ἂν φᾶμε ἀποκτᾶμε κάτι παραπάνω». Ὁ Ἄπ. Παῦλος ὡς ὁ κατ’ ἐξοχὴν ἀπόστολος τῆς ἐλευθερίας, κατὰ βάθος δέχεται γιὰ θεολογικοὺς λόγους αὐτὸ τὸν ἰσχυρισμὸ τῶν χριστιανῶν τῆς Κορίνθου, ὡς παιδαγωγὸς ὅμως βλέπει τὸ θέμα εὐρύτερα καὶ βάζει ὡς φραγμὸ καὶ ὅριο τῆς ἐλευθερίας τὴν ἀγάπη, ποὺ ἐκδηλώνεται ὡς σεβασμὸς τῆς συνειδήσεως τῶν ἀδελφῶν. Ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν ὁποία μιλάει ὁ Παῦλος δὲν ἐξαντλεῖται σὲ ἕνα ἁπλὸ ἀδελφικὸ συναίσθημα μὲ τὶς διάφορες ψυχολογικές του ἐκφάνσεις, ἀλλ’ ἔχει βαθύτερο θεολογικὸ περιεχόμενο: προέρχεται ἀπὸ τὴ θυσιαστικὴ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ στὸν σταυρό. Αὐτὴ ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἀποκαλύφθηκε ἐπάνω στὸν σταυρὸ ἀποτελεῖ τὴ βάση καὶ τὴν πηγὴ τῆς ἀγάπης μεταξὺ τῶν ἀδελφῶν.
Τὸ πρόβλημα βέβαια τῶν εἰδωλοθύτων δὲν ὑφίσταται σήμερα, ἡ ἀπάντηση ὅμως τοῦ Παύλου ἰσχύει πάντα. Ἡ ἐλευθερία τοῦ χριστιανοῦ δὲν εἶναι ἀνεξέλεγκτη ἀλλ’ ἔχει ὡς ὅριο τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν ἀδελφὸ καὶ τὸν σεβασμὸ τῆς συνειδήσεώς του. Ὁ Παῦλος φοβᾶται ὅτι ἡ γνώση καὶ ἐξουσία ποὺ ἔχει ὁ χριστιανὸς μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει ἀφορμὴ σκανδαλισμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ ποὺ ἔχει ἀσθενέστερη συνείδηση καὶ θεωρεῖ ἁμαρτία τὴ βρώση κρεάτων ποὺ θυσιάστηκαν στοὺς εἰδωλολατρικοὺς Θεούς. Θὰ συνεχίσει ἐν τοιαύτη περιπτώσει ἐν ὀνόματι τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς γνώσης ποὺ ἔχει περὶ ἀνυπαρξίας τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν νὰ τρώγει εἰδωλόθυτα; «Ἡ γνώση φουσκώνει τὸν ἄνθρωπο μὲ ὑπεροψία ἀπέναντι στοὺς ἄλλους, ἐνῶ ἡ ἀγάπη οἰκοδομεῖ», ἀπαντάει ἤδη στὸ Α΄ Κορ. 8,2. Ὁ Ἀπόστολος μὲ ὅσα γράφει δὲν σκέπτεται τὸν μεμονωμένο χριστιανὸ ἀλλὰ τὴν κοινότητα τῶν ἀδελφῶν καὶ τὴ συνείδηση τοῦ ἄλλου. Στὸ Α΄ Κορ 10,29 λέγει ρητῶς: «ὅταν μιλάω γιὰ συνείδηση, δὲν ἐννοῶ τὴ δική σου ἀλλὰ τὴ συνείδηση τοῦ ἄλλου». Μία ὁποιαδήποτε πράξη τοῦ χριστιανοῦ ὅσο κι ἂν εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐν Χριστῷ ἐλευθερίας του, ἐὰν σκανδαλίζει τὴ συνείδηση τοῦ ἀσθενέστερου ἀδελφοῦ, προσβάλλει τὸ ἀπολυτρωτικὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ. «Ἂς μὴ γίνονται ἀφορμὴ τὰ φαγητὰ νὰ καταστρέφεται τὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ», γράφει στὴν πρὸς Ρωμαίους (14,20), ὅπου ἀντιμετωπίζει τὸ ἴδιο θέμα. Ἰσχυροὶ καὶ ἀσθενεῖς χριστιανοὶ ἀνήκουν στὸ ἴδιο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἑπομένως κάθε πράξη στρεφόμενη κατὰ τῆς συνειδήσεως τοῦ ἀδελφοῦ-μέλους τοῦ Σώματος ἔχει ἀντίκτυπο στὴν κεφαλὴ τοῦ Σώματος. Τέσσερες φορὲς ἐπαναλαμβάνει ὁ Παῦλος στὸ ἀνάγνωσμα τὴ λέξη ἀδελφός, θέλοντας νὰ τονίσει τὴν ἔννοια τῆς κοινότητας. Ἔλλειψη σεβασμοῦ πρὸς τὴ συνείδηση τοῦ ἀδελφοῦ σημαίνει ἀσέβεια πρὸς τὸ ὅλο Σῶμα καὶ ἰδιαίτερα πρὸς τὴν κεφαλή, τὸν Χριστό. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἔννοια τοῦ στίχ.12: «Ἁμαρτάνοντας ὅμως μ’ αὐτὸ τὸν τρόπο ἀπέναντι στοὺς ἀδερφοὺς καὶ πληγώνοντας τὴ συνείδησή τους ποὺ εἶναι ἀδύνατη, ἁμαρτάνετε ἀπέναντι στὸν ἴδιο τὸν Χριστό». Γι’αὐτὸ ὁ Παῦλος δέχεται νὰ θυσιαστεῖ ἡ ἐλευθερία στὸ βωμὸ τῆς ἀγάπης, παρὰ ἡ ἐλευθερία νὰ σκανδαλίσει τὸν ἀδελφό.
Τέλος, ὡς ὑπόδειγμα θυσίας τῆς ἐλευθερίας χάριν τῆς ἀγάπης καὶ παραιτήσεως ἀπὸ τὰ δικαιώματά του προβάλλει ὁ Παῦλος τὸν ἑαυτό του στοὺς τελευταίους στίχους τοῦ ἀναγνώσματος (9,1-2). Ἡ ἀφορμὴ δίνεται ἀπὸ τοὺς ἰουδαΐζοντες κατηγόρους τοῦ Παύλου, οἱ ὁποῖοι ἀρνούμενοι τὸ ἀποστολικό του ἀξίωμα, διέδιδαν στὴν Κόρινθο ὅτι δὲν ἔχει συνείδηση ὅτι εἶναι κανονικὸς ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ οὔτε κἄν τολμᾶ νὲ δεχτεῖ τὶς ὑλικὲς προσφορὲς τῶν χριστιανῶν ποὺ ἦταν σύμφωνες μὲ τὴν ἀρχὴ ὅτι ὁ ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου δικαιοῦται νὰ ζεῖ ἀπὸ τὶς προσφορὲς αὐτῶν ποὺ ἀκοῦν τὸ Εὐαγγέλιο, ὅπως ἡ Π.Δ. προστάζει. Τὴν παραίτησή του ἀπὸ τὸ δικαίωμα αὐτὸ στηρίζει ὁ Παῦλος στὴν ὑπέρβαση τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς «ἐξουσίας» του χάριν τῆς ἀγάπης. Ὑπεράνω τῆς ἐξουσίας ποὺ ἔχει ὡς ἀπόστολος βρίσκεται ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἀπρόσκοπτη ἐκπλήρωση τοῦ ἱεραποστολικοῦ του ἔργου.
Συνοψίζοντας τὰ παραπάνω σημειώνουμε τὰ ἑξῆς:
1. Τὰ φαγητὰ εἶναι καθεαυτὰ οὐδέτερα, δὲν μποροῦν νὰ μᾶς συνοδεύσουν ἐνώπιον τοῦ βήματος τοῦ δικαίου Κριτοῦ οὔτε ὡς συνήγοροι οὔτε ὡς κατήγοροι. Κανένα πλεονέκτημα ἢ μεινέκτημα δὲν ἔχουμε ἀπὸ τὴ χρήση τους ἢ ὄχι. Σημασία ἔχει νὰ μὴν ἀποτελέσουν ἀφορμὴ σκανδαλισμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ, διότι ὁ σκανδαλισμὸς τοῦ ἀδελφοῦ ἀποτελεῖ προσβολὴ κατὰ τοῦ Χριστοῦ.
2. Ἡ ἐλευθερία τοῦ χριστιανοῦ ὑπόκειται στὸν περιορισμὸ τῆς ἀγάπης χάριν τῶν ἀδελφῶν. Αὐτὸς ὁ περιορισμὸς δὲν ἀποτελεῖ κατάργηση τῆς ἐλευθερίας ἀλλὰ ἐπιβεβαίωσή της, διότι ἡ παραίτηση ἀπὸ ἕνα νόμιμο δικαίωμα πρὸς ἀποφυγὴ σκανδαλισμοῦ τῶν λοιπῶν μελῶν τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ κατ’ οὐσία πράξη ἐλευθερίας.
3. Κάθε πράξη τοῦ χριστιανοῦ ἀφορᾶ τὸ σύνολο τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, κυρίως δὲ τὴν κεφαλή. Ἡ τυχὸν ἀδιαφορία τοῦ χριστιανοῦ γιὰ τὴ συνείδηση τοῦ ἀδελφοῦ ἐν ὀνόματι τῆς δικῆς του ἐλευθερίας καταλύει τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Ἡ οἰκοδομὴ τῶν ἀδελφῶν πρέπει νὰ συνιστᾶ τὸν γνώμονα καὶ τὸ σκοπὸ σὲ ὅλες τὶς πράξεις τῶν χριστιανῶν.
4.
Τούς πονεῖς τούς φτωχούς;
Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος
Ἀργά τά ἄνοιξε τά μάτια του ὁ πλούσιος! Τότε πού εἶδε στήν ἀγκαλιά τοῦ Ἀβραάμ τόν Λάζαρο! Τόν ἄνθρωπο, πού καταδεχόταν οὔτε νά τοῦ ρίξει μιά ματιά, ὅταν τόν εὕρισκε νά περιμένει ἔξω ἀπό τήν πόρτα του!
Καί τότε τό κατάλαβε καλά, τί σημαίνει ἐκεῖνο, πού λίγο πρίν ποτέ δέν θέλησε νά τό καταλάβει.
Στήν κόλαση βρέθηκε ὑποχρεωμένος, θέλοντας καί μή, νά κάμει ἕναν ἀπολογισμό. Ἐκεῖ, ἀναγκάσθηκε νά ψάξει νά ἰδεῖ, τί τοῦ εἶχε γίνει ἀφορμή νά χάσει, ἡ κακή του ἐκείνη διάθεση, πού δέν τόν ἄφηνε νά ἰδεῖ στό πρόσωπο τοῦ φτωχοῦ Λαζάρου τόν «πλησίον» του: δηλ. ἕναν συνάνθρωπο, πού ἔπρεπε νά τόν περιμένει ὅτι μποροῦσε κάποτε νά βρεθῆ καί ὁ ἴδιος στήν θέση του· καί εἶχε γι᾿ αὐτό χρέος νά τόν συμπονάει.
Ἄς ρίξωμε μιά ματιά στήν ἄθλια κατάσταση, πού εἶχε βρεθῆ τότε ὁ πλούσιος. Τώρα εἶχε φθάσει στό ἄκρο ἀντίθετο! Τότε εἶχε μεγάλη ἀφθονία. Τότε γλεντοῦσε, ὅσο πιό καλά μποροῦσε. Τώρα τά εἶχε χάσει ὅλα. Καί ὅσο πιό πολύ σκεπτόταν τήν μεγάλη ἀντίθεση, τόσο πιό πολύ τόν ἔτσουζε. Καί γι᾿ αὐτό εἶπε: «Πατέρα, Ἀβραάμ, λυπήσου με. Καί στεῖλε τόν Λάζαρο, νά “βουτήξει” ἔστω καί ἕνα δάχτυλό του σέ νερό, νά μοῦ δροσίσει λίγο τήν γλώσσα· γιατί ὑποφέρω πολύ μέσα σέ αὐτές τίς φλόγες» (Λουκ. 16,24).
Ἀπό τά λόγια αὐτά, ἀσφαλῶς δέν πρέπει νά βγάλωμε τό συμπέρασμα, ὅτι ἀρκεῖ ἀκεῖ μιά σταγόνα νερό, γιά νά ἀνακουφίσει καί νά δροσίσει. Τά λόγια αὐτά μᾶς λένε μόνο, ὅτι ἐκεῖνοι πού ἔχουν πολλές ἁμαρτίες, ἐκεῖ θά ὑποφέρουν πολύ, ἐκεῖ θά ταλαιπωρηθοῦν πολύ· ἀπό τήν φοβερή ἐκείνη φωτιά· ἀπο τήν αἴσθηση τοῦ βάρους τῆς ἁμαρτίας τους.
Ἀπό τά λόγια αὐτά τοῦ πλουσίου, μαθαίνουμε μόνο ὅτι:
Στήν τελική κρίση τοῦ Κυρίου ἡ ποινή θά εἶναι κάτι τό ἀνάλογο μέ τήν ἐσωτερική μας ἀθλιότητα.
Ὁ πλούσιος, σπρωγμένος ἀπό τήν ἄθλια κατάσταση στήν ὁποία βρισκόταν, ἀναγκάστηκε νά ζητήσει μιά σταγόνα νερό!
Ἐδῶ στήν γῆ, σπρωγμένος ἀπο τήν φιλαργυρία καί ἀσπλαγχνία του, εἶχε καταντήσει νά μή δίνει οὔτε μιά σταγόνα νερό!
Ἄραγε μποροῦσε ποτέ, νά βρεθεῖ γι᾿ αὐτόν κατάσταση πιό δίκαιη, μέχρι τίς τελευταῖες της λεπτομέρειες καί ταυτόχρονα πιό ὁδυνηρή;
Ζητάει μιά σταγόνα νερό!
Ποῖος;
Ἐκεῖνος, πού στόν φτωχό δέν ἔδινε οὔτε ψίχουλο ψωμί.
Τόν ἔκαμε ὁ Θεός, νά ποθήσει σταγόνα νερό! Γιά νά τόν κάμει νά καταλάβει, τί φοβερό πρᾶγμα εἶναι ἡ φτώχεια. Καί ποσο χρειάζεται νά εἴμαστε πονετικοί στήν φτώχεια.
Μετάφρ.: Ἀρχιμ. Α.Μ.
5.
Εἰς τὴν Κυριακὴ τῆς Ἀποκρέω
Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς
1. Τὴν περασμένη Κυριακὴ ἡ Ἐκκλησία ἐμνημόνευε τὴν ἀπερίγραπτη φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ πρὸς ἐμᾶς πού παρουσιάζεται μὲ τὴν παραβολὴ τοῦ σεσωσμένου Ἀσώτου. Τὴν σημερινὴ Κυριακὴ διδάσκει περὶ τῆς μελλούσης φρικωδεστάτης κρίσεως τοῦ Θεοῦ, χρησιμοποιώντας μία καλή τάξι καὶ ἀκολουθώντας τίς προφητικὲς φωνές· διότι, λέγει, «θὰ σοῦ ψάλω, Κύριε, ἔλεος καὶ κρίσι», καὶ «μία φορὰ ἐλάλησε ὁ Θεὸς καὶ ἄκουσα τὰ δύο αὐτά, ὅτι τὸ κράτος εἶναι τοῦ Θεοῦ καὶ ἰδικό σου, Κύριε, τὸ ἔλεος, διότι ἐσὺ θ’ ἀποδώσης στόν καθένα κατὰ τὰ ἔργα του».
2. Τὸ ἔλεος λοιπὸν καὶ ἡ μακροθυμία προηγεῖται τῆς Θείας κρίσεως. Πραγματικὰ ὁ Θεός, ἔχοντας καὶ περιέχοντας κατ’ ἐξοχὴν ὅλες τίς ἀρετές, καὶ ὄντας συγχρόνως δίκαιος καὶ ἐλεήμων, ἐπειδὴ τὸ ἔλεος δέν συμβαδίζει μὲ τὴν κρίσι, σύμφωνα μὲ τὸ γραμμένο, «νά μὴ εὐσπλαγχνισθῆς πτωχὸ κατὰ τὴν κρίσι», εὐλόγως ὁ Θεὸς κατένειμε τὸ καθένα στόν καιρὸ του· τὸν παρόντα καιρὸ τὸν ὥρισε γιά τὴν μακροθυμία, τὸν μέλλοντα γιά τὴν ἀνταπόδοσι. Γι’ αὐτὸ τὰ τελούμενα στήν Ἐκκλησία ἡ Θεία Χάρις διέθεσε κατὰ τέτοιον τρόπο, ὥστε ἐμεῖς ἀντιλαμβανόμενοι τοῦτο, ὅτι τὴν συγγνώμη γιά τὰ ἁμαρτήματα λαμβάνομε ἀπὸ τὰ ἐδῶ συμβαίνοντα, νά σπεύσωμε, ὅσο ζοῦμε ἀκόμη στόν παρόντα βίο, νά ἐπιτύχουμε τὸ αἰώνιο ἔλεος καὶ νά καταστήσουμε τοὺς ἑαυτοὺς μας ἀξίους τῆς Θείας φιλανθρωπίας. Διότι ἐκείνη ἡ κρίσις, ἡ τελευταία,εἶναι ἀνηλέητος γι’ αὐτόν πού δέν ἔδειξε ἔλεος.
3. Περὶ τῆς ἀπερίγραπτης λοιπὸν γιά μᾶς εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ ὁμιλήσαμε μόλις πρὸ ὀλίγου. Σήμερα δὲ θὰ μιλήσουμε περὶ τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, καθὼς καὶ περὶ τῆς φρικωδεστάτης κρίσεως καὶ περὶ ὅσων θὰ συμβοῦν κατ’ αὐτὴν ἀπορρήτως- πράγματα πού ὀφθαλμὸς δέν εἶδε καὶ οὖς δέν ἤκουσε καί πού δέν ἀνέβηκαν στή σκέψι ἀνθρώπου, ἂν αὐτή εἶναι ἀμέτοχη Θείου Πνεύματος, ποὺ ὑπερβαίνουν ὄχι μόνο τὴν ἀνθρωπίνη αἴσθησι, ἀλλὰ καὶ τὸν ἀνθρώπινο νοῦ καὶ λόγο. Διότι, ἂν καὶ αὐτός πού μᾶς διδάσκει γιά ὅλα αὐτά εἶναι ἐκεῖνος πού γνωρίζει τὰ πάντα καὶ πρόκειται νά κρίνῃ ὅλη τή γῆ, ἀλλὰ συγκαταβαίνει πρὸς τὴν δυναμικότητα τῶν διδασκομένων, προσφέροντας τοὺς λόγους συμμέτρους πρὸς αὐτήν. Γι’ αὐτὸ εἰσάγονται ἀστραπὴ καὶ νεφέλες, σάλπιγξ καὶ θρόνος καὶ τὰ ὅμοια μὲ αὐτά, ἂν καὶ σύμφωνα μὲ τὴν ἐπαγγελία Του περιμένουμε καινοὺς οὐρανοὺς καὶ καινὴ γῆ, ἀφοῦ τὰ παρόντα θά παρέλθουν.
4. Ἂν δὲ αὐτὰ καὶ μόνο λεγόμενα, μάλιστα δὲ λεγόμενα συγκαταβατικῶς, γεμίζουν τὴν ψυχὴ τῶν συνετῶν ἀκροατῶν μὲ φρίκη καὶ δέος, ποιός θὰ βαστάση τότε πού θὰ τελοῦνται τὰ ἴδια τὰ πράγματα; Πόσο ἄξιοι πρέπει νά εἴμαστε στά ἅγια σπουδάσματα καὶ στήν εὐσέβεια, ὅταν προσδοκοῦμε τὴν παρουσία τῆς ἡμέρας τοῦ Θεοῦ, γιά τὴν ὁποία, ὅπως λέγει ὁ θεῖος Πέτρος, «οἱ μὲν οὐρανοὶ πυρακτωμένοι θὰ διαλυθοῦν, τὰ δὲ στοιχεῖα καιόμενα θὰ λειώσουν, ἐνῶ ἡ γῆ καὶ τὰ κτίσματα πού ὑπάρχουν σ’ αὐτὴν θὰ κατακαοῦν;». Πρὶν δὲ ἀπὸ αὐτὰ θὰ πραγματοποιηθῆ ἡ σκληρὴ παρουσία καὶ ἐπήρεια τοῦ Ἀντιχρίστου κατὰ τῆς πίστεως, ἡ ὁποία, ἂν δέν ἐκολοβωνόταν ἐπιτραπεῖσα γιά λίγον χρόνο, δέν θὰ σωζόταν κανένας ἄνθρωπος, ὅπως λέγει ὁ Κύριος στά εὐαγγέλια. Γι’ αὐτὸ παραγέλλει στούς μαθητὰς Του «ἀγρυπνεῖτε λοιπὸν παρακαλώντας ὅλον τὸν καιρό, γιά νά καταξιωθῆτε ν’ ἀποφύγετε ὅλα ὅσα πρόκειται νά συμβοῦν καὶ νά σταθῆτε ἐμπρὸς στόν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου».
5. Βέβαια ὅλα ἐκεῖνα εἶναι γεμάτα ὑπερβολικὴ φρίκη, ἀλλὰ γι’ αὐτούς πού δαπανοῦν τὸν βίο τους σὲ ἀπιστία καὶ ἀδικία καὶ ῥᾳθυμία ἀπειλοῦνται ἀκόμη δεινότερα ἀπὸ αὐτά, καθὼς λέγει ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος· «τότε θὰ κλαύσουν ὅλες οἱ φυλὲς τῆς γῆς». Φυλὲς δὲ τῆς γῆς εἶναι αὐτοί πού δέν ἐπειθάρχησαν στόν ἐλθόντα ἀπὸ τὸν οὐρανό, ποὺ δέν ἀναγνωρίζουν καὶ δέν ἐπικαλοῦνται τὸν οὐράνιο Πατέρα οὔτε ἀνεβάζουν πρὸς αὐτὸν τὸ γένος διὰ τῆς ὁμοιότητος τῶν ἔργων. Λέγει πάλι ὅτι «ἡ ἡμέρα ἐκείνη θὰ ἐπέλθει σὰν παγίδα σὲ ὅλους ὅσοι κάθονταν ἐπάνω στό πρόσωπο τῆς γῆς, δηλαδὴ σ’ ἐκείνους πού μὲ τὴν κραιπάλη καὶ μέθη, μὲ τίς τρυφὲς καὶ τὶς βιωτικὲς μέριμνες εἶναι προσηλωμένοι στή γῆ καὶ στά γήινα καὶ ἔχουν προσκολληθῆ ὁλοσχερῶς στά φαινόμενα κατὰ τὴν αἴσθησι λαμπρά, στόν πλοῦτο, στή δόξα καὶ στήν ἡδονή. Πραγματικὰ μὲ τὴν λέξι «πρόσωπο τῆς γῆς» αἰνίχθηκε τὸν φαινομενικῶς χαρωπὸ χαρακτῆρα της, ἐνῶ μὲ τὴν λέξι «κάθονται» ὑπονοεῖ τὴν ἐπιμονὴ καὶ ἐνδόμυχη προσήλωση. Μὲ τοὺς λόγους δὲ αὐτοὺς συνάπτει πρὸς τοὺς ἀσεβεῖς αὐτούς πού ἁμάρτησαν ἀμετανοήτως ἕως τὸ τέλος, ὅπως προεῖπε καὶ ὁ Ἠσαΐας, ὅτι «θὰ πάρουν φωτιὰ οἱ ἄνομοι καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ συγχρόνως, καὶ δέν θὰ ὑπάρξει κανεὶς νά τὴν σβήση». «Ἡ ἰδικὴ μας ὅμως πολιτεία εὑρίσκεται στούς οὐρανούς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους καὶ ἀναμένουμε τὸν Σωτήρα», λέγει ὁ ἀπόστολος· καὶ «ἐσεῖς δέν εἶσθε ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόσμο», ἔλεγε πρὸς τοὺς μαθητὰς Του ὁ Κύριος, πρὸς τοὺς ὁποίους πάλι λέγει ὅτι, «ὅταν θὰ τελοῦνται ὅλα αὐτά, ν’ ἀνασηκωθῆτε καὶ νά ὑψώσετε τὰ κεφάλια σας, διότι προσεγγίζει ἡ ἀπολύτρωσίς σας».
6. Βλέπετε ὅτι οἱ ζῶντες κατὰ τὸν Χριστὸ γεμίζουν ἀνεκφράστη χαρὰ καὶ παρρησία γιά τὰ συμβαίνοντα εὐθὺς ἔπειτα ἀπὸ ἐκεῖνα, ἐνῶ οἱ ζῶντες κατὰ τὴν σάρκα εἶναι γεμᾶτοι αἰσχύνη καὶ ὀδύνη καὶ κατήφεια; Καθὼς φωνάζει καὶ ὁ Παῦλος λέγοντας, «ὁ Θεὸς θ’ ἀποδώσει στόν καθένα κατὰ τὰ ἔργα του, σ’ ἐκείνους δηλαδή πού ἐπιζητοῦν μὲ ἔργο ἀγαθὸ κατὰ ὑπομονὴ δόξα καὶ τιμὴ καὶ ἀφθαρσία θὰ ἀποδώσει ζωὴ αἰώνια, ἐνῶ γιά τοὺς ἀπειθοῦντας στήν ἀλήθεια, πειθομένους δὲ στήν ἀδικία θὰ ὑπάρξει θυμὸς καὶ ὀργή, θὰ ὑπάρξει θλῖψις καὶ στενοχώρια σὲ κάθε ἀνθρωπο ποὺ κατεργάζεται τὸ κακό». Πραγματικὰ παλαιὰ ἐπὶ τοῦ Νῶε, ὅταν αὐξήθηκε ἡ ἁμαρτία καὶ ἐπικράτησε σὲ ὅλο σχεδὸν τὸ ἀνθρώπινο γένος, ἦλθε ἀπὸ τὸν Θεὸ κατακλυσμός, ποὺ κατέστρεψε κάθε πνοή, ἐνῶ μόνο ὁ δίκαιος αὐτὸς μὲ τὴν οἰκογένειά του διαφυλάχθηκε γιά χάρη τῆς γενέσεως ἑνὸς δευτέρου κόσμου. Πάλι δὲ ἔπειτα ἀπὸ αὐτὸν ὁ Θεὸς τὴν αὐξηθεῖσα κακία περιέκοπτε μερικῶς, ὅπως ἐπὶ παραδείγματι ὅταν ἀποτέφρωσε μὲ πῦρ τοὺς Σοδομίτες, κατεπόντισε στή θάλασσα τοὺς Φαραωνίτες, τὸ δὲ πάντολμο γένος τῶν Ἰουδαίων ἀπεδεκάτισε μὲ πεῖνα καὶ στάση, μὲ νόσους καὶ πικρὲς ποινές.
7. Ὁ κοινὸς ὅμως ἰατρός, ποὺ ἐχρησιμοποίησε χάριν τοῦ γένους μας τὰ αὐστηρὰ φάρμακα καὶ ἰατρεύματα, δέν παρέλειψε ἐκεῖνα πού εἶναι εὐάρεστα καὶ ὠφελοῦν μ’ εὐχαρίστηση, ἀλλὰ ἀνύψωσε πατέρες, ἀνέδειξε προφῆτες, ἐτέλεσε σημεῖα, ἔδωσε τὸν μωσαϊκὸ νόμο, ἔστειλε ἀγγέλους. Ἐπειδὴ δὲ καὶ αὐτὰ ἦσαν ἀνίσχυρα γιά τὴν ἀσυγκράτητη ὁρμὴ τῆς κακίας μας, κατῆλθε στή γῆ κλίνοντας πρὸς τὰ κάτω τοὺς οὐρανοὺς ὁ Ἴδιος ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τὸ μεγάλο ἰατρικό πού καταπαύει τὶς βαρειές ἁμαρτίες· καὶ ἀφοῦ ἔγινε γιά μᾶς τὰ πάντα, πλὴν τῆς ἁμαρτίας, κατήργησε τὴν ἁμαρτία στόν ἑαυτὸ Του· ἔπειτα ἐνίσχυσε κι’ ἐμᾶς, ὥστε νά ἀμβλύνη τὸ κεντρὶ ἐκείνης, καὶ ἐπαραδειγμάτισε στόν σταυρὸ τοὺς ἀρχηγοὺς καὶ συνεργοὺς αὐτῆς καταργώντας διὰ τοῦ θανάτου τὸν ἔχοντα τὴν ἐξουσία τοῦ θανάτου.
8. Καί, ἀφοῦ ὅπως στήν ἐποχὴ τοῦ Νῶε κατέκλυσε μὲ ὕδωρ τοὺς ἁμαρτωλούς, ἔτσι ὕστερα κατέκλυσε τὴν ἁμαρτία διὰ τῆς δικαιοσύνης καὶ χάριτός Του, ἀνέστησε τὸν ἑαυτὸ Του ἀθάνατο, σὰν σπέρμα καὶ ἀπαρχὴ τοῦ αἰωνίου κόσμου, σὰν παράδειγμα καὶ παράστασή τῆς, μὲ βεβαιότητα ἐλπιζομένης ἀπὸ ἐμᾶς, ἀναστάσεως. Ἀφοῦ δὲ ἀνέστη καὶ ἀναλήφθηκε στούς οὐρανούς, ἐξαπέστειλε σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη ἀποστόλους, προέβαλε μέγα στῖφος μαρτύρων, προέστησε πλῆθος διδασκάλων, ἀνέδειξε συνάξεις ὁσίων. Ἐπειδὴ δέ, ἐνῶ ἔκαμε τὰ πάντα, χωρὶς νά παραλείψει τίποτε ἀπὸ τὰ ἀπαραίτητα, εἶδε πάλι τὴν κακία λόγῳ τοῦ αὐτεξουσίου τῆς προαιρέσεώς μας νά κορυφώνεται τόσο πολύ, ἢ μᾶλλον τότε θὰ τὴν ἴδει νά ἀνυψώνεται, ὥστε τότε πλέον οἱ ἄνθρωποι νά προσκυνήσουν καὶ νά ὑπακούσουν στόν Ἀντίχριστο, ἐγκαταλείποντας τὸν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ τὸν ἀληθινὸ Χριστὸ Του· γι’ αὐτὸ θὰ κατέλθῃ πάλι ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς μὲ πολλὴ δύναμι καὶ δόξα, ὄχι γιά νά μακροθυμήσει, ἀλλὰ γιά νά τιμωρήσει ἐκείνους πού διὰ τῶν πονηρῶν ἔργων ἐθησαύρισαν στούς ἑαυτοὺς των τὴν ὀργὴ κατὰ τὸν καιρὸ τῆς μακροθυμίας Του· καὶ τοὺς μὲν ἀθεραπεύτους θ’ ἀποκόψει ἀπὸ τοὺς ὑγιεῖς ὡς σάπια μέλη καὶ θὰ τοὺς παραδώσῃ στό πῦρ, τοὺς δὲ ἰδικοὺς Του θ’ ἀπαλλάξῃ ἀπὸ τὴν ἐπήρεια καὶ τὴν συναναστροφὴ τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων καὶ θὰ τοὺς καταστήσει κληρονόμους τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.
9. Εὐθὺς λοιπὸν μετὰ τὴν βδελυρὰ παρρησία τοῦ Ἀντιχρίστου θὰ κλονήσει τὰ πάντα Αὐτός πού συγκρότησε τὰ πάντα, κατὰ τὸ λεχθὲν ἀπὸ τὸν προφήτη, ὅτι ἀκόμη μία φορὰ «ἐγὼ θὰ σείσω ὄχι μόνο τὴν γῆ, ἀλλὰ καὶ τὸν οὐρανό». Εὐθὺς λοιπὸν κλονίζει τὸν κόσμο καὶ λύει τὸ ἀνώτατο ὅριο τοῦ σύμπαντος, συμπτύσσει τὸ οὐράνιο κύτος καὶ ἀναμιγνύει τὴν γῆ μὲ πῦρ καὶ συγχέει τὸ πᾶν, ἀπὸ κάτω μὲν ἀναμοχλεύοντας τὰ παγκόσμια θὰ λέγαμε θεμέλια, ἀπὸ ἄνω δὲ στέλλοντας τὸ πλῆθος τῶν ἄστρων σὰν ἀπερίγραπτους κεραυνοὺς ἐπάνω στά κεφάλια τῶν θεοποιησάντων τὸν πονηρό, ἔτσι ὥστε δι’ αὐτῶν πρῶτα νά τιμωρηθοῦν ὅσοι ἐπίστευσαν στόν Ἀντίχριστο, διότι προσηλώθηκαν μὲ τὸν νοῦ καὶ ἐπείσθηκαν στόν ἀντίθεο ὡς Θεό. Ἔπειτα δέ, ἀφοῦ ἐπιφανεῖ ὁ Ἴδιος μὲ ἄφατη δόξα, διὰ δυνατῆς σάλπιγγος, ὅπως παλαιὰ δι’ ἐμφυσήματος τὸν προπάτορα, θὰ ζωώσει ὅλους καὶ θὰ παρουσιάσει ἐνώπιόν Του ζωντανοὺς ὅλους τοὺς ἀπὸ τοὺς αἰῶνος νεκρούς. Καὶ τοὺς μὲν ἀσεβεῖς δέν θὰ φέρει σὲ κρίση οὔτε θὰ τοὺς ἀξιώσει κανένα λόγο· διότι οἱ ἀσεβεῖς, κατὰ τὸ γεγραμμένο, δέν θ’ ἀναστηθοῦν γιά κρίσι, ἀλλὰ γιά κατάκρισι.
10. Θὰ προβάλει δὲ γιά τὴν κρίσι ὅλα τὰ δικὰ μας, κατὰ τὴν ἀναγινωσκομένη σήμερα φωνὴ τοῦ εὐαγγελίου· διότι, λέγει, «ὅταν ἔλθῃ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου στή δόξα Του καὶ ὅλοι οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μαζὶ Του». Κατὰ τὴν πρώτη Του παρουσία ἡ δόξα τῆς θεότητός Του ἐκρυπτόταν κάτω ἀπὸ τὴν σάρκα τὴν ὁποία ἀνέλαβε ἀπὸ ἐμᾶς ὑπὲρ ἡμῶν, τώρα κρύπτεται πρὸς τὸν Πατέρα στόν οὐρανὸ μαζὶ μὲ τὴν ὁμόθεη σάρκα, τότε δὲ θὰ ἀποκαλύψει ὅλη τή δόξα· διότι θὰ φανεῖ ὁλόλαμπρος ἀπὸ ἀνατολὴ ἕως τή δύση, περιαυγάζοντας τὰ πέρατα μὲ ἀκτῖνες θεότητος, ἐνῶ παγκόσμιος καὶ ζωοποιὸς σάλπιγγα θὰ ἠχεῖ παντοῦ καὶ συγχρόνως θὰ συγκαλεῖ πρὸς Αὐτὸν τὰ πάντα. Προηγουμένως ἔφερε μὲν καὶ τοὺς ἀγγέλους μαζὶ Του, ἀλλὰ ἀφανῶς, συγκρατώντας τὸν ζῆλο τους κατὰ τῶν θεομάχων ὕστερα ὅμως θὰ φθάσει φανερὰ καὶ δέν θὰ ἀποσιωπήσει, ἀλλὰ θὰ ἐλέγξει καὶ θὰ παραδώσει τοὺς ἀπειθεῖς στίς ποινές.
11. «Ὅταν λοιπὸν ἔλθει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου στή δόξα Του καὶ ἔλθουν ὅλοι οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μαζὶ Του, τότε», λέγει, «θὰ καθίσει ἐπάνω στόν θρόνο δόξας Του». Διότι ἔτσι προεῖδε καὶ προεῖπε ὁ Δανιήλ· «ἰδού», λέγει, «ἐτοποθετήθηκαν θρόνοι καὶ ἐκάθισε ὁ Παλαιὸς τῶν Ἡμερῶν καὶ εἶδα ὡσὰν τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου νά ἔρχεται ἐπάνω στίς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἔφθασε ἕως τὸν Παλαιὸ τῶν Ἡμερῶν καὶ τοῦ ἐδόθη ὅλη ἡ τιμὴ καὶ ἡ ἐξουσία- χίλιες χιλιάδες ἐλειτουργοῦσαν σ’ Αὐτὸν καὶ μύριες μυριάδες παραστέκονταν σ’ Αὐτόν». Σὲ συμφωνία μὲ αὐτὸν λέγει καὶ τὸ Ἱερὸ εὐαγγέλιο, τότε «θὰ συναχθοῦν ὅλα τὰ ἔθνη ἐμπρὸς Του· καὶ θὰ τοὺς ξεχωρίσει ἀνάμεσά τους, ὅπως ὁ ποιμὴν ξεχωρίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τὰ γίδια». Πρόβατα καλεῖ τοὺς δικαίους ὡς πράους καὶ ἐπιεικεῖς, ποὺ ἐβάδισαν τὴν ὁμαλὴ ὁδὸ τῶν ἀρετῶν, τὴν πατημένη ἀπὸ Αὐτὸν τὸν Ἴδιο, καὶ ὡς ἀφομοιωμένους μὲ Αὐτὸν ἐπειδὴ καὶ Αὐτὸς ὀνομάσθηκε Ἀμνὸς ἀπὸ τὸν Πρόδρομο καὶ Βαπτιστή πού εἶπε, «ἰδοὺ ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ πού ἀπαλείφει τὴν ἁμαρτία τοῦ κόσμου». Γίδια δὲ καλεῖ τοὺς ἁμαρτωλούς, ὡς θρασεῖς καὶ ἀτάκτους, καὶ φερομένους πρὸς τοὺς κρημνοὺς τῆς ἁμαρτίας. Καὶ λέγει, τοὺς πρώτους θὰ τοποθετήσει δεξιὰ Του ὡς ἐργάτες δεξιῶν ἔργων, τοὺς ἄλλους πού δεν εἶναι ἐργάτες τέτοιων ἔργων θὰ τοποθετήσει στ’ ἀριστερά. «Τότε θὰ εἴπη ὁ Βασιλεύς», λέγει, χωρὶς νά προσθέσει ποῖος ἢ ποιῶν βασιλεύς, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει ἄλλος ἐκτὸς ἀπὸ Αὐτὸν διότι μὲ ὅλο πού καὶ ἐκεῖ εἶναι πολλοὶ κύριοι καὶ βασιλεῖς, ἀλλὰ Ἕνας εἶναι πραγματικὰ Κύριος, Ἕνας βασιλεύς, ὁ φυσικός δεσπότης τοῦ σύμπαντος. Θὰ εἰπεῖ λοιπὸν τότε στούς ἀπὸ τὰ δεξιὰ Του ὁ μόνος βασιλεύς• «ἐμπρὸς οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἑτοιμασμένη γιά σᾶς ἀπὸ τὴν θεμελίωση τοῦ κόσμου βασιλεία».
12. Πραγματικὰ πρὸς αὐτὸ ἀπέβλεπε ἡ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ σύστασις τοῦ κόσμου καὶ πρὸς αὐτὸν τὸν σκοπὸ ἀπέβλεπε ἡ ἐπουράνια ἐκείνη καὶ ἀρχαιοτάτη βουλὴ τοῦ Πατρός, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄγγελος τῆς μεγάλης βουλῆς τοῦ Πατρὸς ἐπεξεργάσθηκε τὸν ἄνθρωπο ὡς ζῶο ὄχι μόνο κατ’ εἰκόνα, ἀλλὰ καὶ καθ’ ὁμοιώσή Του, γιά νά δυνηθεῖ κάποτε νά χωρέσει τὴν μεγαλειότητα τῆς θείας βασιλείας, τὴν μακαριότητα τῆς θείας κληρονομίας, τὴν τελειότητα τῆς εὐλογίας τοῦ ἀνωτάτου Πατρός, γιά τὴν ὁποία ἔγιναν ὅλα τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα. Διότι δέν εἶπε “τοῦ αἰσθητοῦ κόσμου”, ἀλλὰ ἀπροσδιορίστως «τοῦ κόσμου», τόσο τοῦ οὐρανίου, ὅσο καὶ τοῦ ἐπιγείου. Ὄχι δὲ μόνο αὐτός, ἀλλὰ καὶ ἡ θεία καὶ ἀπόρρητη κένωσις, ἡ θεανδρικὴ πολιτεία, τὰ σωτήρια πάθη, ὅλα τὰ μυστήρια, γι’ αὐτὸν τὸν σκοπὸ ἐρρυθμίσθηκαν προνοητικῶς καὶ πανσόφως, ὥστε αὐτός πού θὰ φανεῖ πιστὸς στά παρόντα ν’ ἀκούσει ἀπὸ τὸν Σωτήρα· «εὖγε, δοῦλε ἀγαθέ, ἀφοῦ ἐφάνηκες πιστὸς στά ὀλίγα, θὰ σὲ ὁρίσω οἰκονόμο σὲ πολλά· εἴσελθε στή χαρὰ τοῦ Κυρίου σου». Ἔλθετε λοιπόν, λέγει, ὅσοι ἐχρησιμοποιήσατε κατὰ τὴν γνώμη μου τὸν ἐπίγειο καὶ φθαρτὸ καὶ πρόσκαιρο κόσμο καλῶς, κληρονομήσατε καὶ τὸν ἐπικείμενο καὶ μόνιμο καὶ ἐπουράνιο κόσμο. Διότι «ἐπείνασα καί μοῦ ἐδώσατε νά φάγω, ἐδίψασα καὶ μ’ ἐποτίσατε, ξένος ἤμουν καὶ μὲ περιμαζεύσατε, γυμνὸς καὶ μὲ ἐνδύσατε, ἀσθένησα καὶ μὲ ἐπισκεφθήκατε, ἤμουν στίς φυλακές καὶ ἤλθατε πρὸς ἐμένα».
13. Ἐδῶ πρέπει νά συζητηθεῖ γιά ποιό λόγο ἐμνημόνευσε μόνο τὴν ἐλεημοσύνη καὶ γι’ αὐτὴν μόνο ἔδωσε ἐκείνη τὴν εὐλογία καὶ τὴν κληρονομία· καὶ τὴν βασιλεία. Ἀλλὰ δέν ἐμνημόνευσε μόνο αὐτὴν γιά ὅσους ἀντιλαμβάνονται τὰ ἀκουόμενα. Ἐπειδὴ δηλαδὴ προηγουμένως ἐκάλεσε πρόβατα τοὺς ἐργάτες της, μὲ αὐτὸν τὸν χαρακτηρισμὸ ἐπιβεβαίωσε τόσο τὴν πρὸς Αὐτὸν ὁμοίωση καὶ κάθε ἀρετὴ τους, ὅσο καὶ ὅτι ἦσαν ἕτοιμοι συνεχῶς γιά τὸ θάνατο ὑπὲρ τοῦ καλοῦ, ὅπως βέβαια καὶ Αὐτὸς ὁδηγήθηκε «ὡς πρόβατο γιά σφαγή καὶ ὡς ἀμνὸς ἄφωνος ἐμπρὸς σ’ αὐτόν πού τὸν κουρεύει», κατὰ τὸ γεγραμμένον.
14. Ἀφοῦ λοιπὸν τέτοιοι εἶναι καὶ αὐτοί, ἐγκωμιάζει ἰδιαιτέρως τὴν φιλανθρωπία· διότι πρέπει καὶ αὐτήν, ὡς δεῖγμα καὶ καρπὸ τῆς ἀγάπης, νά τὴν ἔχει σὰν κεφαλή πού ὑπέρκειται ὅλων τῶν ἄλλων ἀρετῶν αὐτός πού πρόκειται νά κληρονομήσει τὴν ἀΐδια ἐκείνη βασιλεία. Αὐτὸ τὸ ἔδειξε ὁ Κύριος καὶ μὲ τὴν παραβολὴ τῶν δέκα παρθένων· διότι δέν εἰσάγονται στόν θεῖο νυμφῶνα ὅσες τύχουν, ἀλλὰ οἱ στολισμένες μὲ παρθενία, ἡ ὁποία δέν μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ χωρὶς ἄσκησι καὶ ἐγκράτεια, καθὼς καὶ χωρὶς πολλοὺς καὶ ποικίλους γιά τὴν ἀρετὴ ἀγῶνες, προσέτι δὲ αὐτές πού κρατοῦν λαμπάδες στά χέρια, δηλαδὴ τὸν νοῦ τους καὶ τὴν μέσα σ’ αὐτὸν ἄγρυπνη γνώση, ποὺ ἐπιβαίνει καὶ στηρίζεται στό πρακτικὸ τῆς ψυχῆς, τὸ δηλούμενο μὲ τὰ χέρια, καὶ ἀφιερώνεται διὰ βίου στόν Θεὸ καὶ συνάπτεται μὲ τὶς ἀπὸ αὐτὸν λάμψεις. Χρειάζεται ὅμως καὶ ἄφθονο ἔλαιο, ὥστε νά διαρκεῖ τὸ ἄναμμά τους. Ἔλαιο δὲ εἶναι ἡ ἀγάπη, ποὺ εἶναι κορυφὴ τῶν ἀρετῶν. Ὅπως λοιπόν, ἂν θέσεις θεμέλια καὶ οἰκοδομήσεις ἐπάνω σ’ αὐτὰ τοὺς τοίχους, δέν προσθέσεις δὲ τὴν ὀροφή, τὰ ἀφήνεις ὅλα ἐκεῖνα ἄχρηστα, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο, ἂν ἀποκτήσεις ὅλες τίς ἀρετές, δέν προσαποκτήσεις δὲ τὴν ἀγάπη, ὅλες ἐκεῖνες εἶναι ἄχρηστες καὶ ἀνωφελεῖς• καὶ ἡ ὀροφὴ τῆς οἰκίας ὅμως, χωρὶς τὰ στοιχεῖα πού τὴν συγκρατοῦν, δέν μπορεῖ νά οἰκοδομηθεῖ.
15. Καὶ ὁ Κύριος λοιπὸν προσφέρει τὴν κληρονομία Του σὲ ὅσους ἔχουν σφραγίσει τίς ἄλλες ἀρετὲς διὰ τῶν ἔργων τῆς ἀγάπης καὶ ἀνέβηκαν σ’ αὐτὴν διὰ τοῦ ἀνεπιλήπτου βίου ἢ κατέφυγαν πρὸς αὐτὴν διὰ μετανοίας. Ἀπὸ αὐτοὺς ἐγὼ τοὺς μὲν πρώτους καλῶ υἱούς, διότι εἶναι φύλακες μυστικῆς ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀναγεννήσεως, τοὺς δὲ δευτέρους μισθωτούς, διότι ξαναποκτοῦν τὴν χάρη διὰ τῶν πολυειδῶν ἱδρώτων τῆς μετανοίας καὶ διὰ τῆς ταπεινώσεως ὡς μισθόν.
16. Γι’ αὐτό, ἀφοῦ προηγουμένους στά θεῖα εὐαγγέλια ἐξήγησε πολυειδῶς τὰ σχετικὰ μὲ τὴν Κρίση, ἔπειτα ἐξέθεσε τὰ περὶ τῆς ἀγάπης μὲ τὴν ἄποψη ὅτι τελειοποιεῖ ἢ ἐπαναφέρει τὶς ἐκεῖ ἀπαριθμούμενες ἀρετές. Ἀλλὰ οἱ δίκαιοι θ’ ἀποκριθοῦν μὲ τὰ λόγια· «Κύριε, πότε σὲ εἴδαμε νά πεινᾷς καὶ σ’ ἐθρέψαμε, ἢ νά διψᾷς καὶ σ’ ἐποτίσαμε; Πότε σὲ εἴδαμε ξένο καὶ σὲ συμμαζεύσαμε, ἢ γυμνὸν καὶ σὲ ἐνδύσαμε; Πότε σὲ εἴδαμε ἀσθενῆ ἢ στήν φυλακὴ καὶ σ’ ἐπισκεφθήκαμε;». Βλέπετε ὅτι οἱ ἀπὸ τὰ δεξιὰ καλοῦνται καὶ δίκαιοι; Ἑπομένως γι’ αὐτοὺς ὁ ἔλεος προέρχεται ἀπὸ τὴν δικαιοσύνη καὶ εἶναι μὲ δικαιοσύνη. Βλέπετε δὲ ἄλλην ἀρετή, τὴν ταπείνωσι, νά προσμαρτυρεῖται στούς δικαίους ἀπὸ τὸ πλήρωμα τῆς ἀγάπης; Διότι ἰσχυρίζονται ὅτι εἶναι ἀνάξιοι τῆς ἀνακηρύξεως καὶ τῶν ἐπαίνων, σὰν νά μὴν ἔπραξαν κανένα ἀγαθόν, αὐτοί πού μαρτυροῦνται ὅτι δέν ἄφησαν κανένα ἀγαθὸ ἄπρακτο.
17. Γι’ αὐτό, νομίζω, ὁ Κύριος ἀποκρίνεται σ’ αὐτοὺς παρρησία, γιά ν’ ἀναφανοῦν ὅτι εἶναι τέτοιας μορφῆς καὶ ἀνυψωθοῦν μὲ τὴν ταπείνωσι καὶ δικαίως εὕρουν ἀπὸ Αὐτὸν χάρη, τὴν ὁποία ὁ Κύριος παρέχει ἀφθόνως στούς ταπεινούς, «διότι ὁ Κύριος ἀντιτάσσεται στούς ὑπερηφάνους, ἐνῶ στούς ταπεινοὺς δίδει χάρι», ὁ ὁποῖος καὶ τώρα λέγει πρὸς αὐτούς• «πραγματικὰ σᾶς λέγω, ἐφ’ ὅσον τὰ ἐπράξατε σ’ ἕνα ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς μου τοὺς ἐλαχίστους, τὰ ἐκάματε σ’ ἔμενα». Καλεῖ τὸν ἄλλο ἐλάχιστον γιά τὴν πτωχεία καὶ τὴν εὐτέλεια, ἀδελφὸν δέ, διότι καὶ αὐτὸς ἔτσι ἔζησε κατὰ σάρκα ἐπὶ τῆς γῆς.
18. Ἀκούσετε καὶ εὐφρανθεῖτε, ὅσοι εἶσθε πτωχοὶ καὶ ἐνδεεῖς· διότι κατὰ τοῦτο εἶσθε ἀδελφοὶ τοῦ Θεοῦ· κι ἂν εἶσθε πτωχοὶ καὶ εὐτελεῖς ἀκουσίως, καταστήσατε ἑκούσιο γιά τὸν ἑαυτὸ σας τὸ ἀγαθὸ διὰ τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς εὐχαριστίας. Ἀκούσετε οἱ πλούσιοι καὶ ποθήσετε τὴν εὐλογημένη πτωχεία, γιά νά γίνετε κληρονόμοι καὶ ἀδελφοὶ τοῦ Χριστοῦ, γνησιώτεροι μάλιστα ἐκείνων πού ἐπτώχευσαν ἀκουσίως· διότι ἐκεῖνος ἐπτώχευσε γιά μᾶς ἑκουσίως. Ἀκούσετε καὶ στενάξετε ἐσεῖς πού περιφρονεῖτε τοὺς ἀδελφοὺς σας, ὅταν ὑποφέρουν, μᾶλλον δὲ τοὺς ἀδελφοὺς τοῦ Θεοῦ, καὶ δέν μεταδίδετε στούς ἐνδεεῖς ἀπὸ ὅσα διαθέτετε ἄφθονα, τροφή, σκέπη, ἐνδυμασία, ἐπιμέλεια κατάλληλη, καὶ δέν προσφέρετε τὸ περίσσευμά σας στό ὑστέρημα ἐκείνων. Μᾶλλον δὲ ἂς ἀκούσωμε καὶ ἂς στενάξωμε, ἀφοῦ κι ἐγὼ ὁ ἴδιος πού σᾶς λέγω αὐτά, ἐλέγχομαι ἀπὸ τὴν συνείδησί μου ὅτι δέν εἶμαι τελείως ἔξω ἀπὸ τὸ πάθος· διότι, ἐνῶ πολλοὶ ῥιγοῦν καὶ στεροῦνται, ἐγὼ εἶμαι γεμάτος καὶ ἐνδεδυμένος. Πολὺ δὲ περισσότερο ἄξιοι πένθους εἶναι αὐτοί πού ἔχουν καὶ κατέχουν θησαυροὺς περισσοτέρους ἀπὸ τὴν καθημερινὴ ἀνάγκη ἢ καὶ φροντίζουν νά τοὺς αὐξήσουν· ἐνῶ εἶναι προσταγμένοι ν’ ἀγαποῦν τὸν πλησίον σὰν τοὺς ἑαυτοὺς των, δέν τοὺς θεωροῦν οὔτε σὰν τὸ χῶμα. Διότι τὶ ἄλλο εἶναι ὁ χρυσὸς καὶ ὁ ἄργυρος, πού ἀγαπήσαμε περισσότερο ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς;
19 Ἀλλὰ ἂς ἐπιστραφοῦμε, ἂς μετανοήσωμε καὶ ἂς κοινωνήσωμε ἐξυπηρετώντας τίς ἀνάγκες τῶν ἀνάμεσά μας πτωχῶν ἀδελφῶν μὲ ὅσα ἔχουμε. Καὶ ἂν δέν εἴμαστε διατεθειμένοι ν’ ἀδειάσωμε θεοφιλῶς ὅλα τὰ ὑπάρχοντα, τουλάχιστον νά μὴ τὰ κατακρατήσουμε ὅλα γιά τοὺς ἑαυτοὺς μας ἀσπλάγχνως· ἀλλὰ τὸ μὲν ἕνα ἂς τὸ πράξωμε, γι’ αὐτὸ δέ πού θὰ παραλείψωμε, ἂς ταπεινωθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ θὰ ἐπιτύχωμε ἀπὸ αὐτὸν συγγνώμη, διότι ἡ φιλανθρωπία Του ἀναπληρώνει τὴν ἔλλειψί μας, γιά νά μή, ὃ μὴ γένοιτο, ἀκούσωμε τὴν ἀπαίσια φωνή· διότι, λέγει, «τότε θὰ εἰπεῖ καὶ στούς ἀπὸ τὰ ἀριστερά·φεύγετε ἀπὸ ἔμενα οἱ καταράμενοι». Πόσο φοβερὸ εἶναι τοῦτο! Ἀπομακρυνθεῖτε ἀπὸ τή ζωή, ἐκβληθεῖτε ἀπὸ τὴν τρυφή, στερηθεῖτε τὸ φῶς!
20. Καὶ δέν λέγει μόνο τοῦτο, ἀλλὰ προχωρεῖ·«φεύγετε ἀπὸ ἐμένα οἱ καταραμένοι, στό αἰώνιο πῦρ, τὸ ἑτοιμασμένο γιά τὸν Διάβολο καὶ τοὺς ἀγγέλους του». Ὅπως δηλαδὴ οἱ ἀπὸ τὰ δεξιὰ θὰ ἔχουν ζωή, καὶ μάλιστα μὲ τὸ παραπάνω, ζωὴ μὲν ἀφοῦ θὰ συνευρίσκωνται μὲ τὸν Θεό, μὲ τὸ παραπάνω δὲ ἀφοῦ θὰ εἶναι υἱοὶ καὶ κληρονόμοι τῆς βασιλείας Του, ἔτσι καὶ οἱ ἀπὸ τὰ ἀριστερά, ἀποτυγχάνοντας ν’ ἀποκτήσουν τὴν ἀληθινὴ ζωὴ λόγῳ τῆς ἀπομακρύνσεως ἀπὸ τὸν Θεό, θὰ εὕρουν καὶ παραπάνω κακό, ἀφοῦ θὰ ἔχουν συνταχθεῖ μὲ τοὺς δαίμονες καὶ θὰ παραδοθοῦν στό κολαστικὸ πῦρ.
21. Ποίου δὲ εἴδους εἶναι τὸ πῦρ ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ἅπτεται καὶ τῶν σωμάτων καὶ τῶν λογικῶν σὲ σώματα ὄντων, καὶ τῶν ἀσωμάτων πνευμάτων, θλίβοντας καὶ στενοχωρώντας τα παντοτινά, καὶ διὰ τοῦ ὁποίου θὰ λειώσει καὶ τὸ δικὸ μας πῦρ, κατὰ τὸ γεγραμμένο, «τὰ καιόμενα στοιχεῖα θὰ λειώσουν»; Πόση προσθήκη φέρει στήν ὀδύνη τὸ ἀνέλπιδο τῆς ἀπολυτρώσεως; Διότι, λέγει, ὑπάρχει ποταμός, ποὺ παρασύρει τὸ πῦρ ἐκεῖνο, ὅπως φαίνεται, καὶ τὸ φέρει μακρύτερα ἀπὸ τὸν Θεό. Γι’ αὐτὸ δέν εἶπε “πορευθεῖτε”, ἀλλὰ «πορεύεσθε ἀπὸ ἐμένα οἱ καταραμένοι»· διότι ἔχετε ἀφθόνως δεχθεῖ τίς κατάρες ἀπὸ τοὺς πτωχούς, καὶ μὲ ὅλο πού ὑπέφεραν ἐκεῖνοι, ἐσεῖς πάντως εἶσθε ἄξιοι κατάρας. Λέγει δὲ πρὸς αὐτοὺς «πηγαίνετε στό πῦρ τὸ ἑτοιμασμένο» ὄχι γιά σᾶς, ἀλλὰ γιά τὸν Διάβολο καὶ τοὺς ἀγγέλους του· διότι τοῦτο δεν εἶναι προηγούμενο δικό μου θέλημα, δέν σᾶς ἔπλασα γι’ αὐτό, δέν ἑτοίμασα γιά σᾶς τὴν φωτιά. Τὸ ἄσβεστο πῦρ ἔχει ἀναφθεῖ γιά τοὺς δαίμονες πού ἔχουν ἀμετάβλητη τὴν ἕξι τῆς κακίας, μὲ τοὺς ὁποίους σᾶς συνέδεσε ἡ σύμφωνη μ’ ἐκείνους ἀμετανοήτη γνώμη. Εἶναι λοιπὸν ἐθελοντικὴ ἡ συμβίωσις μὲ τοὺς πονηροὺς ἀγγέλους. «Διότι ἐπείνασα καὶ δέν μοῦ ἐδώσατε νά φάγω, ἐδίψασα καὶ δέν μὲ ἐποτίσατε, ξένος ἤμουν καὶ δέν μὲ συμμαζεύσατε, γυμνὸς καὶ δέν μὲ ἐνδύσατε, ἀσθενὴς καὶ στή φυλακὴ ἤμουν καὶ δέν μ’ ἐπισκεφθήκατε». Ὅπως. ἀδελφοί, ἡ ἀγάπη καὶ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης εἶναι πλήρωμα τῶν ἀρετῶν, ἔτσι τὸ μῖσος καὶ τὰ ἔργα τοῦ μίσους, ὁ ἀσυμπαθὴς τρόπος, ἡ ἀκοινώνητη γνώμη, εἶναι πλήρωμα τῆς ἁμαρτίας. Καὶ ὅπως τή φιλανθρωπία ἀκολουθοῦν καὶ συνυπάρχουν μὲ αὐτὴν οἱ ἀρετές, ἔτσι τήν μισανθρωπία ἀκολουθοῦν οἱ κακίες· γι’ αὐτὸ καὶ ἀπὸ αὐτὴν μόνο καταδικάζονται.
22. Θὰ ἤθελα λοιπὸν νά εἴπω ὅτι δέν ὑπάρχει κανένα δεῖγμα μίσους μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ νά προτιμοῦμε ἀπὸ τὸν ἀδελφὸ τὸ ἄφθονο ἀργύριο· ἀλλὰ βλέπω τὴν κακία νά ἔχει εὕρει καὶ μεγαλύτερο δεῖγμα τῆς μισανθρωπίας. Ὑπάρχουν δηλαδὴ ἄνθρωποι πού ὄχι μόνο δέν ἐλεοῦν ἀπὸ ὅσα διαθέτουν πλουσίως, ἀλλὰ καὶ σφετερίζονται τὰ ξένα. Ἂς συλλογισθοῦν λοιπὸν ἀπὸ τὴν ἀπόφαση πρὸς τοὺς μὴ ἐλεήμονες, τὶ θὰ εὕρουν αὐτοὶ καὶ τὶ θὰ πάθουν, καὶ ποίας ἀκατανοήτης καὶ ἀφόρητης καταδίκης εἶναι ἄξιοι, ἂς ἀποστοῦν ἀπὸ τὴν ἀδικία καὶ ἂς ἐξιλεώσουν τὸ θεῖο διὰ τῶν ἔργων τῆς μετανοίας. Ἐκεῖνοι δὲ θ’ ἀποκριθοῦν τότε ὡς ἑξῆς· «Κύριε, πότε σὲ εἴδαμε νά πεινᾷς ἢ νά διψᾷς ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενή ἢ φυλακισμένον, καὶ δέν σὲ ὑπηρετήσαμε;».
23. Βλέπετε καὶ αὐτὸ τὸ τελευταῖο κακό, τὴν ὑπερηφάνεια, συνεζευγμένη μὲ τὸν ἀσυμπαθὴ τρόπο, ὅπως τὴν ταπείνωσι μὲ τὴν συμπάθεια; Οἱ δίκαιοι ἐγκωμιαζόμενοι γιά τὴν φιλανθρωπία τους, ταπεινώνονται περισσότερο, δέν δικαιώνουν τοὺς ἑαυτοὺς των. Οἱ ὑπερήφανοι, ὅταν κατηγοροῦνται γιά τὴν ἀσπλαγχνία τους ἀπὸ τὸν ἀψευδῆ, δέν προσπίπτουν ταπεινωμένοι, ἀλλὰ ἀντιλέγουν καὶ δικαιώνουν τοὺς ἑαυτοὺς των. Γι’ αὐτὸ καὶ θ’ ἀκούσουν τὰ λόγια· «ἀληθινὰ σᾶς λέγω, ἐφ’ ὅσον δέν τὸ ἐπράξατε σ’ ἕνα ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ἐλαχίστους, δέν τὸ ἐκάματε οὔτε σ’ ἔμενα». Κι ἔτσι θὰ μεταβοῦν, λέγει, «αὐτοὶ μὲν σὲ αἰώνια κόλασι. οἱ δὲ δίκαιοι σὲ αἰώνια ζωή».
24. Ἂς ἐλεήσωμε λοιπὸν τοὺς ἑαυτοὺς μας, ἀδελφοί, διὰ τοῦ ἐλέους πρὸς τοὺς ἀδελφούς, ἂς ἀποκτήσωμε διὰ τῆς συμπαθείας τὴν συμπάθεια, ἂς εὐεργετήσωμε γιά νά εὐεργετηθοῦμε. Ἡ μὲν ἀνταπόκρισις εἶναι ὁμοία, διότι πρόκειται γιά εὐποιία καὶ φιλανθρωπία, γιά ἀγάπη καὶ ἔλεος καὶ συμπάθεια· ἀλλὰ δεν εἶναι ἴση κατὰ τὴν ἀξία καὶ τὸ μέτρο τῆς ὑπεροχῆς. Διότι ἐσὺ μὲν παρέχεις ἀπὸ ὅσα ἔχει ὁ ἄνθρωπος, καὶ ὅσο μπορεῖ νά εὐεργετήσει ὁ ἄνθρωπος, παίρνεις δὲ σὲ ἀνταπόδοση ἀπὸ τοὺς θείους καὶ ἀκενώτους θησαυροὺς ἑκατονταπλάσια καὶ τὴν αἰώνια ζωή, καὶ εὐεργετῆσαι ἀπὸ ὅσα καὶ ὅσο μπορεῖ ὁ Θεὸς νά εὐεργετήσει, «πράγματα πού ὀφθαλμὸς δέν εἶδε καὶ οὗς δέν ἄκουσε καί πού δέν ἀνέβηκαν στήν καρδία τοῦ ἀνθρώπου».
25. Ἂς σπεύσωμε λοιπὸν γιά νά ἐπιτύχωμε τὸν πλοῦτο τῆς ἀγαθότητος, ἂς ἀγοράσωμε μὲ ὀλίγα ἀργύρια αἰώνια κληρονομία, ἂς φοβηθοῦμε τέλος τὴν ἀπόφαση ἐναντίον τῶν ἀνοικτιρμόνων, γιά νά μὴ κατακριθοῦμε ἀπὸ αὐτὴν ἐκεῖ• ἂς μὴ φοβηθοῦμε μὴ τυχὸν γίνωμε πτωχοί, δίδοντας ἐλεημοσύνη, διότι θ’ ἀκούσωμε ἀπὸ τὸν Χριστό, «ἔλθετε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν γῆ». Ἂς φοβηθοῦμε καὶ ἂς κάμωμε τὸ πᾶν, γιά νά μὴ φανοῦμε ἀνάξιοι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ διὰ τῆς ἀσπλαγχνίας· «διότι αὐτὸς πού δέν ἀγαπᾷ τὸν ἀδελφὸ του, πού τὸν εἶδε», λέγει ὁ εὐαγγελιστής, «πῶς θ’ ἀγαπήσει τὸν Θεὸ πού δέν τὸν εἶδε», αὐτὸς δὲ πού δέν ἀγαπᾷ τὸν Θεὸ πῶς θὰ συνυπάρξει μὲ Αὐτόν; Καὶ αὐτός πού δέν συνυπάρχει μὲ Αὐτὸν θ’ ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ Αὐτόν· ὁ δὲ ἀπομακρυνόμενος ἀπὸ Αὐτὸν ὁπωσδήποτε θὰ πέσει στή γέεννα τοῦ πυρός.
26. Ἀλλὰ ἐμεῖς ἂς ἐπιδείξωμε ἔργα ἀγάπης πρὸς τοὺς ἀδελφοὺς μας ἐν Χριστῷ, ἐλεώντας τοὺς πτωχούς, ἐπιστρέφοντας τοὺς πλανημένους, σὲ ὅποια πλάνη καὶ πτώχεια καὶ ἂν εἶναι, δικαιώνοντας τοὺς ἀδικουμένους, δυναμώνοντας τοὺς κατακοίτους ἀπὸ ἀσθένεια, εἴτε πάσχουν τοῦτο διὰ τῶν αἰσθητῶν ἐχθρῶν καὶ νοσημάτων εἴτε διὰ τῶν ἀοράτων πονηρῶν πνευμάτων καὶ τῶν παθῶν τῆς ἀτιμίας, ἐπισκεπτόμενοι τοὺς φυλακισμένους, ἀλλὰ καὶ ἀνεχόμενοι αὐτούς πού μᾶς κτυποῦν, καὶ χαρίζοντας ὁ ἕνας στόν ἄλλο ὅποια μομφὴ ἔχει ἐναντίον του, ὅπως καὶ ὁ Χριστὸς μᾶς τὴν ἐχάρισε. Καὶ γενικῶς, ἂς ἐπιδείξωμε τὴν μεταξὺ μας ἀγάπη μὲ κάθε τρόπο καὶ μὲ κάθε ἔργο καὶ λόγο, γιά νά ἐπιτύχωμε τὴν ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀγάπη, νά εὐλογηθοῦμε ἀπὸ Αὐτὸν καὶ νά κληρονομήσωμε τὴν ἐπηγγελμένη σ’ ἐμᾶς καὶ γιά μᾶς οὐράνια καὶ αἰώνια βασιλεία ἀπὸ τὴν θεμελίωση τοῦ κόσμου.
27. Αὐτὴν εἴθε ν’ ἀποκτήσωμε ὅλοι ἐμεῖς, μὲ τὴν χάρη καὶ τήν φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ μαζὶ μὲ τὸν Ὁποῖο πρέπει στόν Πατέρα, καθὼς καὶ στό Ἅγιο Πνεῦμα, τιμὴ καὶ δόξα στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Γένοιτο.
6.
Ἀγάπη: Τὸ κριτήριο τοῦ Θεοῦ (Ματθ. 25, 31- 46)
Καραγιάννης Νικάνωρ (Ἀρχιμανδρίτης)
Ἕνα ἀναπόφευκτο γεγονός, ποὺ θὰ τερματίσει τὴν ἱστορία τοῦ κόσμου καὶ θὰ σφραγίσει τὴν προσωπική μας ζωή, παρουσιάζει ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ παραβολὴ τῆς μέλλουσας κρίσης, «ὅταν ἔλθῃ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου». Ὅσο τολμηρὸ καὶ παράδοξο κι ἂν ἀκούγεται, ὁ Χριστὸς δὲν θὰ ξαναέρθει, ἀφοῦ ἤδη εἶναι πανταχοῦ παρὼν στὴ συμπαντικὴ πραγματικότητα καὶ τὴν ἱστορία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Χριστὸς δὲν ἔφυγε ποτὲ ἀπὸ τὴ ζωή μας, «ἰδοὺ ἐγὼ μεθ’ ὑμῶν εἰμί πάσας τὰς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. 28,22). Κάποτε, στὸν ἐπίλογο τῆς ζωῆς τοῦ κόσμου, ἁπλῶς θὰ φανερωθεῖ, καὶ θὰ λάμψει αὐτὸ ποὺ τώρα δὲν βλέπουμε, καὶ ὅμως ὑπάρχει, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ δόξα Του. Τότε τὰ σκηνικά του κόσμου καὶ τὰ παρασκήνια τῆς ἱστορίας θὰ πέσουν καὶ ἡ ζωὴ τοῦ κάθε ἄνθρωπου θὰ κριθεῖ.
Ἀγάπη στὸν ἄνθρωπο, τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ
Δυστυχῶς στὴ σκέψη πολλῶν ἀνθρώπων τὸ προφητικὸ βάθος τῆς παραβολῆς τῆς μέλλουσας κρίσης διαστρέφεται ἐπικίνδυνα, κάθε φορὰ ποὺ τὴν ἀντιλαμβάνονται μὲ ἕναν τρόπο ποὺ πανικοβάλλει καὶ τρομοκρατεῖ μὲ ἀπειλές, καταδίκες καὶ τιμωρίες. Ὅμως ὁ Θεὸς δὲν τιμωρεῖ, ἀλλὰ ὁ ἄνθρωπος αὐτοτιμωρεῖται μὲ τὶς ἐπιλογές του καὶ τὶς συμπεριφορές του, ὅπως ὑπαινίσσεται ὁ Χριστός, ὅταν λέει «καθὼς ἀκούω κρίνω, καὶ ἡ κρίσις ἡ ἐμὴ δικαία ἐστὶν» (Ἰω. 5,30). Ὁ Χριστὸς ἀκούει καὶ ἀποδέχεται τὴ δική μας ἀπόφαση. Ἀπὸ τὴ δική μας τοποθέτηση ἐξαρτᾶται ἡ κρίση Του. Κάθε φορὰ ποὺ ἀρνούμαστε τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν ἐμπερίστατο ἄνθρωπο ἀρνούμαστε τὸν ἴδιο τὸν Θεό. Γι’ αὐτό, ἂν ἀδιαφορήσουμε καὶ δὲν ἀγαπήσουμε τὸν συνάνθρωπο, τότε θὰ κριθοῦμε ἀπὸ τὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ ἀγάπη, λοιπόν, γίνεται τὸ ἀπόλυτο καὶ διαχρονικὸ μέτρο τοῦ Θεοῦ, ποὺ μᾶς ζυγίζει. Ἀποτελεῖ τὸ ἀδιαμφισβήτητο κριτήριο τῆς κρίσεώς Του. Ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει ἄλλον ἀσφαλῆ τρόπο καὶ δρόμο, γιὰ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεὸ καὶ νὰ ζήσει τὴν ὑπαρξιακή του εὐτυχία (αὐτὸ ποὺ λέμε σωτηρία), παρὰ μόνο τὴν ἔμπρακτη ἀγάπη στὸν ἄλλον ἄνθρωπο. Ἐδῶ σημασία δὲν ἔχει τὸ ποιὸς εἶναι ὁ πλησίον, ἀλλὰ τὸ πῶς θὰ σταθοῦμε ἐμεῖς «πλησίον», δηλαδή, κοντὰ στὸν ἄλλο.
Ὁ ὅσιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος τονίζει ὅτι «ὅταν φθάνουμε στὴν ἀγάπη, φθάνουμε στὸν Θεὸ καὶ ὁ δρόμος τοῦ ἀγώνα μας τελειώνει». Ὁ Χριστὸς ταυτίζεται μὲ τοὺς ταλαιπωρημένους, τοὺς θλιμμένους, τοὺς καταφρονημένους. Μᾶς ζητᾶ νὰ τὸν ἀνακαλύψουμε καὶ νὰ τὸν συναντήσουμε μέσα ἀπὸ τὴν ἀγάπη μας γιὰ αὐτούς. Ὅταν πάσχει ὁ ἄνθρωπος, συμπάσχει μαζί του καὶ ὁ Θεός. Γι’ αὐτὸ ἡ ἔμπρακτη ἀγάπη γιὰ τὸν πάσχοντα ἄνθρωπο ἀποδεικνύει μὲ τρόπο ἁπτὸ καὶ χειροπιαστὸ τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη μας γιὰ τὸν Θεό.
Ἡ ἀγάπη ὡς διακονία
«Καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι»; Ἂν ἡ ἀγάπη δὲν διακονεῖ, τότε δὲν εἶναι γνήσια καὶ ξεπέφτει. Ἡ διακονία εἶναι κορυφαῖος τρόπος χριστιανικῆς παρουσίας καὶ μαρτυρίας. Εἶναι θυσία χωρὶς ὑπολογισμό, ἡ ὁποία θεραπεύει ὅ,τι πονάει τὸν ὅλο ἄνθρωπο. Ὁ πεινασμένος, ὁ διψασμένος, ὁ γυμνός, ὁ ξένος, ὁ φυλακισμένος, ὁ ἄρρωστος εἶναι καταστάσεις ζωῆς ποὺ μαστίζουν τὸν ἄνθρωπο ὡς πρόσωπο καὶ ὡς κοινωνία. Ὁ διάβολος, ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ φθορὰ δημιουργοῦν συνεχῶς ἀναρίθμητες ἑστίες καὶ πλέγματα ἀνάγκης ποὺ μᾶς κυκλώνουν. Ἀσθένειες, δυστυχία, θεομηνίες, πείνα, ἐγκληματικότητα, περιφρόνηση, μοναξιά, ἐγκατάλειψη, ἐκμετάλλευση, μετανάστευση, ἀδικία, ἀνεργία, εἶναι ὁ χῶρος τῆς ἀνάγκης καὶ τῆς ἀδυναμίας τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι καταστάσεις ὕπαρξης τῶν ἐλαχίστων ἀδελφῶν τοῦ Χριστοῦ.
Γεννιέται ὅμως ἕνα ἐρώτημα, Πῶς τοὺς ἀντιμετωπίζουμε; Οἱ πιὸ πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς προσπερνᾶμε ἀδιάφορα ἤ τοὺς «προσφέρουμε» ἁπλῶς τὸν οἶκτο μας. Περιορίζουμε καὶ ἐξαντλοῦμε τὸ νόημα τῆς παραβολῆς στὸ καθῆκον τῆς ἐλεημοσύνης. Δὲν μποροῦμε νὰ ὑπερνικήσουμε τὸ φόβο καὶ τὴν ἀνασφάλεια ποὺ γεννᾶ μέσα μας ἡ ἀνωνυμία τοῦ ἀγνώστου συνανθρώπου μας, τοῦ πρόσφυγα καὶ τοῦ λαθρομετανάστη, τοῦ ἀποξενωμένου καὶ ἐγκαταλελειμμένου. Εἴμαστε τραγικὰ ἀνίκανοι νὰ κατέβουμε στὸν «ἅδη τῆς ζωῆς του», ὥστε νὰ τὸν βοηθήσουμε καὶ νὰ τὸν ἀναστήσουμε στὴ ζωὴ τῆς ἀγάπης, κατὰ τὸ παράδειγμα τῆς καθόδου τοῦ Χριστοῦ στὸν ἅδη.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἀναφέρει ὅτι «δὲν μπορῶ νὰ πιστέψω γιὰ ἕναν ἄνθρωπο ὅτι εἶναι δυνατὸν νὰ σωθεῖ, ἂν δὲν κοπιάσει γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ διπλανοῦ του». Ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ὁ διπλανός, ὁ κάθε ἐλάχιστος ἀδελφός τοῦ Χριστοῦ, δὲν πεινάει καὶ διψάει μόνο γιὰ ψωμὶ καὶ νερό, ἀλλὰ γιὰ ἀλήθεια, ἀγάπη καὶ σωτηρία. Ἀμήν.
7.
Τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ (Ματθ 25, 31-46)
Ἰωὴλ Φραγκᾶκος (Μητροπολίτης Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας)
«Ἐφ’ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων ἐμοὶ ἐποιήσατε»
Στὶς παραβολὲς ποὺ χρησιμοποιοῦσε ὁ Κύριος, ἔλεγε τὴ φράση ‹‹ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν›› (Ματθ. 22,2), δηλ. Παρομοιάζεται ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν μὲ δέκα παρθένες, μὲ πολύτιμο μαργαρίτη, μὲ ἀγρὸ ἢ μὲ χαμένη δραχμὴ κ. ἄ. Στὸ σημερινὸ ὅμως Εὐαγγέλιο δὲν ὁμιλεῖ παραβολικά, ἀλλὰ ἀποκαλύπτει μιὰ κατάσταση πραγματικὴ καὶ δείχνει ἀποκαλυμμένο τὸν ἑαυτό Του, γι’ αὐτὸ καὶ λέγει ‹‹ὅταν ἔλθη ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ› (25,31), ποὺ σημαίνει πὼς ἡ περικοπὴ ἐκφράζει πλήρως τὴν ἀλήθεια γιὰ τὴν τελικὴ Κρίση τῶν ἀνθρώπων.
Τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἐλεημοσύνη τῶν ἀνθρώπων
Μία ἰδιότητα τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ ἔλεός Του. Μᾶς καταδιώκει συνεχῶς τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης ὁ ἄνθρωπος, ὁ πλασμένος κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἔχει πολλὰ κοινὰ σημεῖα μὲ τὸ Δημιουργό του, ἀλλὰ κατ’ ἐξοχὴν ἡ ἰδιότητα τῆς ἐλεημοσύνης καὶ τῆς εὐεργεσίας τοῦ πλησίον εἶναι ἐκείνη ποὺ τὸν κάνει νὰ πλησιάζει τὸν Κύριο. Ὁ Χριστὸς διῆγε τὴ ζωὴ Του κάνοντας διαρκῶς εὐεργεσίες στοὺς ἄλλους καὶ ‹‹ἰᾶτο πάντας›› (Λουκ. 6,19). Ἀκόμη καὶ τὸν ἑαυτὸ Του ἔδωσε ‹‹λύτρον ἀντὶ πολλῶν›› (Μάρκ. 10,45), ὡς δεῖγμα καὶ καρπὸ τῆς μεγάλης Του ἀγάπης πρὸς τὸν ἄνθρωπο. Οἱ φτωχοὶ ἀδελφοί μας, εἴτε εἶναι πεινασμένοι εἴτε ἄρρωστοι καὶ ἐνδεεῖς, εἶναι ἀδέλφια τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ τὸν ἔχουν ‹‹ἐνδυθεῖ››, ‹‹κατὰ τὸν ἔσω ἀνθρωπον››, σύμφωνα μὲ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸ Θεολόγο. Ἔχουν τὸ ἴδιο βάπτισμα μέ μᾶς, μετέχουν στὴν ἴδια χάρη, ὑπακούουν στοὺς ἴδιους νόμους τοῦ Θεοῦ, μετέχουν στὴν ἴδια θεία Εὐχαριστία κι ἔχουν τὶς ἴδιες μὲ μᾶς ἐλπίδες. Πολὺ ὡραῖα τὸ τονίζει αὐτὸ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ‹‹ἀδελφὸν γὰρ τὸ βάπτισμα ἐργάζεται καὶ ἡ τῶν θείων μηστηρίων κοινωνία››. Ἡ ἐλεήμων καρδία κάνει τὸν ἄνθρωπο κληρονόμο τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ κι ὄχι τόσο τὰ μεγάλα χαρίσματα, ὅπως π.χ. τὰ θαύματα, τὸ προορατικὸ χάρισμα, ἡ μεγάλη σοφία τοῦ νοῦ κ.λ.π.
Ἕνας μεγάλος ἀσκητὴς τῆς ἐρήμου, ὁ Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος, περιγράφει πῶς πρέπει νὰ εἶναι μία ἐλεήμων καρδιά, δηλ. πῶς γίνεται ὁ ἄνθρωπος φιλάνθρωπος. Ὀφείλει νὰ καίγεται ἡ καρδιά του ἀπὸ ἀγάπη γιὰ ὅλη τὴν κτίση. Νὰ ἀγωνιᾶ ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων, ὑπὲρ τῶν ὀρνέων, ὑπὲρ τῶν ζώων, ἀκόμη καὶ ὑπὲρ τῶν δαιμόνων, ἂν εἶναι δυνατόν. Στὸν ἄνθρωπο ποὺ εἶχε τέτοια καρδιά, τὰ δάκρυα εἶναι ἀσταμάτητα. Δὲν μπορεῖ ν’ ἀκούσει δυστυχία ἢ νὰ δεῖ κάποια βλάβη καὶ νὰ μὴ συγκλονισθεῖ, νὰ μὴ δακρύσει. Προσεύχεται μὲ δάκρυα καὶ ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν του ἀκόμη καὶ ὑπὲρ τῆς φύσεως. Ὅλοι κι ὅλα νὰ ἐλεηθοῦν ἀπ’τὸ Θεό. Βλέπουμε, λοιπόν, πὼς ἕνα δάκρυ μπορεῖ νὰ μᾶς δώσει τὴν εὐκαιρία νὰ κάνουμε δική μας τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Πῶς ἐκδηλώνεται ἡ ἀγάπη μας πρὸς τοὺς ἄλλους;
Ἕνας ἀοίδιμος Ἐπίσκοπος, ὁ Κοζάνης Διονύσιος, γράφει πὼς ἁπλὰ περιστατικὰ τῆς καθημερινῆς ζωῆς μας θὰ μᾶς κρίνουν. Ὄχι σοφία, ὄχι πολιτικὴ ἐξουσία καὶ δύναμη, ὄχι ὑλικὸς πλοῦτος καὶ χρήματα, ὄχι σωματικὴ ρώμη καὶ ὡραιότητα. Δὲν εἶναι αὐτὰ ποὺ ἔχουν ἀξία ἐκείνη τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως ἀλλὰ γεγονότα ἁπλά, ὅπως τὰ βλέπουμε στὴν καθημερινὴ ζωή. Ἕνα πιάτο φαγητοῦ, μιὰ οἰκονομικὴ ἐνίσχυση στὸν ἄλλο, μία συμπαράσταση σὲ κεῖνον ποὺ περνάει δύσκολες ὧρες, μία ἁπλὴ ἐπίσκεψη στὸν πονεμένο. Ὅλα αὐτὰ γίνονται μὲ ἀθόρυβο τρόπο, χωρὶς τυμπανοκρουσίες καὶ δημοσιεύσεις. Ὁ χριστιανὸς ποὺ πιστεύει καὶ ἐνεργεῖ τὴν πίστη του, ἀποφεύγει τὶς θεαματικὲς ἐκδηλώσεις κι ἐκείνους τοὺς πομπώδεις τρόπους μὲ τοὺς ὁποίους μᾶς ἔχει συνηθίσει ἡ ἐποχή μας. Τὸ μοναδικὸ πράγμα ποὺ θὰ πάρουμε στὴν ἄλλη ζωὴ εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ ὁποία γίνεται συνήγορος γιὰ μᾶς στὸ Θεό.
Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο ἀπευθύνεται σ’ ὅλους ἐμᾶς ποὺ τιμᾶμε τὴν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ λησμονοῦμε νὰ τιμήσουμε τὴν ἔμψυχη εἰκόνα Του ποὺ εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἂς ἀκούσουμε τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸ Θεολόγο ποὺ μᾶς προτρέπει: ‹‹Πλούτισον μὴ περιουσίαν μόνον, ἀλλὰ καὶ εὐσέβειαν…››, δηλ. ἄς πλουτίσουμε ὄχι μόνον σὲ ὑλικὰ ἀγαθά, ἀλλὰ καὶ σὲ εὐσέβεια. Ἄς γίνουμε ἐμεῖς στὸν κάθε πτωχὸ ποὺ θὰ συναντήσουμε ὅ,τι εἶναι ὁ Θεὸς γιὰ ὅλους μας, γιὰ νὰ βροῦμε κι ἐμεῖς ἔλεος.
8.
Κυριακὴ τῆς Τελικῆς Κρίσεως
Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))
Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἡ σημερινὴ παραβολὴ εἶναι ἰδιαίτερα σημαντικὴ στὶς μέρες μας, ὅπου ὁ πόνος, ἡ ἐξαθλίωση, ἡ πείνα, τὸ πρόβλημα στέγης, ἡ ἀρρώστεια, ὁ θάνατος αὐξάνονται ὥρα τὴν ὥρα. Λέγεται, ὅτι ὅταν ἔρθει ἡ Μέρα τῆς Κρίσεως, ἐκεῖνοι ποὺ θὰ σταθοῦν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ – καὶ εἴμαστε ὅλοι ἐμεῖς- δὲν θὰ ἐρωτηθοῦν γιὰ τὴν πίστη, γιὰ τὴν θεολογική τους γνώση, γιὰ τὶς πεποιθήσεις τους. Θὰ τοὺς τεθοῦν συγκεκριμένες καὶ ἄμεσες ἐρωτήσεις, ποὺ μποροῦμε νὰ τὶς συνοψίσουμε σὲ μία: ὑπῆρξες ἄνθρωπος στὴ ζωή σου, ἤ ὄχι; Εἶχες συμπόνοια γι’ αὐτοὺς ποὺ τὴν χρειάστηκαν; Συγχώρεσες ἐκείνους ποὺ εἶχαν ἀνάγκη τὴν συγχώρεση σου;
Ὑπάρχει ἕνα ἄλλο ἀνάγνωσμα τοῦ Εὐαγγελίου ποὺ μᾶς λέει ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ ἐκείνους ποὺ ξόδεψαν τὸ χρόνο τους στὶς ἐκκλησίες λατρεύοντας καὶ προσευχόμενοι στὸν Θεό, ἀλλὰ γιὰ ἐκείνους ποὺ τήρησαν τὶς ἐντολὲς Του. Καὶ ὅλες οἱ ἐντολὲς συνοψίζονται σὲ μία, τὴν ἀγάπη· «Ἀγαπῆστε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, καθὼς ἐγὼ σᾶς ἀγάπησα», μὲ μιὰ ἀγάπη ποὺ εἶναι ὁλοκληρωτικὴ, μιὰ ἀγάπη ὄχι συναισθηματική, ἀλλὰ ποὺ εἶναι δῶρο, προσφορὰ τοῦ ἑαυτοῦ σας, μιὰ ἀγάπη θυσιαστική, ὅπου προσφέρουμε τὸν ἑαυτό μας στὸν πλησίον, ἀκόμα καὶ μὲ τίμημα τὴν ἴδια μας τὴ ζωή, γιὰ νὰ μὴν ἀναφέρουμε τὴν προσφορὰ ἀγαθῶν. Καὶ αὐτὸ εἶναι κάτι τόσο σημαντικό.
Ἀλλὰ ἡ Κρίση εἶναι ἀπὸ τώρα παρούσα στὴ ζωή μας, καθὼς οἱ μέρες περνοῦν καὶ ἑτοιμάζεται νὰ λάμψει μέ μιὰ καθαρότητα τρομακτική, ἐπειδὴ κάθε μέρα ποὺ περνᾶ, μᾶς πληροφορεῖ ἄν εἴμασταν ἐντάξει ἤ ὄχι· ἄν φερθήκαμε κατά τρόπο ἀντάξιο τοῦ ὀνόματός μας ὡς Χριστιανοὶ, ἄξιοι μαθητές τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἴδιου μας τοῦ ἑαυτοῦ.
Μέρα μὲ τὴ μέρα, ὅ,τι καὶ νὰ λέμε μεταξύ μας, ὅ,τι κι ἄν κάνουμε, τούτο τὸ ἐρώτημα στέκει ἐνώπιον μας: «Ὅ,τι εἶπα, ὅ,τι ἔκανα ἄξιζε στὸν Θεό, ἄξιζε σὲ μένα;
Καὶ θὰ ἔλθει ἡ μέρα ποὺ θὰ σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ δὲν θὰ μᾶς ρωτήσει τίποτα. Θὰ μᾶς κοιτάξει μὲ ἀπέραντη συμπόνια καὶ πόνο, καὶ τότε θὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι βρισκόμαστε μέσα στὴν παρουσία Αὐτοῦ ποὺ ἦταν γιὰ μᾶς ἡ Ὁδὸς, ἡ Ἀλήθεια, ποὺ μποροῦσε νὰ εἶναι Ζωή· καὶ Τὸν ἀπορρίψαμε ὡς ἀλήθεια καὶ τρόπο ζωῆς· καὶ μποροῦμε νὰ ὑπολογίζουμε στὴν ζωή; Εἶναι τρομερὴ ἡ στιγμὴ ὅταν θὰ βρισκόμαστε ἐνώπιον Ἐκείνου ποὺ πληγώσαμε βαθιὰ καὶ ξαφνικὰ θὰ δοῦμε πόσο βαθιὰ ἦταν αὐτὴ ἡ πληγή. Καὶ ὅταν θὰ σταθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ θὰ δοῦμε Ἐκεῖνον γιὰ τὸν ὁποῖο κάθε μας πράξη δὲν ἦταν ἀντάξια τῆς ζωῆς μας, τῆς πίστης μας, τοῦ Χριστοῦ, ποὺ καλοῦμε Κύριο καὶ Θεό μας- κάθε πράξη καὶ λόγος μας εἶναι καρφὶ ποὺ μπήξαμε στὸν σταυρωμένο Χριστό.
Ἄς τὸ σκεφτοῦμε. Μιὰ μέρα θὰ σταθοῦμε ἐνώπιόν Του, θὰ μᾶς συναντήσει μὲ ἀπέραντη ἀγάπη, ἀλλὰ τότε θὰ δοῦμε ὅτι ἦταν γιὰ ἐμᾶς θύμα, ἐπειδὴ τὸ κάθε πρόσωπο ποὺ Ἐκεῖνος ἀγάπησε, ἐμεῖς τὸ ταπεινώσαμε, τὸ ἀπορρίψαμε, τὸ ἀμελήσαμε, τοῦ προκαλέσαμε πόνο. Καὶ πόσο τρομερὸ θα εἶναι τότε νὰ Τὸν κοιτάξουμε καὶ νὰ ξέρουμε ὅτι δὲν ὑπάρχει θυμὸς, μίσος σ’ Ἐκεῖνον, παρὰ ἕνας βαθὺς πόνος. Ἄς τὸ σκεφτοῦμε καὶ ἄς θυμηθοῦμε τὴν σημερινὴ ἐντολή: ἄν θέλεις νὰ μοιάσεις στὸν Θεό, γίνε πρῶτα ἀληθινὸς ἄνθρωπος. Ἀμήν.
9.