Στις 6 τοῦ μηνός Δεκεμβρίου, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τήν μνήμη ἑνός μεγάλου καί πολύ ἀγαπητοῦ ἁγίου, τοῦ ἁγίου Νικολάου, ἀρχιεπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας, τοῦ θαυματουργοῦ.

 Πραγματικά, ὁ ἅγιος Νικόλαος, μαζί μέ τόν ἅγιο Γεώργιο, εἶναι οἱ πιό ἀγαπητοί ἅγιοι στόν ὀρθόδοξο ἑλληνικό λαό μας. Ὁ εὐσεβής λαός μας ἐπικαλεῖται συχνά τόν ἅγιο Νικόλαο στίς προσευχές του, γιατί τόν πιστεύει, ὅπως καί εἶναι, θαυματουργός ἅγιος. Ἰδιαίτερα τόν ἐπικαλοῦνται οἱ ναυτικοί μας.

 Στήν Πάρο τόν ἅγιο Νικόλαο τόν λένε «θαλασσίτη». Στά νησιά μας ἰδιαίτερα, σέ κάθε πλοῖο, εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ ἁγίου Νικολάου. Καί ὅταν τό πλοῖο πρόκειται νά ταξιδέψει, λέγουν οἱ ναυτικοί, ἀλλά καί ὅλο τό πλήρωμα, προσευχές στόν ἅγιο, σάν κι αὐτές: «Ἅη Νικόλα, βοήθα μας» ἤ «Ἅη μου Νικόλα, στό τιμόνι» καί «Ἅη Νικόλα στήν πλώρη μας». 

Ἡ πίστη αὐτή ὅτι ὁ ἅγιος Νικόλαος εἶναι προστάτης αὐτῶν πού ταξιδεύουν στήν θάλασσα προέρχεται ἀπό πολλά θαύματα τοῦ ἁγίου, ἀλλά καί ἀπό τό πρῶτο ἐκεῖνο θαῦμα πού συνέβηκε στό αἰγυπτιακό πλοῖο, ὅταν ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος πήγαινε στά Ἰεροσόλυμα, γιά νά προσκυνήσει τόν Πανάγιο Τάφο τοῦ Χριστοῦ. Τότε, ἐνῶ ὅλοι στό πλοῖο περίμεναν τόν πνιγμό τους γιά τήν μεγάλη θαλασσοταραχή πού συνέβηκε, ὅμως μέ τήν προσευχή τοῦ ἁγίου κατέπαυσε ὁ ἄνεμος καί ἡ θάλασσα ἡσύχασε καί ὅλοι στό πλοῖο σώθηκαν καί χάρηκαν.

Ἀλλά καί ἡ ζωή μας, χριστιανοί μου, καί ἡ ζωή μας, λέγω, δέν εἶναι καί αὐτή μιά θάλασσα; Κάθε οἰκογένεια εἶναι ἕνα καραβάκι καί ταξιδεύουμε ὅλοι μας στό πέλαγος αὐτῆς τῆς ζωῆς. Ἀλλά ἡ θάλασσα τῆς ζωῆς δέν εἶναι ὅλο γαλήνη. Φυσοῦν ἀγέρηδες καί ὑψώνουν τά κύματα καί αὐτά χτυποῦν τά καραβάκια μας καί ἐμεῖς βουλιάζουμε. Ἔτσι, ὁ κάθε καραβοκύρης οἰκογενειάρχης φωνάζει καί λέει: «Ἅγιε Νικόλα, σῶσε τήν οἰκογένειά μου ἀπό τόν καταποντισμό». Καί γιά τήν πατρίδα μας τήν Ἑλλάδα, ἀδελφοί μου χριστιανοί, πού βουλιάζει καί αὐτή στά σημερινά τά χρόνια, ὅλοι μας ὑψώνουμε φωνή προσευχῆς στόν ἅγιο Νικόλαο καί τόν παρακαλοῦμε νά τήν σώσει, βλέποντας ὁ ἅγιος τίς τόσες Ἐκκλησίες, σέ πόλεις καί χωριά, πού τοῦ ἔχουμε ἀνεγείρει.

Τί νά σᾶς πῶ ἄλλο, ἀδελφοί μου χριστιανοί, γιά τόν ἅγιο Νικόλαο; Θυμᾶμαι ὅτι παλαιότερα σᾶς ἔγραψα ἄλλο εἰδικό κήρυγμα γιά τόν ἅγιο Νικόλαο καί σᾶς εἶπα τότε γι᾽ αὐτόν περισσότερα. Τελειώνοντας θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι ὁ ἅγιος εἶχε στήν ζωή του τρεῖς βασικές ἀρετές, πού πρέπει καί ᾽μεῖς νά τίς ἀποκτήσουμε γιά ν᾽ ἁγίασουμε, μιμούμενοι τόν ἅγιο. Γιατί «ἑορτή ἁγίου εἶναι μίμησις ἁγίου», λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ζητᾶμε γι᾽ αὐτό τήν βοήθεια καί τήν εὐχή καί τήν προσευχή τοῦ ἁγίου Νικολάου.

 Ἡ πρώτη ἀρετή τοῦ ἁγίου, ἀδελφοί, ἦταν ἡ σωστή καί δυνατή του πίστη στόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. Τόν πίστευε ὡς Θεό, ὡς τόν Μονογενῆ Υἱό τοῦ Θεοῦ, ἴσο μέ τόν Θεό Πατέρα. Καί τήν πίστη αὐτή τήν ἔλεγε συχνά στήν προσευχή του καί στά κηρύγματά του. Ἦταν δέ ἀνάγκη τότε, στά χρόνια ἐκεῖνα, νά τονίζει ὁ ἅγιος Νικόλαος τήν πίστη αὐτή. Γιατί παρουσιάστηκε κάποιος μορφωμένος καί ἦταν μάλιστα καί ἱερωμένος, πού ἔλεγε ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν εἶναι Θεός ἴσος μέ τόν Πατέρα, ἀλλά εἶναι κατώτερος ἀπό Αὐτόν. Ἄρειος λεγόταν ὁ ἱερωμένος αὐτός. Ἐπειδή ὅμως ἦταν μορφωμένος, ὅπως σᾶς εἶπα, παρουσίαζε μέ τέχνη τήν αἵρεσή του καί τήν πλάνη του καί γι᾽ αὐτό ἔκανε μεγάλη ζημιά. Γιά τήν πολεμική κατά τῆς πλάνης καί γιά τήν διόρθωση τοῦ κακοῦ πού γινόταν, οἱ ἅγιοι Πατέρες συγκρότησαν τήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο, τό ἔτος 325 μ.Χ., στήν Νίκαια Βιθυνίας. Σ᾽ αὐτήν τήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο ἔλαβε μέρος καί ὁ ἅγιος Νικόλαος. Ἡ παράδοση πού εἶναι γραμμένη στά βιβλία μας λέγει ὅτι ὁ ἅγιος Νικόλαος, μή ἀνεχόμενος νά ἀκούει τόν Ἄρειο νά λέει καί νά ὑπερασπίζει τήν βλάσφημο πλάνη του, τοῦ ἔδωσε ἕνα ράπισμα, ἕνα χαστούκι. 

Τό πράγμα ὅμως κρίθηκε ὡς ἀπρέπεια, γιατί στήν Σύνοδο ἦταν καί ὁ βασιλιᾶς, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. Γι᾽ αὐτό καί ἀποφασίστηκε ὁ ἅγιος Νικόλαος νά πάει φυλακή. Ἐκεῖ στήν φυλακή ὅμως – ὦ ἁγιασμένη φυλακή! – ἐπισκέφτηκε τόν ἅγιο ὁ Χριστός καί ἡ Παναγία καί τόν ἐρώτησαν: «Γιατί εἶσαι ἐδῶ, Νικόλαε;». Καί ὁ ἅγιος ἀπήντησε: «Γιά τήν ἀγάπη Σας»! Ἡ Παναγία τότε δώρησε στόν ἅγιο ἕνα ὡμοφόριο, δεῖγμα ὅτι ἦταν ἄξιος ἀρχιερέας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ παράσταση δέ αὐτή, ἡ Παναγία νά προσφέρει τό ἀρχιερατικό ὠμοφόριο στόν φυλακισμένο ἅγιο, ἀπεικονίζεται καί στήν εἰκόνα του. Ὁ ἅγιος λοιπόν, χριστιανοί μου, εἶχε δυνατή πίστη στόν Χριστό. Καί αὐτή τήν πίστη τήν ἐξέφρασε δυνατά καί μάλιστα πῆγε καί φυλακή γιά τήν πίστη του. Εἶναι «κανών πίστεως», ὅπως τό λέγει τό Ἀπολυτίκιό του.

Τό ἄλλο πού μᾶς διδάσκει ὁ βίος τοῦ ἁγίου εἶναι ἡ ἀσκητικότητά του, ἡ νηστεία του καί ἀπό τήν βρεφική του ἀκόμη ἡλικία. Τό Συναξάριό του μᾶς λέγει ὅτι κοιμόταν ὅλη τήν ἡμέρα τίς Τετάρτες καί τίς Παρασκευές, γιά νά μή θηλάσει γάλα ἀπό τήν μάνα του. Δηλαδή, προγινώσκοντας ὁ Κύριος τί θά γινόταν, τοῦ παρουσίασε τό θαυματουργικό αὐτό σημεῖο ἀπό τήν βρεφική του ἡλικία. Μαζί λοιπόν μέ τήν σωστή καί δυνατή του πίστη ὁ ἅγιος Νικόλαος εἶχε στήν ζωή του καί ἀσκητικότητα, πού ἐκφραζόταν μέ τήν αὐστηρή του νηστεία, ἀπό παιδί μάλιστα.

Καί ἡ ἄλλη μεγάλη ἀρετή πού κόσμησε τόν ἅγιο στήν ἀρχιερατική του πολιτεία ἦταν ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ ἀγάπη. Ἔτρεφε πεινασμένους, προστάτευε χῆρες καί ὀρφανά, προίκιωνε φτωχές κοπέλλες, ἔγινε λιμάνι, στό ὁποῖο κατέφυγε κάθε χτυπημένο καράβι, κάθε πονεμένη ψυχή.

Χριστιανοί μου, γιά νά ἁγιάσουμε αὐτά τά τρία τοῦ ἁγίου Νικολάου νά προσπαθοῦμε νά ἔχουμε. Νά πιστεύουμε στόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό καί σ᾽ ὅλα τά δόγματα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Καί ὄχι μόνο νά τά πιστεύουμε, ἀλλά σ᾽ αὐτόν τόν αἰώνα, τόν ἀπατεώνα, πού ζοῦμε, πού ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας χτυπιέται ἀπό παντοῦ, ἐμεῖς νά λαλοῦμε τήν Ὀρθόδοξη πίστη. Νά διαλαλοῦμε τά δόγματα τῆς Α´ ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, στήν ὁποία συμμετεῖχε καί ὁ ἅγιος Νικόλαος. Καί ἄν τό καλέσουν οἱ καιροί νά εἴμαστε πρόθυμοι νά πάθουμε γι᾽ αὐτή μας τήν πίστη καί φυλακή ἀκόμη νά πᾶμε, ἀλλά τί γλυκειά φυλακή, μαζί μέ τόν ἅγιο Νικόλαο! Δέν φτάνει ὅμως αὐτό: Γιά νά σωθοῦμε πρέπει νά πλανίζουμε τά πάθη τῆς ψυχῆς μας μέ τήν νηστεία καί ὅλα τά ἀσκητικά παλαίσματα, πού ἔχει ἡ θεραπευτική τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτή τήν περίοδο ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει νηστεία γιά τήν μεγάλη ἑορτή τῶν Χριστουγέννων. Ἀφοῦ, ἄνθρωπε, ὁ Θεός σοῦ ἔδωσε ὑγεία καί μπορεῖς νά νηστέψεις, γιατί δέν νηστεύεις;

Καί τέλος, γιά νά σωθοῦμε χριστιανοί μου, νά ἔχουμε ἀγάπη σέ ὅλους. Καί ἡ ἀγάπη μας στούς ἄλλους ἐκφράζεται μέ τό νά προσευχόμαστε γι᾽ αὐτούς, μέ τό νά μήν τούς κατηγοροῦμε καί νά τούς βοηθοῦμε στήν ἀνάγκη τους, ἀπό τό ὑστέρημά μας καί ἐμεῖς, ἀπό αὐτό τό λίγο πού ἔχουμε. Αὐτά τά τρία, χριστιανοί μου, μᾶς διδάσκει ἡ ζωή τοῦ ἁγίου Νικολάου: Νά ὁμολογοῦμε τήν πίστη μας στόν Ἰησοῦ Χριστό πρῶτον, νά ζοῦμε ἀσκητικά μέ νηστεία καί προσευχή δεύτερον καί νά ἐλεοῦμε τούς πτωχούς τρίτον.

Δός μας τήν εὐχή σου, ἅγιε Νικόλαε, νά μιμηθοῦμε αὐτές τίς ἀρετές σου, ΑΜΗΝ.

Μέ πολλές εὐχές,

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας