1.

Γιαννακόπουλος Ἰωήλ (Ἀρχιμανδρίτης)

Ματθ. 9,18—26. Μάρκ. 5,21—43. Λουκ. 8,40 -56.

Τὰ δύο ταῦτα θαύματα ἔγιναν ὡς ἑξῆς. Μετὰ τὸ θαῦμα τῶν δαιμονιζομένων τῶν Γερασηνῶν «διαπεράσαντος τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ πλοίῳ εἰς τὸ πέραν, πάλιν συνήχθη ὄχλος πολὺς ἐπ’ αὐτόν». Ὁ Ἰησοῦς δηλαδὴ ἐπιστρέψας ἐκ τῆς πόλεως τῶν Γερασηνῶν διὰ θαλάσσης ἦλθεν εἰς Καπερναούμ. Ἐκεῖ «ἀπεδέξατο αὐτὸν ὁ λαὸς» μετὰ χαρᾶς, διότι «ἦσαν πάντες προσδοκῶντες αὐτόν». Ὁ λαὸς δηλαδή, τὸν ὁποῖον ἤθελε νὰ ἀποφύγῃ ὁ Ἰησοῦς ἀναχωρήσας τὴν προηγουμένην ἡμέραν καὶ μεταβὰς εἰς τὴν χώραν τῶν Γαδαρηνῶν, τὸν ἀνέμενε καὶ «ἦν παρὰ τὴν θάλασσαν» ἦτο πλησίον τῆς παραλίας τῆς λίμνης. Πόσον διάφορος ἡ διαγωγὴ τούτου ἔναντι τῶν Γεργεσηνῶν! Ὅταν καὶ ἡμᾶς διώκουν τινές, ἄλλοι μᾶς περιμένουν. Ἐκεῖ «ἰδοὺ» αἴφνης «εἷς τῶν ἀρχισυναγώγων» ἕνας ἐκ τῶν πολλῶν ἀρχόντων τῶν Συναγωγῶν τῆς Καπερναοὺμ «ὀνόματι Ἰάειρος» ἐλθών καὶ «πεσών παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ παρεκάλει αὐτὸν πολλὰ εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ». Ὁ Ἰάειρος οὗτος ἦτο εἶς τῶν ἀρχισυναγώγων, διότι οἱ διευθύνοντες τὴν Ἐβραϊκὴν Συναγωγὴν ἦσαν πολλοί, ὠνομάζοντο ἀρχισυνάγωγοι καὶ ἦσαν ὡς οἱ ἰδικοὶ μας ἐπίτροποι τῶν ἐκκλησιῶν. Ἡ διὰ λόγων καὶ προσκυνήσεων θερμὴ παράκλησις αὕτη τοῦ ἀρχισυναγώγου τούτου ὠφείλετο εἰς τὸ «ὅτι θυγάτηρ μονογενὴς ἦν αὐτῷ ὡς ἐτῶν δώδεκα». Αὕτη κατὰ τὴν ὥραν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔφυγεν ὁ ἀρχισυνάγωγος ἀπὸ τὴν οἰκίαν του ἐρχόμενος πρὸς τὸν Ἰησοῦν, «ἐσχάτως εἶχεν, ἀπέθνῃσκεν» ψυχορραγοῦσε. Ὅτε ὅμως ἔφθασεν ὁ ἀρχισυνάγωγος εἰς τὸν Ἰησοῦν, αὕτη κατὰ νεωτέρας πληροφορίας εἶχεν ἀποθάνει. Διά τοῦτο κατὰ τὸν Ματθαῖον ὁ ἀρχισυνάγωγος εἶπεν εἰς τὸν Ἰησοῦν «ὅτι ἡ θυγάτηρ μου ἄρτι ἐτελεύτησεν» μόλις ἀπέθανεν.

Εἰς τὴν ἀρχαίαν ἐποχὴν ἡ ἐπίθεσις τῶν χειρῶν ἦτο ἔκφρασις εὐλογιῶν (Γεν. 48,14). Ταύτην ἐχρησιμοποίει ὁ Κύριος πρὸς θεραπείαν. Ἐπειδὴ λοιπὸν ἡ ἐπίθεσις τῶν χειρῶν τοῦ Κυρίου εἰς τοὺς ἀσθενεῖς ἦτο σύνηθες μέσον θεραπείας Του (1) παρακαλεῖ τὸν Ἰησοῦν ὁ ἀρχισυνάγωγος λέγων «ἐλθών ἐπίθες τὴν χεῖρά σου ἐπ’ αὐτὴν καὶ ζήσεται». Ὁ Ἰησοῦς ὑπακούει εἰς τὴν παράκλησιν καὶ «ἐγερθείς ἠκολούθει αὐτῷ» τὸν ἀρχισυνάγωγον προπορευόμενον εἰς τὸν οἶκόν του. Ὄπισθεν αὐτῶν ἠκολούθουν «οἱ μαθηταί Αὐτοῦ». Ὄπισθεν τῶν μαθητῶν Του «ἠκολούθει ὄχλος πολύς, ὥστε συνέθλιβον καὶ συνέπνιγον αὐτόν». Ἦτο μεγάλος συνωστισμὸς !

Τῆς περιστάσεως ταύτης ἠθέλησε νὰ ἐπωφεληθῇ γυνὴ τις «οὖσα ἐν ῥύσει αἵματος δώδεκα ἔτη». Τὸ νόσημα τοῦτο θὰ προήρχετο πιθανὸν ἐξ ἀποστήματός τινος τῆς μήτρας. Ἡ γυνὴ αὕτη «πολλὰ παθοῦσα ὑπὸ πολλῶν ἰατρῶν» κυρίως ἐμπειρικῶν, κομπογιανιτῶν, ὅπως θὰ ἐλέγομεν σήμερον, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκοντο ἐν ἀφθονίᾳ κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην «καὶ δαπανήσασα τὰ παρ’ ἑαυτῆς πάντα» ἐξοδεύσασα ὅλην τὴν περιουσίαν της «καὶ μηδὲν» οὐδόλως «ὠφεληθεῖσα ἀλλὰ εἰς τὸ χεῖρον ἐλθοῦσα,» ἀλλὰ χειροτερεύσασα «ἀκούσασα τὰ περὶ τοῦ Ἰησοῦ προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου Αὐτοῦ». Πληροφορηθεῖσα δηλαδὴ ἡ γυναῖκα αὕτη τὰ θαύματα καὶ τὴν καλωσύνην τοῦ Ἰησοῦ ἔρχεται πλήρης ἐμπιστοσύνης πρὸς αὐτόν. Ἀναμιχθεῖσα αὕτη εἰς τὸν λαὸν ἔλεγε καθ’ ἑαυτήν: «ἐὰν μόνον ἅψωμαι τῶν ἱματίων Αὐτοῦ, σωθήσομαι». Ἡ γυνὴ αὕτη κρυφίως ἀπεφάσισε νὰ ἐγγίσῃ τὰ ἱμάτια τοῦ Κυρίου λόγῳ τῆς φύσεως τῆς νόσου, τῆς ὁποίας ἡ ἀποκάλυψις ἔφερε ἐντροπὴν εἰς αὐτήν, ἀλλὰ καὶ διότι κατὰ τὸν Νόμον Λευϊτ. 15,24—25 ἦτο ἀκάθαρτος καὶ δὲν ἔπρεπε νὰ ἐγγίσῃ. Ἤθελε νὰ θεραπευθῇ ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ Ἰησοῦ καὶ μείνῃ ἀπαρατήρητος ἡ θεραπεία αὕτη. Τοῦτο δεικνύει μεγάλην πίστιν τῆς γυναικός.

Καὶ πράγματι «προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ». Κράσπεδα εἶναι οἱ ἱεροὶ θύσανοι ἐκ λευκοῦ ἐρίου, τοὺς ὁποίους ἔφερον οἱ Ἑβραῖοι κατὰ τὸν νόμον (2) εἰς τὰς τέσσαρας κάτω γωνίας τοῦ ἐπανωφορίου των. Ἀφοῦ ἤγγισε μὲ τὴν πίστιν αὐτὴν ἡ γυνὴ αὕτη, ἡ θεραπεία ὑπῆρξεν ἄμεσος καὶ πλήρης καὶ λίαν αἰσθητὴ εἰς τὴν γυναῖκα ταύτην διότι «ἔγνω τῷ σώματι,» ᾐσθάνθη «ὅτι ἴαται ἀπὸ τῆς μάστιγος», ὅτι ἐθεραπεύθη ἀπὸ τῆς βασανιστικῆς ταύτης νόσου. Ὑπῆρξε πλήρης ἡ θεραπεία, διότι «εὐθὺς ἐξηράνθη ἡ πηγὴ τοῦ αἵματος αὐτῆς» ἔκλεισε ἡ πληγή. Ὑπῆρξε δὲ ἄμεσος ἡ θεραπεία, διότι «παραχρῆμα ἔστη ἡ ῥύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς» ἀμέσως ἐσταμάτησε ἡ αἱμορραγία.

Ὁ Ἰησοῦς «ἐπιγνοὺς ἐν ἑαυτῷ τὴν ἐξ αὐτοῦ δύναμιν ἐξελθοῦσαν» αἰσθανθείς δηλαδὴ ὁ Κύριος τὴν ἐξ αὐτοῦ ἐξελθοῦσαν θεραπευτικὴν δύναμιν καὶ θέλων νὰ ἑλκύσῃ τὴν προσοχὴν τοῦ λαοῦ, ἵνα ἀμείψῃ τὴν πίστιν τῆς αἱμορροούσης «ἐπιστραφείς τῷ ὄχλῳ λέγει˙ τὶς ἥψατο τῶν ἱματίων;» Ὁ Κύριος διὰ τῆς θείας γνώσεως ἐγνώριζε, ποῖος τὸν ἤγγιζεν. Ἐρωτᾷ ὅμως, ἵνα δηλώσῃ εἰς τὴν γυναῖκα, ὅτι οὐχὶ ἄνευ τῆς γνώσεως καὶ τῆς θελήσεως Του ἐθεραπεύθη αὕτη καὶ ἵνα εἴπῃ ἡ γυναῖκα αὕτη πῶς ἐθεραπεύθη καὶ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον φανῇ ἡ παντοδύναμος θαυματουργικὴ χείρ Του καὶ ἡ θεία παγγνωσία Του καὶ ἵνα μὴ ἐλέγχεται βραδύτερον ὑπὸ τῆς συνειδήσεώς της, ὅτι κρυφίως ἔλαβε τὴν χάριν. «Ἀρνουμένων δὲ πάντων ἔλεγον οἱ μαθηταί αὐτοῦ» καὶ ἰδίᾳ «ὁ Πέτρος» ἐξ ὀνόματος πάντων: «Ἐπιστάτα» Κύριε «οἱ ὄχλοι συνέχουσί σε καὶ ἀποθλίβουσὶ σε καὶ λέγεις, τὶς ὁ ἀψάμενός μου;» Οἱ δρόμοι ἦσαν πολλοὶ στενοί, ὁ κόσμος ἦτο πολὺς ἑπομένως ὁ συνωστισμὸς μεγάλος. Ὁ Κύριος ἐπιμένει καὶ λέγει˙ «ἥψατό μου τὶς» κάποιος μὲ ἤγγισεν «ἔγνων γὰρ δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἐξ ἐμοῦ» ᾐσθάνθην δύναμιν θεραπευτικὴν ἐξελθοῦσαν ἐξ ἐμοῦ «καὶ περιεβλέπετο ἰδεῖν τὴν τοῦτο ποιήσασαν», ἔψαχνε νὰ εὕρῃ διὰ τῶν ὀφθαλμῶν του τὴν ἐγγίσασαν τὸ φόρεμά του.

Ἐνῷ ὁ Κύριος περιέφερεν τὸ βλέμμα του νὰ γνωρίσῃ διὰ τῆς θείας γνώσεως, ποῖος τὸν ἤγγισεν «ἡ γυνὴ εἰδυῖα, ὅ γέγονεν αὐτῇ» ἔχουσα δηλαδὴ συναίσθησιν τῆς θεραπείας της καὶ ἀντιληφθεῖσα «ὅτι οὐκ ἔλαθεν» ὅτι δὲν διέφυγε τὴν προσοχὴν τοῦ Κυρίου «φοβηθεῖσα καὶ τρέμουσα ἦλθε καὶ προσέπεσεν αὐτῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν ἐνώπιον παντός τοῦ λαοῦ, δι’ ἥν αἰτίαν ἥψατο αὐτοῦ καὶ ὡς ἰάθη παραχρῆμα». Ἡ γυνὴ δηλαδὴ αὕτη νομίσασα, ὅτι ἠδύνατο νὰ θεωρηθῇ ὡς κλέψασα τὴν θεραπείαν ταύτην καὶ παρανόμως ὡς ἀκάθαρτος ἐγγίσασα Αὐτὸν διὰ τοῦτο τρέμουσα ἀπαγγέλλει ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ καὶ τοῦ λαοῦ, πῶς ἐσκέφθη καὶ πῶς ἐθεραπεύθη, ὁλόκληρον δηλαδὴ τὴν ἱστορίαν τῆς θεραπείας της, πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν. Ὁ Κύριος ἀπαντᾷ, «θύγατερ, ἡ πίστις σου σέσωκέ σε» παιδί μου ἡ πίστις σου σὲ ἔσωσε. «Ὕπαγε εἰς εἰρήνην καὶ ἴσθι ὑγιὴς ἀπὸ τῆς μάστιγός σου» πήγαινε στὸ καλὸ καὶ ἔσο ὑγιὴς ἀπὸ τῆς βασανιστικῆς ταύτης αἱμορραγίας.

«Ἔτι αὐτοῦ λαλοῦντος ἔρχεταί τις παρὰ τοῦ ἀρχισυναγώγου λέγων, ὅτι τέθνηκεν ἡ θυγάτηρ σου, μηκέτι σκύλλε τὸν Διδάσκαλον» μὴ ἐνόχλει τὸν Διδάσκαλον, διότι ἀπέθανεν ἡ κόρη σου, λέγει ὁ ἀπεσταλμένος πρὸς τὸν ἀρχισυνάγωγον. Οὗτοι δὲν ἐπιστευον, ὅτι ὁ Χριστὸς ἠδύνατο νὰ ἀναστήσῃ τὴν νεκράν, διότι δὲν ἐγνώριζον ἤ ἐλησμόνησαν τὴν ἀνάστασιν τοῦ υἱοῦ τῆς χήρας ἐν Ναΐν.

Ὁ ἀρχισυνάγωγος λαβών τὴν εἴδησιν ταύτην φαίνεται, ὅτι ἀπεγοητεύθη. Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος «παρακούσας τὸν λόγον λαλούμενον» λέγει τῷ ἀρχισυναγώγῳ «μὴ φοβοῦ, μόνον πίστευε καὶ σωθήσεται» ἡ κόρη σου. «Παρακούσας» τὸν λόγον σημαίνει μὴ δώσεις προσοχὴν εἰς τὸν λόγον τοῦ ἀπεσταλμένου. Ὁ Κύριος συνεχίζει τὸν δρόμον του «καὶ οὐκ ἀφῆκεν οὐδένα» ἄλλον ἐκ τῶν μαθητῶν του «μετ’ Αὐτοῦ συνακολουθῆσαι εἰ μὴ τὸν Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην τὸν ἀδελφὸν Ἰακώβου». Ἐν τῷ μεταξὺ προχωροῦντες «ἔρχονται εἰς τὸν οἶκον τοῦ ἀρχισυναγώγου». Ἐκεῖ ὁ Χριστὸς «θεωρεῖ θόρυβον καὶ κλαίοντας καὶ ἀλαλάζοντας πολλά, τοὺς αὐλητάς, τὸν ὄχλον θορυβούμενον, ἔκλαιον δὲ πάντες καὶ ἐκόπτοντο αὐτήν». Αὐληταὶ ἦσαν οἱ θρηνῳδοὶ ὀργανοπαῖκται, οἱ ὁποῖοι ἔπαιζον θρηνώδη μουσικὰ τεμάχια, ἵνα δίδωσι περισσότερον τόνον εἰς τὸ πένθος. Ἀλαλαγμοὶ ἦσαν οἱ μονότονοι ὀλοφυρμοὶ τῶν ἐπὶ πληρωμῇ θρηνουσῶν γυναικῶν. Καὶ ὁ πτωχότερος Ἑβραῖος ἔπρεπε κατὰ τὴν κηδείαν νὰ ἔχῃ δύο ἐκ τῶν αὐλητῶν τούτων καὶ μίαν μοιρολογίστραν. «Ἐκόπτοντο» σημαίνει ἐκτύπων κεφαλὴν καὶ στῆθος μετὰ κραυγῶν καὶ ὀλολυγμῶν.

Εἰσελθών ὁ Κύριος λέγει πρὸς αὐτούς: «τί θορυβεῖσθε καὶ κλαίετε; Τὸ παιδίον οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει. Κατεγέλων αὐτοῦ ἐκεῖνοι εἰδότες, ὅτι ἀπέθανε». Πράγματι εἶχεν ἀποθάνει ἡ κόρη αὕτη, ἀλλὰ διὰ τὸν Κύριον ὁ θάνατος εἶναι ὕπνος. Τόσον εὔκολος εἶναι διὰ τὸν Ἰησοῦν ἡ νεκρανάστασις, ὥστε παρομοιάζεται πρὸς ξύπνημα. Ὁ ὕπνος εἶναι βραχὺς θάνατος καὶ ὁ θάνατος μακρὸς ὕπνος. Οἱ παρευρισκόμενοι περιεγέλων τὸν Ἰησοῦν καὶ ἀμέσως θὰ γελοιοποιηθοῦν οἱ ἴδιοι. Τὰ γέλοια των βοηθοῦν τὴν θαυματουργικὴν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ, διότι ἀποδεικνύουν τὸν θάνατον τῆς κόρης. Ἑπομένως δὲν ἦτο νεκροφάνεια. Ἄρα ἡ νεκρανάστασις γεγονός. Καὶ ἀμέσως ὁ Κύριος «ἐκβαλών πάντας παραλαμβάνει τὸν πατέρα τοῦ παιδίου καὶ τὴν μητέρα καὶ τοὺς μετ’ αὐτοῦ» ἀποστόλους, Πέτρον, Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην «καὶ εἰσπορεύεται» εἰς τὸν θάλαμον «ὅπου ἦν τὸ παιδίον». Ὁ Κύριος παραλαμβάνει τοὺς τρεῖς στενωτέρους του μαθητάς, διότι τόσους μόνον ἐχώρει τὸ δωμάτιον τῆς νεκρᾶς καὶ αὐτοὶ ἦσαν λόγῳ τῆς πίστεώς των οἱ πλέον ἄξιοι, ἵνα ἴδωσι τὴν ἀνάστασιν. Ὁ Κύριος ὡς ἐὰν ἐπρόκειτο νὰ ἐγείρῃ αὐτὴν ἐκ τοῦ ὕπνου «κρατήσας τῆς χειρὸς αὐτῆς ἐφώνησε λέγων : Ταλιθὰ κοῦμι, ὅ ἔστι μεθερμηνευόμενον, τὸ κοράσιον, σοὶ λέγω ἔγειρε. Τὸ πνεῦμα αὐτῆς ἐπέστρεψε, ἀνέστη παραχρῆμα καὶ περιεπάτει».

Εἰς βεβαίωσιν τῆς πλήρους καὶ ἀμέσου νεκραναστάσεως «ὁ Κύριος διέταξε δοθῆναι αὐτῇ φαγεῖν» διέταξε ἡ κόρη νὰ φάγῃ. Μετὰ ταῦτα «ἐξέστησαν εὐθὺς ἐκστάσει μεγάλη» ἐξεπλάγησαν ὑπερβολικῶς «οἱ γονεῖς αὐτῆς» ἀλλὰ καὶ ὅλοι οἱ παριστάμενοι, διότι ἀμέσως ἠγέρθη καὶ περιεπάτει! «ὁ δὲ Κύριος παρήγγειλε μηδενί εἰπεῖν τὸ γεγονὸς» ταπεινοφρονῶν καὶ ἵνα μὴ ἐξάψῃ τὰς μεσσιανικάς ἰδέας τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐμποδίσωσι τὸ ἔργον αὐτοῦ. Παρ’ ὅλην τὴν διαταγὴν ταύτην ἡ «φήμη ἐξῆλθεν εἰς ὅλην τὴν γῆν ἐκείνην». Ὁ εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος σημειώνει διὰ τὴν ἡλικίαν τῆς κόρης λέγων ὅτι «ἦν ἐτῶν δώδεκα» ἦτο 12 ἐτῶν. Ἤγγισεν ὁ Κύριος μόνον καὶ ἀνέστησεν αὐτήν. Ἤγγισεν ἡ αἱμορροοῦσα τὸ ἄκρον τοῦ ἐπανωφορίου του καὶ ἐθεραπεύθη. Πόσην δύναμιν θαυματουργικὴν ἔχουσιν ἡ ἀφὴ τῆς χειρός του καὶ τὸ ἔνδυμά του! Ὁμοίως καὶ σήμερον τὰ Ἅγια λείψανα!

Ἐπὶ δύο γυναικῶν ὁ Κύριος θαυματουργεῖ. Ἡ μία ἔπασχε ἐξ ἀνιάτου νόσου, ἡ ἄλλη ἦτο θῦμα τραγικοῦ θανάτου. Ἡ μία ἦτο κόρη, ἡ ἄλλη γυνή. Ἡ κόρη ἦτο ἡλικίας δώδεκα ἐτῶν, ἡ γυνὴ εἶχεν ἐπὶ 12 ἔτη αἱμορραγίαν. Ἡ γυνὴ δαπανήσασα ὅλην τὴν περιουσίαν της ἐπείσθη περὶ τοῦ ἀνιάτου τῆς νόσου ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων. Διά τὴν ἄλλην εἰς ἔνδειξιν οὐδεμιᾶς ἐλπίδος οἱ συγγενεῖς της ἔκλαιον καὶ ἐκόπτοντο. Περιεγέλων δὲ τοῦ Κυρίου, ὅταν ἤκουσαν, ὅτι δὲν ἀπέθανεν ἀλλὰ κοιμᾶται.

Τὸ ἔργον τῆς θεραπείας τῆς νόσου καὶ ἀναστάσεως ἐκ νεκρῶν εἶναι τόσον μέγα, ὥστε οὐδεμία ἀμοιβὴ ἦτο ἀξία νὰ δοθῇ δι’ αὐτό. Ὡς μόνη ἀμοιβὴ θεωρεῖται ὑπὸ τοῦ Κυρίου λίαν ἱκανοποιητικὴ ἡ πίστις, ἤτοι ἡ ἐκ τῶν προτέρων ἀναγνώρισις, εὐγνωμοσύνη, εὐχαριστία διὰ τὸ θεῖον του ἔργον. Διά τοῦτο ἡ ἀδιαφορία καὶ ἀπιστία τῶν τότε Ἑβραίων ἦτο ἀξιοκατάκριτος, διότι αὕτη ἦτο ἡ μεγαλυτέρα ἀχαριστία. Σὲ ἕνα τόσον μεγάλο ἔργον, τὸ ὁποῖον ἐτέλει ὁ Κύριος, ἐκεῖνοι δὲν ἠδύναντο βέβαια νὰ δώσουν καμμίαν ἀμοιβήν, ἀλλὰ οὔτε διὰ τῆς πίστεως τὸ «εὐχαριστῶ»! Ὁποία ἀχαριστία!

Ὁ Κύριος, ἀρχηγὸς τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου, θεραπεύει τὴν μίαν ἐκ τῆς ἀνιάτου νόσου, τὴν δὲ ἄλλην ἀνιστᾷ ἐκ τοῦ θανάτου. Πῶς; Κατὰ τὸν εὐαγγελιστὴν ἡ αἱμορροοῦσα «ἥψατο τοῦ κρασπέδου καὶ «ἔστη ἡ ῥύσις τοῦ αἵματος», ἐσταμάτησεν ἡ αἱμορραγία. Μεγάλη ἡ εὐλάβειά της ! Ἡ δευτέρα ἀνέστη χάριν τῆς πίστεως τοῦ πατρός της. Ἑπομένως ἔχομεν δύο θέματα : Εὐλάβειαν τῆς αἱμορροούσης καὶ πίστιν τοῦ Ἰαείρου.

Θέμα: α) Εὐλάβεια αἱμορροούσης καὶ ἡμῶν.

Αον) Ἡ Αἱμορροοῦσα

Ἐπὶ τὴν αἱμορροοῦσαν διακρίνομεν ἐξωτερικὴν εὐλάβειαν καὶ τὴν ἐσωτερικὴν πίστιν.

1) Ἡ εὐλάβεια, εὐγένεια τῆς ψυχῆς της καταφαίνεται ἐκ τῆς πρὸς τὸν Σωτῆρα συμπεριφορᾶς της. Εὐλαβὴς κατὰ λέξιν λέγεται ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος «εὖ λαμβάνει», πιάνει μετὰ προσοχῆς κάτι, ὁ καθ’ ἡμᾶς εὐγενής. «Ἥψατο», «κρασπέδου», «λάθρᾳ» καὶ «τρέμουσα» ἰδοὺ τὰ κύρια σημεῖα τῆς εὐλαβείας τῆς αἱμορροούσης. Ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸν λαόν, ὁ ὁποῖος ἂν ὄχι ἀνευλαβῶς, ἀπροσέκτως ὅμως «συνέχουσι καὶ συνθλίβουσι τὸν Ἰησοῦν» κατὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ Ἀπ. Πέτρου, ἐκείνη ἥψατο μόνον, ἤγγισε διὰ τοῦ ἄκρου τῶν δακτύλων της τὸν Ἰησοῦν! Ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸν ὄχλον, κατὰ τὸν Λουκᾶν, ὁ ὁποῖος «συνέπνιγε τὸν Ἰησοῦν» ἐκείνη ἥψατο διὰ τοῦ ἄκρου τῶν δακτύλων της ὄχι κεφαλήν, χεῖρας, ἀλλὰ τὸ κράσπεδον, τὴν φοῦνταν τοῦ φορέματος τοῦ Κυρίου, τὸ ἄκρον τοῦ ἐνδύματός του, ποὺ ἐσύρετο κατὰ γῆς. Ὥστε διὰ τῶν ἄκρων δακτύλων της τὸ εὐτελέστερον ἄκρον τοῦ ἐνδύματος τοῦ Κυρίου! Ὁποία εὐλάβεια !

Ὄχι μόνον «ἥψατο» ἤτοι ἤγγισε τὰ εὐτελέστερα ἄκρα τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ κρυφά, λάθρᾳ καὶ ὄπισθεν τοῦ Κυρίου εὑρισκομένη ἐν ἀγνοίᾳ τῶν Ἀποστόλων καὶ αὐτοῦ ἀκόμη τοῦ Κυρίου ὡς ἀνθρώπου. Διά τοῦτο ὁ Κύριος ἐρωτᾷ, «τὶς ὁ ἀψάμενός μου;» ἐντεῦθεν ἡ ἀπάντησις τῶν Ἀποστόλων «ὁ ὄχλος συνέχουσι καὶ συνθλίβουσι….» Ὅταν ὅμως ὁ Ἰησοῦς ὡς Θεὸς διεβεβαίωνεν ὅτι κάποιος τὸν ἤγγισεν, «ἰδοῦσα ἡ γυνὴ ὅτι οὐκ ἔλαθεν» ἔρχεται καὶ τρέμουσα πίπτει εἰς τοὺς πόδας του καὶ ὁμολογεῖ τὴν πίστιν της καὶ εὐγένειάν της. Μεγάλη ἡ συστολὴ τῆς γυναικὸς !

2) Ἡ ἐσωτερικὴ πίστις. Τὰ ἀνωτέρω δὲν ἦσαν ξηροὶ τύποι, ἐξωτερικὰ τινα ψιμμύθια. Ἦσαν γεμᾶτα ἀπὸ ψυχικὸν πλοῦτον ἀγάπης, σεβασμοῦ, ἀφοσιώσεως καὶ ἰδίως πίστεως πρὸς τὸν Σωτῆρα. Ὅσον κρυφά, δειλὰ καὶ ἐγγίζουσα μόνον προσέρχεται εἰς τὸν Σωτῆρα, τόσον περισσότερον σεβασμὸν δεικνύει δι’ αὐτῶν εἰς τὸν Χριστόν, ἀγάπην, πίστιν. Ἡ τρομάρα της δὲν εἶναι δεῖγμα ἀπιστίας, ἀλλὰ σεβασμοῦ καὶ λατρείας. Ἡ ὄπισθεν τοῦ Κυρίου καὶ ἐν ἀγνοίᾳ Ἐκείνου κάμψις τῆς σπονδυλικῆς στήλης της, ἵνα ἐγγίσῃ μόνον καὶ ἡ ἐνώπιόν Του καὶ ἐν γνώσει τοῦ Κυρίου κάμψις τῆς σπονδυλικῆς στήλης καὶ γονάτων της, ἵνα προσκυνήσῃ τρέμουσα τὸν Σωτῆρά της, εἶναι δείγματα τοῦ ψυχικοῦ πλούτου, τὸν ὁποῖον πολὺ ἤ ὀλίγον ἐστερεῖτο ὁ λαός, ὁ ὁποῖος συνέπνιγε, συνέθλιβεν αὐτόν. Τόσον ψυχικὸν πλοῦτον πίστεως εἶχεν αὕτη, ὥστε ἐνόμιζεν, ὅτι ἐν ἀγνοίᾳ του θὰ θεραπευθῇ! Τόσον πλοῦτον πίστεως εἶχεν, ὥστε ἂν καὶ οὐδέποτε ἄλλοτε εἶχεν ἴδῃ τοιαύτην συμπεριφοράν, τὴν ἐσκέφθη αὐτή! Τοῦτο μαρτυρεῖ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἰπών αὐτῇ, «ἡ πίστις σου σέσωκε σε». Τοῦτο μαρτυρεῖ καὶ τὸ γεγονός, ὅτι «παραχρῆμα ἔστη ἡ ῥύσις τοῦ αἵματος αὐτῆς» ἀμέσως ἐθεραπεύθη.

Δεῖγμα δὲ τῆς εὐσεβείας καὶ εὐγνωμοσύνης, τοῦ ψυχικοῦ τούτου πλούτου τῆς γυναικὸς ταύτης εἶναι τὸ ἱστορικόν, τὸ ὁποῖον διηγεῖται περὶ αὐτῆς ὁ ἱστορικός τῆς ἐκκλησίας Εὐσέβιος. Οὗτος λέγει, ὅτι ἐν Καισαρείᾳ τῆς Φιλίππου εἶδεν ἰδίοις ὄμμασι ἐν τῷ ἄνω μέρει τῆς θύρας τῆς οἰκίας, ἐν ᾖ κατῴκει ἡ αἱμορροοῦσα ἄγαλμα ἐκ χαλκοῦ παριστάνον τὸν Κύριον θεραπεύοντα τὴν αἱμορροοῦσαν. Τὸ ἄγαλμα τοῦτο εἶχε κατασκευασθῆ δαπάναις τῆς ἰδίας. Ὥστε ἡ αἱμοροοῦσα ἦτο εὐγενής τοὺς τρόπους καὶ τὴν ψυχὴν πρὸς τὸν Θεάνθρωπον.

Βὸν) Ἡμεῖς; Πρέπει νὰ εἴμεθα εὐλαβεῖς καὶ εὐγενεῖς πρὸς τὸν Θεὸν καὶ τοὺς ἀνθρώπους τύποις καὶ οὐσία.

Εὐλαβεῖς πρὸς τὸν Θεόν. Ὅταν πρόκηται νὰ λάβωμεν τὸ ἀντίδωρον κατὰ τὸ τέλος τῆς θείας λειτουργίας, νὰ κοινωνήσωμεν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων κατὰ τὰς Μεγάλας ἑορτάς, νὰ προσκυνήσωμεν τὸν Σταυρὸν κατὰ τὴν Μ. Παρασκευήν, τὴν εἰκόνα τῆς Πολιούχου κατὰ τὴν μνήμην της, ὁμοιάζομεν πρὸς τοὺς Ἰουδαίους τῆς παραβολῆς ταύτης, οἱ ὁποῖοι συνέπνιγον, συνέθλιβον τὸν Ἰησοῦν. Καὶ ἡμεῖς συμπνίγομεν καὶ συμπνιγόμεθα, σπρώχνομεν καὶ σπρωχνόμεθα. Παρατηρήσατε, πῶς μπαίνουν καὶ πῶς βγαίνουν μερικοὶ ἀπὸ τὴν ἐκκλησίαν, Νομίζουν, ὅτι ἡ ἐκκλησία εἶναι καφενεῖον ἤ ἐκλογικὸν κέντρον. Δὲν τηροῦν τὸν σεβασμόν, τὸν ὁποῖον τηροῦν εἰς μίαν κοσμικὴν συγκέντρωσιν ἤ εἰς τὸ σπίτι ἑνὸς σεβαστοῦ συμπολίτου των ἤ πολιτικοῦ ἄρχοντος. Ἄλλοι νομίζουν τὴν ἐκκλησίαν κατάλληλον ὄχι διὰ περισυλλογήν καὶ τόπον εὐλαβείας ἀλλὰ τόπον ἀνευλαβοῦς προκλήσεως, κοσμικῆς ἐπιδείξεως, ἀπροσεξίας, ῥεμβασμοῦ, περιέργου περιφορᾶς βλεμμάτων, συνομιλιῶν, συζητήσεων, συνάψεως συνοικεσίων. Τί δὲ νὰ εἴπωμεν διὰ τὰς ἀκολουθίας τῶν χαιρετισμῶν, τῶν παθῶν τῆς Μεγάλης ἑβδομάδος, τοῦ ἐπιταφίου, τοῦ Πάσχα, ὅπου ὁ θόρυβος, τὰ σπρωξίματα, οἱ ἀκατανόμαστοι σκόπιμοι συνωστισμοὶ μολύνουν τὸν τύπον τότε καὶ τὴν μνήμην μας τώρα. Τότε τὰ μπαινοβγαίματα ἀπὸ τοὺς ναοὺς τὰ παντὸς εἴδους πυροτεχνήματα, αἱ θορυβώδεις καὶ ἐπικίνδυνοι ἐκρήξεις πολλάκις καὶ ἐντός τοῦ Ναοῦ κατὰ τὴν περιφορὰν τοῦ ἐπιταφίου! Πόσα ἐγκλήματα κατὰ τὴν περιφορὰν τοῦ ἐπιταφίου!

Τοῦτο οὔτε εὐλάβεια εἰς τὸν Θεόν, οὔτε εὐγένεια εἰς τοὺς ἀνθρώπους εἶναι. Τοὐναντίον ! Εἶναι δεῖγμα μὴ ἐσωτερικοῦ καταρτισμοῦ, λείπει τὸ βάθος, ἡ πραγματικὴ πίστις, ὁ κατ’ ἐπίγνωσιν ζῆλος, ἡ λεπτότης ἐκείνη ἡ χριστιανικὴ ἡ παρατηρηθεῖσα εἰς τὴν αἱμορροοῦσαν τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ ὁποία μόνον ἥψατο καὶ τοῦτο λάθρᾳ, μόνον τοῦ κρασπέδου καὶ τρέμουσα ἀνήγγειλε ταῦτα εἰς τὸν Ἰησοῦν. Εἶναι βέβαιον, ὅτι ἡ πραγματικὴ ψυχικὴ εὐλάβεια θὰ εὕρῃ τρόπους λεπτοὺς πρὸς ἔκφρασιν, ὅπως εὗρε καὶ ἡ τῆς αἱμορροούσης.

Ἀλλὰ ἡ ἰδία ἐξωτερικὴ καὶ ἐσωτερικὴ εὐλάβεια καὶ ψυχικὴ εὐγένεια πρέπει νὰ εἶναι πρὸς τοὺς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι εἶναι φωτογραφίαι τοῦ Θεοῦ κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Αὐτοῦ. Ἀκροθιγῶς ἥψατο ἡ αἱμορροοῦσα καὶ εὗρε θεραπείαν ἡ ἰδία καὶ συνεκίνησε τὸν Ἰησοῦν. Ἡ λεπτότης εἶναι ἐκείνη, ἡ ὁποία θίγει χορδάς τῆς ψυχῆς, τὰς ὁποίας δὲν ἀγγίζουν κἄν φωνές, σπρωξίματα, σκοτωμοί. Νὰ ἀφίνῃς πολλάκις νὰ ἐννοῇ ὁ ἄλλος πολλά, λέγων ὀλίγα καὶ ταῦτα εὐγενῶς, εἶναι προτιμότερον τοῦ σοφωτέρου καὶ ἁγνοτέρου ἐλέγχου. Γλυκύτερον πρᾶγμα ἀπὸ τὴν σκέψιν, ὅταν αὕτη ἐρευνᾷ τὸν ἑαυτόν μας, δὲν ὑπάρχει. Κάμε τὸν ἄλλον νὰ αἰσθάνεται δύναμιν ἐν ἐαυτῷ, σκέψιν συγκινοῦσαν τὸ βάθος του διὰ τῆς ἄκρης τῆς χειρὸς θίγων τὰ μύχια τῆς καρδίας Μὴ ἀρκούμεθα εἰς τύπους τινὰς εὐγενείας ἐξαντλοῦντες πᾶσαν τὴν εὐγένειαν μέσα εἰς ἕνα pardon, if you please, bitte κ.λ.π. σὲ ὑποκλίσεις ξηράς γενομένας. Ὄχι! Ὅταν τὸ βάθος εἶναι βαθύ, δι’ ὀλίγων λέγει καὶ πολλά.

Ἂς μάθωμεν λοιπὸν νὰ εἴμεθα εὐλαβεῖς πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εὐγενεῖς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους.

Θέμα: β) Ἡ πίστις Ἰαείρου καὶ ἡμῶν.

Α) Ἡ πίστις τοῦ Ἰαείρου. Οὗτος ἔδειξε μεγάλην πίστιν διὰ τοὺς ἑξῆς λόγους. Ἦτο Ἀρχισυνάγωγος δηλαδὴ προϊστάμενος τῆς Συναγωγῆς τῆς Καπερναοὺμ καὶ ἑπομένως ἡ μεγαλυτέρα Ἰουδαϊκὴ Ἀρχὴ τοῦ τόπου. Οἱ συνάδελφοί του Φαρισαῖοι διὰ νὰ ἐμποδίσουν τὸν λαὸν ἀπὸ τοῦ νὰ πιστεύσῃ εἰς τὸν Ἰησοῦν ἰσχυρίζοντο καὶ ἔλεγον˙ «Μὴ τις τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς Αὐτόν; Ἀλλ’ ὁ ὄχλος οὗτος!» (Ἰωάν. 7,48). Ἡ πίστις λοιπὸν αὐτοῦ εἶναι σπάνιον φαινόμενον λόγῳ τῆς θέσεώς του. Ἀλλὰ ἡ πίστις τοῦ Ἰαείρου προχωρεῖ. Μερικοὶ χριστιανοὶ στέλλουν δευτερεύοντα πρόσωπα διὰ νὰ προσευχηθοῦν εἰς τὴν ἐκκλησίαν διὰ τὸν ἄρρωστόν των. Ὁ Ἰάειρος δὲν ἔστειλε ἄλλους νὰ παρακαλέσουν τὸν Χριστόν, ἀλλὰ μετέβη ὁ ἴδιος. Μεταβὰς δὲ δὲν ἵστατο ὄρθιος παρακαλῶν Αὐτόν, ἀλλὰ «πεσών παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ παρακαλεῖ Αὐτὸν εἰσελθεῖν εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ». Τόσον ἡ γονυπετὴς θέσις τοῦ Ἀρχισυναγώγου, ὅσον καὶ ἡ ἐπὶ ἀρκετὸν χρονικὸν διάστημα ἱκεσία του «παρεκάλει», φανερώνουσι τὴν πίστιν του πρὸς τὸν Σωτῆρα Χριστόν. Ἀπεσταλμένοι ἐκ τοῦ οἴκου του ἀγγέλλουσιν, ὅτι ἀπέθανεν ἡ θυγάτηρ του, ἂς μὴ ἐνοχλῇ τὸν Διδάσκαλον. Ὁ Ἰάειρος ἐταράχθη, διότι ἐνόμιζεν, ὅτι ὁ Κύριος μόνον ἀσθενεῖς δύναται νὰ θεραπεύσῃ ὄχι ὅμως καὶ νεκροὺς νὰ ἀναστήσῃ. Ἀκούσας ὅμως τὸν Ἰησοῦν «μὴ φοβοῦ, μόνον πίστευε» ἀκούει τὸν Χριστὸν καὶ ὄχι τοὺς ἄλλους καὶ τὴν γνώμην των ποὺ εἶχον διὰ τὸν Χριστόν. Φθάνουν εἰς τὸ σπίτι. Ἐνῷ οἱ ἄλλοι κατεγέλων τὸν Ἰησοῦν πεπεισμένοι ὅτι ἀπέθανεν ἡ κόρη, ὁ πατὴρ ἀκούει τὸν Ἰησοῦν καὶ ὁδηγεῖ Αὐτὸν εἰς τὸν νεκρικὸν θάλαμον τῆς κόρης. Ἡ ἀμοιβὴ ἦτο πλουσία ! Ὁ ἀρχισυνάγωγος ἔδειξε πίστιν καὶ ἠμείφθη. Καὶ πράγματι! Ἡ ἀπιστία εἶναι ἡ μεγαλυτέρα ἀναισθησία καὶ ἀχαριστία, ἡ δὲ πίστις εἶναι εὐγνωμοσύνη.

α) Ἀπιστία. Ἀποροῦν τινες καὶ λέγουν, διατὶ ἡ ἀπιστία εἰς τὸν Χριστὸν εἶναι τόσον κακόν, ὥστε νὰ καταφέρωνται κατὰ τῶν ἀπίστων τόσαι ἀπειλαὶ αἰωνίας τιμωρίας; Δὲν εἶμαι ἐλεύθερος, λέγουν, νὰ κρίνω οὕτως ἤ ἄλλως τὰ πράγματα ; Ἀπαντῶ: ἡ ἀπιστία εἶναι ἀναισθησία. Διότι, ὅταν διέλθῃ τις τὴν αἰωρουμένην γέφυραν τοῦ Μπροῦκλιν εἰς Ἀμερικήν, θὰ προσέξῃ καὶ θὰ θαυμάσῃ τὸ μεγαλούργημα ἐκεῖνο τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος. Ὅταν κατὰ πρώτην φορὰν ἀκούσῃ τις τὸ ῥαδιόφωνον, τὸν ἀσύρματον, θὰ αἰσθανθῇ ἐντός του νὰ ἐγείρεται τὸ ἐνδιαφέρον τῆς προσοχῆς καὶ θαυμασμοῦ. Ἐὰν παρέρχεται τὰ πράγματα αὐτὰ χωρὶς προσοχήν, ἐνδιαφέρον, στερεῖται τῆς στοιχειώδους εὐπάθειας, εἶναι ἀναίσθητος. Πόσον ὑπερέχει τούτων τὸ ἔργον τοῦ Χριστοῦ, τὸ ὁποῖον εἶναι τὸ Μοναδικὸν Θαῦμα εἰς τὴν Ἱστορίαν ! Καὶ ἂν εἶναι ἀναισθησία ἡ μὴ συγκίνησις, ἡ ἀδιαφορία στὰ προϊόντα τοῦ ἀνθρωπίνου πνεύματος, πόση ἀναισθησία καὶ ψυχικὴ πώρωσις εἶναι ἡ ἀδιαφορία τῶν ἀπίστων, ἡ ἀπιστία εἰς τὸ θεῖον τοῦ Σωτῆρος ἔργον; Ἐὰν ἀναίσθητος εἶναι ὁ μὴ θαυμάζων τὴν γέφυραν τοῦ Μπροῦκλιν, πόσῳ μᾶλλον ἀναίσθητος εἶναι ὁ μὴ θαυμάζων τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος ἔκαμε τὸν θάνατον γέφυραν γῆς καὶ Οὐρανοῦ; Ἡ ἀπιστία εἶναι καὶ

β) Ἀχαριστία. Τὸ ἔργον τοῦ Χριστοῦ εἶναι τόσον μέγα, ὥστε οὐδεμία ἀνθρωπίνη ἀμοιβὴ δύναται νὰ ἀμείψῃ. Δὲν εἶναι ἀδιάφορον πρὸς οὐδένα˙ ἀφορᾷ πάντα καὶ εἰς τὸ καίριον καὶ κυριώτατον σημεῖον, τὴν ζωήν μας καὶ ταύτην αἰωνίαν, ἐν ᾧ ἡ γέφυρα τοῦ Μπροῦκλιν δυνατὸν νὰ μὴ ἐξυπηρετήσῃ ἡμᾶς προσωπικῶς. Ἐνώπιον τοιούτου ἔργου ἡ ἀδιαφορία τῶν ἀπίστων εἶναι ἀναισθησία εἰς τὸν ὕψιστον βαθμόν, ἀλλὰ καὶ ἀχαριστία χειρίστη, διότι τόσον χυθὲν θεϊκὸν αἷμα χάριν ἡμῶν παραθεωρεῖται. Καὶ ἄλλο παράδειγμα. Ἂς ὑποθέσωμεν, ὅτι σὺ ὁ ἀναγνώστης εἶσαι κάτοικος Ἀθηνῶν, αἱ ὁποῖαι κατὰ τινὰ πόλεμον ἤ σεισμὸν κατεστράφησαν ἐκ θεμελίων. Ἔρχεται ὅμως μία μεγάλη δύναμις λ.χ. ἡ Ἀμερικὴ καὶ μὲ ἕνα σχέδιον Μάρσαλ κτίζει τὴν Ἀθήνα ὡραιοτέραν ἀπὸ ἐκείνην, ἡ ὁποία ἦτο πρὶν καταστραφῇ. Σὺ ὁ κάτοικος Ἀθηνῶν εἰσέρχεσαι εἰς μίαν καινούργια Ἀθήνα καὶ ἐπειδὴ δὲν δύνασαι νὰ πληρώσῃς τὴν ἀνακαινισθεῖσαν πόλιν ἤ τὸν οἶκόν σου, σοῦ ἐπιτρέπεται νὰ καθίσῃς δωρεάν. Ἂν δὲν αἰσθανθῇς τὴν εὐγνωμοσύνην σου διὰ τὴν τοιαύτην δωρεάν, δὲν θὰ εἶσαι ἀναίσθητος καὶ ἀχάριστος ; Αἴ! Πολὺ περισσοτέρα ἀναισθησία καὶ ἀχαριστία εἶναι ἡ ἀπιστία εἰς τὸ ἔργον τοῦ Σωτῆρος, τὸ ὁποῖον εἴτε πιστεύομεν εἴτε ὄχι ζῶμεν ὀλίγον ἤ πολὺ εἰς τὴν εὐτυχίαν του, διότι ὁ γύρω μας κόσμος εἶναι γεμᾶτος ἀπὸ ἔργα χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ.

γ) Ἡ πίστις. Τοὐναντίον εἶναι δεῖγμα εὐαισθησίας καὶ τοῦτ’ αὐτὸ εὐχαριστία. Πιστεύω εἰς τὸν Χριστόν, σημαίνει ἀναγνωρίζω τὸ μεγάλον ἔργον Του. Ἡ καρδία μου εἶναι εὐπαθὴς εὐαίσθητος, εὐγνώμων πρὸς Ἐκεῖνον, διότι τόσον ἐνδιεφέρθη δι’ ἐμέ, ὥστε νὰ σταυρωθῇ. Εἶναι τόσον μέγα τὸ ἔργον Του, ὥστε καμμίαν ἄλλην ἀμοιβὴν δὲν δύναμαι νὰ δώσω εἰς Ἐκεῖνον παρὰ τὴν πίστιν μου, τὴν ἀναγνώρισιν τοῦ ἔργου Του! Ὅπως ὡς ἀρχηγὸς ζωῆς καὶ θανάτου ὁ Κύριος ἀπήλλαξε τῆς ἀνιάτου ἀλλὰ προσκαίρου νόσου τὴν αἱμορροοῦσαν καὶ τοῦ θανάτου τὴν δωδεκαετῆ κόρην, οὕτω δύναται νὰ ἀπαλλάξῃ καὶ ἡμᾶς τῆς πολυχρονίου, ἀνιάτου ἀνθρωπίνης ἁμαρτίας, ἐφ’ ὅσον ζῶμεν καὶ τοῦ αἰωνίου θανάτου, τῆς κολάσεως, ὅταν ἀποθάνωμεν! Ὡς ὅρον δὲ τῆς ἀπαλλαγῆς ζητεῖ τὴν πίστιν ἤτοι τὴν εὐαισθησίαν καὶ εὐγνωμοσύνην εἰς τὸ μεγάλον τοῦτο διπλοῦν ἐν ἡμῖν ἔργον Του. Ζητεῖ νὰ προσέλθωμεν πρὸς Αὐτόν, ὅπως προσῆλθεν ἡ αἱμορροοῦσα καὶ ὁ πατὴρ τῆς κόρης ὁμολογοῦντες τὴν ἀδυναμίαν μας καὶ τὴν κυριότητά Του. Τὰ δυστυχήματα τῆς ζωῆς πρέπει νὰ μᾶς σπρώχνουν πρὸς τὸν Ἰησοῦν, ὅπως ἔσπρωξαν τὴν αἱμορροοῦσαν καὶ τὸν Ἰάειρον. Ὡραῖον παράδειγμα τούτου εἶναι τὸ ἑξῆς:

Κάποτε ἕνας τσοπάνης εἶχεν ἑτοιμάσει καλὴν τροφὴν εἰς τὴν μάνδραν του διὰ τὰ πρόβατά του. Ἄνοιξε λοιπὸν τὴν θύραν διάπλατα καὶ ἤρχισαν νὰ μπαίνουν τὰ πρόβατα. Μία ὅμως προβατίνα μὲ τὰ ἀρνάκια της δὲν ἔμπαινε. Ἐὰν ἔμενεν ἔξω, θὰ ἐχάνετο. Ὁ ποιμὴν μὲ ἕνα ἀπότομον πήδημα ἅρπαξε τὸ ἀρνάκι καὶ ἔτρεξεν εἰς τὴν μάνδραν. Ἡ προβατίνα, ὅταν εἶδε νὰ μεταφέρουν τὸ ἀρνάκι εἰς τὴν μάνδραν, ἐτρεξεν ὄπισθεν βελάζοντας καὶ ἐμπῆκεν εἰς τὴν μάνδραν. Τὸ ἴδιον κάμνει καὶ ὁ Θεός, ὅταν πλανώμεθα μακρὰν Αὐτοῦ. Ἁρπάζει κἄποιο προσφιλές μας πρόσωπον καὶ μᾶς φέρει ὡς ἄλλος ποιμὴν εἰς τὴν μάνδραν του, εἰς τὴν Βασιλείαν του.

(1) 6,5 – 7,23 – 8,23

(2) Ἀριθμοὶ 15,38-39

2.

Ἄγγιγμα θείας Χάριτος

 «Ἥψατό μού τις»

Στὴν ἀρχὴ τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς παρακολουθήσαμε τὴ θεραπεία τῆς αἱμορροούσας γυναίκας. Ἡ ἄρρωστη αὐτὴ γυναίκα πίστεψε ὅτι καὶ μόνον ἂν ἄγγιζε κρυφὰ τὸν Κύριο, θὰ γινόταν καλά. Πράγματι, ἄγγιξε τὴν ἄκρη τοῦ ἐνδύματός Του καὶ ἀμέσως θεραπεύθηκε. Ὁ Κύριος τῆς χάρισε τὴ σωματικὴ ὑγεία ἀπὸ τὴν ἀνίατη ἀσθένειά της. Μὲ ἀφορμὴ αὐτὸ τὸ θαῦμα ἂς κάνουμε σήμερα μιὰ προέκταση: νὰ ἀναλογισθοῦμε πόσο ἀναγκαῖο εἶναι γιὰ τὴν ψυχή μας νὰ ἀγγίζουμε τὸν Κύριο· πόσο ἀναγκαῖο εἶναι νὰ λαμβάνουμε τὴ θεία Χάρι· καὶ κατόπιν νὰ δοῦμε πῶς μποροῦμε νὰ τὴν λαμβάνουμε.

1. Ζωὴ τῆς ψυχῆς ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Τὸ σῶμα μας γιὰ νὰ διατηρεῖται στὴ ζωή, ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ὀξυγόνο, νερό, τροφή, ὕπνο… Ἡ ψυχή μας, τὸ κύριο συστατικὸ τῆς ὑπάρξεώς μας, γιὰ νὰ εἶναι ζωντανή, γιὰ νὰ ζεῖ εὐτυχισμένη, ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴ συνεχὴ κοινωνία μὲ τὸν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ Ζωή, ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴ θεία Χάρι. Ἡ θεία Χάρις εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ἐπάνω μας, καὶ εἰδικότερα ἡ ἁγιαστικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

 

Γράφει ὁ ὅσιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς πὼς ὅ,τι εἶναι ἡ ψυχὴ γιὰ τὸ σῶμα, αὐτὸ εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γιὰ τὴν ψυχή1. Δηλαδὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δίνει ζωὴ στὴν ψυχή. Ἂν ὁ ἄνθρωπος ζεῖ μακριὰ ἀπὸ τὸν Θεό, εἶναι οὐσιαστικὰ νεκρός, ἔστω καὶ ἂν ζεῖ τὴ σωματικὴ ζωή. Στὴν Παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ ὁ Πατέρας λέει ὅτι αὐτὸς ὁ γιός μου ἦταν νεκρός (τὸν καιρὸ τῆς ἀσωτείας του) καὶ ἀνέζησε (μὲ τὴ μετάνοια) (Λουκ. ιε´ [15] 24). Ὁμοίως διδάσκουν οἱ ἅγιοι Πατέρες ὅτι αὐτὸς εἶναι ὁ κυρίως θάνατος, «τὸ δια­ζευχθῆναι τὴν ψυχὴν τῆς θείας χάριτος καὶ τῇ ἁμαρτίᾳ συζυγῆναι», τὸ νὰ χωρισθεῖ ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὴ θεία Χάρι καὶ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὴν ἁμαρτία2· ἐνῶ ἡ ζωὴ τῆς ψυχῆς εἶναι τὸ νὰ ζεῖ ἑνωμένη μὲ τὸν Θεό.

Ἔχουμε λοιπὸν ἀνάγκη, κατὰ τὸ παράδειγμα τῆς αἱμορροούσας, νὰ προσ­βλέπουμε στὸν Κύριο ὡς τὴν πηγὴ τῆς ἀληθινῆς ζωῆς καὶ νὰ Τὸν «ἀγγίζουμε», ὥστε νὰ μᾶς μεταδίδει ζωὴ καὶ πνευματικὴ ὑγεία.

2. Ἄγγιγμα μὲ πίστη

Πῶς μποροῦμε νὰ λαμβάνουμε τὴ θεία Χάρι; Μὲ τὸ νὰ βρισκόμαστε σὲ ἐπικοινωνία μὲ τὴν πηγὴ τῆς θείας Χάριτος, δηλαδὴ μὲ τὸν Θεό. Καὶ πῶς θὰ γίνει αὐτό; Μὲ τὸ νὰ μὴν ἁμαρτάνουμε. Ὅταν ἁμαρτάνουμε, ἀπομακρυνόμαστε ἀπὸ τὸν Θεό, ἐνῶ ὅταν μετανοοῦμε, ἐπιστρέφουμε κοντά Του. Πλουτίζουμε σὲ θεία Χάρι μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴ νηστεία, τὴν ἐλεημοσύνη, τὴν ἀνεξικακία, γενικὰ μὲ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ τὴν ἄσκηση τῶν ἀρετῶν· κατ᾿ ἐξοχὴν ὅμως, ὅταν συμμετέχουμε στὰ ἱερὰ Μυστήρια, τὴν ἱερὰ Ἐξομολόγηση καὶ τὴ θεία Κοινωνία.

Ὅμως δὲν ἀρκεῖ μόνο ἡ ἐξωτερικὴ ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν καὶ ἡ τυπικὴ συμμετοχὴ στὰ Μυστήρια γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῆς θείας Χάριτος. Πολλοὶ ἄγγιζαν τὸν Κύριο σωματικά, ἀλλὰ μόνο ἡ αἱμορροοῦσα ἔλαβε Χάρι. Μόνο γι᾿ αὐτὴν εἶπε ὁ Κύριος: «Ἥψατό μού τις». Μὲ ἄγγιξε κάποιος. Μόνον ἕνας. Οἱ ἄλλοι ὄχι.

Ἑπομένως γιὰ νὰ λάβουμε τὴ Χάρι, ἀπαιτεῖται πίστη, συμμετοχὴ τοῦ ἐσωτερικοῦ μας κόσμου. Ὅταν π.χ. προσευχόμαστε, νὰ μὴ λέμε μόνο λόγια μὲ τὸ στόμα μας, ἀλλὰ νὰ ὑψώνουμε τὸ νοῦ μας στὸ Θεό. Παρομοίως στὴν ἱερὰ Ἐξομολόγηση νὰ ὁμολογοῦμε μὲ πόνο καὶ εἰλικρίνεια τὶς ἁμαρτίες μας, ἀλλὰ καὶ μὲ πίστη ὅτι θὰ λάβουμε τὴν ἄφεση χάρη στὴ θυσία τοῦ Ἐσταυρωμένου. Στὴ θεία Κοινωνία ἐπίσης νὰ προσερχόμαστε συγκεντρωμένοι, μὲ πόθο ἱερὸ καὶ ἀπόφαση καινούργιας ζωῆς… Γνωρίζουμε ποῦ θὰ βροῦμε τὸν Κύριο γιὰ νὰ Τὸν ἀγγίξουμε. Αὐτὸ ποὺ μᾶς λείπει εἶναι ἡ ἐσωτερικὴ διάθεση τῆς αἱμορροούσας, ἡ ζωντανὴ πίστη της.

***

Ὁ ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Θεοῦ μᾶς ἔχει ἀποκαλύψει ὅτι σκοπὸς τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δηλαδὴ τῆς θείας Χάριτος. Ὅλοι οἱ πιστοὶ ἔχουμε κάποια ἐμπειρία τῆς θείας Χάριτος. Τὸ ζητούμενο ὅμως εἶναι νὰ μὴ γευόμαστε ἁπλῶς στιγμὲς Χάριτος, ἀλλὰ νὰ ζοῦμε τὴ ζωὴ τῆς Χάριτος· δηλα­δὴ νὰ ἔλθει νὰ κατοικήσει μέσα μας μόνιμα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τότε ἡ ψυχή μας θὰ εἰρηνεύσει τελείως καὶ θὰ καρποφορεῖ ἀνεμπό­διστα τὶς ἀρετές. Θὰ ζεῖ τὴ ζωὴ ποὺ τῆς ταιριάζει. Θὰ ζεῖ ἀπὸ τώρα στὴ Βα­σιλεία τῶν Οὐρανῶν. Μὲ τὶς πρε­σβεῖες ὅλων τῶν Ἁγίων, τῶν πνευ­ματέμφορων ἀνθρώπων, μα­κάρι νὰ μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεὸς νὰ συνειδητοποιήσουμε τὸν σκοπὸ τῆς πνευματικῆς ζωῆς καὶ μὲ ὅλες μας τὶς δυνάμεις νὰ ἀγωνισθοῦμε γιὰ τὴν κάθαρση τῆς ψυχῆς μας ἀπὸ ὅλα τὰ πάθη, ὥστε νὰ γίνουμε κι ἐμεῖς δοχεῖα τῆς Χάριτος, μυροδοχεῖα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

1. Στό: Ὁσίου Νικοδήμου, Νέα Κλῖμαξ, Ἑρμηνεία τῶν Ἀναβαθμῶν τοῦ γ´ ἤχου, «Τὴν αἰχμαλωσίαν Σιών», ἐκδ. Β. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1976, σελ. 114.
2. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ΕΠΕ 8, 358.

 

Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”

3.

Ἡ ζωὴ μέσα ἀπὸ τὸν θάνατο (Λουκ. η΄41-56)

Καραγιάννης Νικάνωρ (Ἀρχιμανδρίτης)

«Μὴ κλαίετε· οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει». Ἡ φράση αὐτὴ τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τότε ἔτσι καὶ σήμερα, προκαλεῖ τὴ λογική μας καὶ θὰ μᾶς προσκαλεῖ πάντοτε νὰ ἀφεθοῦμε μὲ ἐμπιστοσύνη καὶ νὰ παραδοθοῦμε μὲ ἐλπίδα στὴν πραγματικότητα τοῦ μυστηρίου καὶ τῆς ἀλήθειας τοῦ Θεοῦ. Θὰ μᾶς προσκαλεῖ, γιὰ νὰ δοῦμε μὲ τὴν πίστη τί κρύβεται στὸ σκοτεινὸ καθρέπτη τοῦ θανάτου. Εἶναι γεγονὸς ὅτι ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ γεννηθεῖ ἕνας ἄνθρωπος δὲν ὑπάρχει καμιὰ ἄλλη βεβαιότητα, παρὰ μόνο ὅτι κάποτε θὰ πεθάνει. Καὶ ὅμως, αὐτὴ ἡ βεβαιότητα παραμένει μιὰ ἄγνωστη ἐμπειρία. Κανεὶς δὲν ἔχει ἐμπειρία τοῦ θανάτου του. Κανεὶς δὲν «ἔζησε» τὸ βιολογικό του θάνατο, γιὰ νὰ μᾶς πεῖ τί σημαίνει αὐτό. Κανεὶς δὲν μᾶς εἶπε τί βιώνει, ὅταν εἶναι νεκρός. Βέβαια, ὁ Χριστὸς καὶ τὰ χαρισματικὰ μέλη τοῦ Σώματός Του, οἱ Ἅγιοί Του, φανέρωσαν τὴν ἀντίπερα ὄχθη τῆς ζωῆς, τὴν πραγματικὴ καὶ ἄφθαρτη ζωὴ τῆς αἰωνιότητας μετὰ τὸ θάνατο.
Αὐτὴ ἡ βεβαιότητα, λοιπόν, εἶναι πίστη καὶ ἀποκάλυψη, εἶναι μιὰ ἄλλη διάσταση ὕπαρξης καὶ ζωῆς, ἡ ὁποία, ὅμως, ἂς μὴν ξεχνᾶμε, ὑπερβαίνει πολὺ τὴ γήινη ἐμπειρία μας. Ἐδῶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τὰ μοναδικὰ σημεῖα στήριξης τῆς ὕπαρξής μας, ποὺ ἀποκαλύπτουν τὸ θαῦμα τῆς Ἀνάστασης καὶ ὑποδηλώνουν τὸ μυστήριο τῆς αἰωνιότητας. Χωρὶς αὐτά, καμία λογικὴ καὶ καμία ἐπιστήμη, καμία φιλοσοφία καὶ καμία γνώση, καμία δύναμη τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τοῦ κόσμου τούτου δὲν μπορεῖ νὰ φωτίσει τὰ σκοτάδια καὶ νὰ διαλύσει τὰ ἀδιέξοδά μας. Μόνο ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ ποὺ γίνεται πίστη τοῦ ἄνθρωπου εἶναι ἡ ἀπάντηση στὸ ὑπαρξιακό μας πρόβλημα. Αὐτὴ ἡ ἀλήθεια μᾶς λέει ὅτι ὁ θάνατος δὲν εἶναι πλέον τέρμα, ἀλλὰ ἔγινε ἐν Χριστῷ πέρασμα καὶ μετάβαση στὴν αἰωνιότητα. Μοιάζει νὰ εἶναι μιὰ ἄλλου εἴδους γέννηση στὴν ὄντως ζωή.

Ἡ ζωὴ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ θάνατο

Ὁ θάνατος δὲν εἶναι κάτι ποὺ θὰ ἔλθει τὴν τελευταία μέρα τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας, ἀλλὰ κάτι ποὺ ἀντιμετωπίζουμε καθημερινά. Ὁ τρόπος ποὺ ζοῦμε ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο βλέπουμε τὸ θάνατο. Ἡ σχέση μας μὲ τὸ θάνατο διαδραματίζει καθοριστικὸ ρόλο στὸν τρόπο τῆς ζωῆς μας, σὲ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε κοσμοθεωρία, δηλαδὴ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιλαμβανόμαστε τὴ σχέση μας μὲ τὸν ἑαυτό μας καὶ τὸν Θεό, τὸν κόσμο καὶ τὴ ζωή. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δεχθεῖ ὅτι ὁ θάνατος εἶναι διάλυση καὶ ἀποσύνθεση καὶ ἀφανισμός, τότε ὁδηγεῖται στὴν ἀπόγνωση καὶ τὸ κενό. Μέσα στὸν παραλογισμὸ ὅτι ζεῖ γιὰ νὰ πεθάνει, δὲν ἔχει ἄλλη ἐπιλογή, παρὰ τὸ «φάγωμεν, πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν». Ὁ ἄνθρωπος γίνεται ὑλιστής, ἰδιοτελὴς καὶ κυνικός, ὅπως ἐπιβεβαιώνει ἡ καθημερινή μας πείρα. Ἐδῶ ἡ πίστη εἶναι περιττὴ καὶ γραφική, ἐδῶ ἡ ἠθικὴ παραμερίζεται καὶ ἡ ἁμαρτία γελοιοποιεῖται. Ὁ χῶρος τοῦ πνεύματος μικραίνει ἐπικίνδυνα καὶ ἐξαφανίζεται. Τὸ σῶμα καὶ οἱ αἰσθήσεις, ἡ ὕλη καὶ οἱ ποικίλες ἀνάγκες της ἀπολυτοποιοῦνται. Τότε ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ βιαστεῖ, γιὰ νὰ προλάβει νὰ χαρεῖ τὶς ἀπολαύσεις τῆς ζωῆς. Ἡ ἀγωνία τοῦ τέλους ποὺ ἔρχεται καὶ διαλύει τὰ πάντα σκιάζει τὴν ὕπαρξή του. Καὶ μετὰ τὸ θάνατο, δὲν ὑπάρχει τίποτα. Αὐτὴ εἶναι ρίζα τοῦ μηδενισμοῦ σὲ ὅλη τὴ γυμνότητά του. Ὅμως, εὐτυχῶς γιὰ ἐμᾶς τοὺς πιστούς, ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἐκμηδένιση τοῦ θανάτου καὶ ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς πέρα ἀπὸ τὸν τάφο. Ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου μᾶς ὑποδεικνύει μιὰ ζωὴ μὲ νόημα καὶ πληρότητα, μᾶς ὑπόσχεται καὶ μᾶς ἐγγυᾶται τὸ «περισσόν τῆς ζωῆς», τὸ περίσσευμά της καὶ τὴ συνέχειά της στὴν αἰωνιότητα.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ παροῦσα ζωὴ δὲν εἶναι καταπίεση, γιὰ νὰ ὑποτιμήσουμε καὶ νὰ ἀρνηθοῦμε αὐτὸ τὸν κόσμο καὶ νὰ θελήσουμε ἕναν ἄλλον, ποὺ δὲν γνωρίσαμε. Δὲν εἶναι μιζέρια καὶ περιφρόνηση κάθε ὀμορφιᾶς καὶ χαρᾶς, ὅπως συχνὰ τὴν παραμορφώνουμε. Εἶναι ἀγώνας γιὰ ἀλήθεια, πίστη, ἀγάπη καὶ ἐλπίδα. Εἶναι σχέση καὶ κοινωνία μὲ τὸν θεὸ καὶ τὸν ἄνθρωπο. Μιὰ τέτοια ζωὴ ὑπερφαλαγγίζει τὸ φράγμα τοῦ θανάτου καί, τότε, ὄχι μόνο οἱ χαρὲς καὶ οἱ ὀμορφιὲς τῆς ζωῆς, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ αὐτὲς οἱ λύπες καὶ τὰ δάκρυά της μεταμορφώνονται λυτρωτικά. Ὅσοι ἀπὸ ἐμᾶς ἔτσι βλέπουμε τὴ ζωὴ μποροῦμε ἐν Χριστῷ νὰ βιώσουμε τὸ θάνατο σὰν ὕπνο ποὺ θὰ μᾶς ξυπνήσει στὴν κοινὴ ἀνάσταση. Ἀμήν.

4.

Ἡ ἀνάσταση τῆς κόρης τοῦ Ἰαείρου (Λουκ. η΄41-56)

Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))

 

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Τὸ σημερινὸ Εὐαγγέλιο δὲν ἀφορᾶ μόνο στὰ θαύματα καὶ στὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Νομίζω ὅτι ἀφορᾶ στὴν ἐλπίδα πέρα ἀπὸ τὴν ἐλπίδα. Στὴν περίπτωση τῆς κόρης τοῦ Ἰαείρου βλέπουμε ἕνα παιδὶ ἤδη νεκρό. Ὅλοι τὸ γνωρίζουν. Ὑπάρχει τέτοια βεβαιότητα ὥστε ὅταν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ γίνεται Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου, λέει: «Ὄχι! Αὐτὸ τὸ παιδὶ δὲν ἔχει πεθάνει, ἀλλὰ κοιμᾶται», ὅλοι τὸν ἀντικρούουν: «Ὄχι αὐτὸ τὸ παιδὶ ὄντως ἔχει πεθάνει». Καὶ τότε ὁ Χριστὸς μὲ ἕναν λόγο δύναμης, ἀλλὰ μὲ μιὰ πράξη ἀγάπης καλεῖ καὶ πάλι τὸ παιδὶ στὴν ἐπίγεια ζωή.

Δὲν εἶναι αὐτὸ -ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα ἀληθινὸ γεγονὸς τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας μας -δὲν εἶναι ἐπίσης καὶ μία ἀλληγορία, καὶ μιὰ εἰκόνα ἀπὸ τόσες πολλὲς ἀνθρώπινες περιπτώσεις; Πόσο συχνὰ θὰ λέγαμε, «Δὲν ἔχει νόημα νὰ κάνουμε ὁτιδήποτε γι’ αὐτὸ τὸ πρόσωπο, αὐτὸ τὸ πρόσωπο ἔχει χαθεῖ ἔτσι κι ἀλλιῶς. Δὲν ὑπάρχει κάτι ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ κάνει κάποιος γιὰ νὰ σώσει μιὰ δεδομένη κατάσταση, αὐτὴ ἡ περίπτωση εἶναι πέρα ἀπὸ τὴν σωτηρία. Καὶ πρέπει νὰ θυμόμαστε τὰ λόγια ποὺ εἶπε ὁ Χριστὸς στὸν Πέτρο ὅταν ὁ τελευταῖος εἶπε: «Ποιὸς λοιπὸν μπορεῖ νὰ σωθεῖ;» Καὶ ὁ Κύριος τοῦ εἶπε «Ὅ,τι εἶναι ἀδύνατο στὸν ἄνθρωπο, εἶναι δυνατὸ στὸν Θεό».

Ἡ ἐλπίδα πέρα ἀπὸ τὴν ἐλπίδα: Ὄχι ἐπειδὴ δὲν ἔχουμε καλοὺς λόγους νὰ ἐλπίζουμε, ἀλλὰ ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ μᾶς διακατέχει μιὰ παθιασμένη βεβαιότητα ὅτι ὄχι μόνο ἡ θεϊκὴ ἀγάπη ἀλλὰ καὶ ἡ ἀνθρώπινη ἀγάπη μπορεῖ νὰ φέρει πίσω στὴ ζωὴ αὐτὸ ποὺ χάθηκε. Ἄνθρωποι ποὺ ἔπεσαν μέσα στὴ βαθύτερη ἐγκατάλειψη, ἄνθρωποι ποὺ μᾶς φαίνονται ἀπελπιστικὰ κακοὶ, ἂν συναντήσουν τὴν θυσιαστικὴ ἀγάπη- καὶ ἡ λέξη «θυσιαστικὴ» εἶναι ἀπαραίτητη- τὴ θυσιαστικὴ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἴδια θυσιαστικὴ ἀγάπη μέσα μας, μπορεῖ αὐτοὶ νὰ λυτρωθοῦν.

Στὴν περίπτωση αὐτοῦ τοῦ παιδιοῦ, αὐτὸ ἔγινε ἀμέσως. Στὶς σχέσεις μεταξύ μας καὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους μπορεῖ νὰ πάρει χρόνια, χρόνια ὑπομονετικῆς ἀγάπης, χρόνια κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ὁποίων θὰ δώσουμε τοὺς ἑαυτούς μας, ἀλλὰ ἐπίσης θ’ ἀντέχουμε, θ’ ἀντέχουμε ἀτελείωτα, τὰ πιὸ ἀνυπόφορα πράγματα. Καὶ στὸ τέλος μπορεῖ νὰ ὑπάρξει λύτρωση. Μπορεῖ νὰ ὑπάρξει λύτρωση σ’ αὐτὴ τὴ γῆ, μὲ τὴ μορφὴ ἑνὸς προσώπου ποὺ θεωρεῖτο ἀπελπισμένο, πέρα ἀπὸ κάθε βοήθεια, καὶ ποὺ ἀρχίζει ν’ ἀλλάζει, καὶ τότε βλέπουμε ἕνα θαῦμα, καὶ εἴμαστε περιχαρεῖς καὶ ἡ ἐλπίδα γίνεται τέλεια καὶ πραγματική, καὶ ἡ χαρὰ γεμίζει τὴν καρδιά μας.

Ὡστόσο ὑπάρχει ἀκόμη ἕνας ἄλλος τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο αὐτὴ ἡ θυσιαστικὴ ἀγάπη μπορεῖ νὰ εἶναι ἀπολύτρωση. Ἕνας δυτικὸς θεολόγος κατὰ τὴν περίοδο τοῦ τελευταίου πολέμου, ὅταν τὰ συναισθήματα ἦταν βαθιὰ καὶ ὁ πόνος ἔντονος, εἶπε ὅτι τὰ βάσανα εἶναι τὸ σημεῖο συνάντησης μεταξὺ κακοῦ καὶ ἀνθρωπότητας. Τὰ βάσανα προκαλοῦνται πάντοτε ἀπ’ τὸν ἀνθρώπινο παράγοντα ἀκόμα κι ἂν ὁ ἀνθρώπινος παράγοντας φεύγει μακριὰ ἀπ’ αὐτὰ καὶ δὲν τὰ ξαλαφρώνει. Καὶ τὰ βάσανα πάντοτε τεμαχίζουν τὴν ψυχὴ ἢ τὸ σῶμα τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλὰ ὅταν συμβαίνει, τὸ θύμα χρειάζεται τὴν θεϊκὴ ἀγάπη γιὰ νὰ συγχωρήσει, καὶ μέσα ἀπὸ τὴ συγχώρηση νὰ ξεκάνει τὸ κακό, καὶ νὰ λυτρώσει ἐκείνους ποὺ ἔχουν κάνει κακό.

Ἂς στρέψουμε τὴ σκέψη μας σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο. Αὐτὴ ἡ σκέψη δὲν μοῦ ἦρθε ἀπ’ τὸ νοῦ, ἀλλὰ στ’ ἀλήθεια οὔτε μέσα ἀπ’ τὴ ζωή μου ποὺ πάντοτε ὑπῆρξε πολὺ εὔκολη γιὰ μένα ὥστε νὰ μπορῶ νὰ μιλῶ κατ’ αὐτὸ τὸν τρόπο. Ὅμως μετὰ τὸν πόλεμο βρέθηκε ἕνα ἔγγραφο σ’ ἕνα ἀπ’ τὰ στρατόπεδα συγκέντρωσης. Γράφτηκε πάνω σ’ ἕνα σκισμένο κομμάτι τυλιγμένου χαρτιοῦ ἀπὸ ἕναν ἄντρα ποὺ πέθανε σ’ αὐτὸ τὸ στρατόπεδο. Καὶ ἡ οὐσία αὐτοῦ τοῦ μηνύματος ἦταν μιὰ προσευχὴ στὴν ὁποία ἔλεγε, “Κύριε, ὅταν θὰ ἔλθεις ὡς Κριτὴς ἐπὶ τῆς γῆς, μὴν καταδικάσεις τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μᾶς ἔχουν κάνει τόσο ἀπάνθρωπα πράγματα. Μὴν τοὺς τιμωρήσεις γιὰ τὴ σκληρότητά τους καὶ γιὰ τὰ βάσανα ποὺ μᾶς προκάλεσαν, γιὰ τὴ βία τους καὶ τὴν ἀπόγνωσή μας, ἀλλὰ παρατήρησε τὸν καρπὸ ποὺ γεννήθηκε μέσα στὴν ὑπομονή, στὴν ταπείνωση, στὴν καρτερία, στὴ συγχώρηση, στὴν πίστη, στὴν ἀλληλεγγύη. Καὶ ἂς μετρήσουν αὐτοὶ οἱ καρποὶ γιὰ τὴν σωτηρία τους. Μὴν ἐπιτρέψεις ἡ μνήμη μας νὰ εἶναι τρόμος γι’ αὐτοὺς στὴν αἰωνιότητα, ἀλλὰ ἂς εἶναι σωτηρία γι’ αὐτούς”.

Αὐτὴ εἶναι ἐπίσης ἡ ἐλπίδα πέρα ἀπὸ τὴν ἐλπίδα. Καὶ συνδέεται γιὰ μένα μὲ αὐτὴ τὴν ἀντίθεση ἀνάμεσα στὴν ἁμαρτωλή, λανθασμένη, τυφλὴ ἀντίληψη ποὺ ἐκφράζεται ἀπ’ τοὺς ἀνθρώπους στὸ σπίτι (τῆς κόρης τοῦ Ἰάειρου). Αὐτοὶ κοροϊδεύουν τὸ Χριστό, ἐπειδὴ ξέρουν ὅτι τὸ παιδὶ εἶναι νεκρό, ἡ ἐλπίδα εἶναι περιττή, πνιγμένη στὴν ἀπόγνωση – καὶ ἡ νίκη τῆς ἀγάπης καὶ τοῦ ἐλέους ποὺ φαίνεται σ’ αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἀλλὰ ποὺ μπορεῖ νὰ ἐξαπλωθεῖ μὲ τόσους διαφορετικοὺς τρόπους στὶς προσωπικές μας ζωὲς σὲ ἁπλούστατο ἐπίπεδο, καὶ στὶς πιὸ ἡρωικὲς ζωὲς ἀκόμη.

Ἂς τὸ ἀναλογιστοῦμε λοιπόν, καὶ ἂς ἐπιλέξουμε τὴν ἐλπίδα πέρα ἀπὸ τὴν ἐλπίδα, τὴν ἀγάπη καὶ τὴν πίστη ποὺ κατακτᾶ. Ἀμήν.

5.

Οἱ ἄλλοι (Λουκ. η΄ 41-56)

Νικολόπουλος Ἱερώνυμος (Ἀρχιμανδρίτης)

«Ἔτσι κάνουν ὅλοι», «Ἐγώ γιατί νά διαφέρω ἀπό τούς ἄλλους;», «Ποῦ ζεῖς; Δέν βλέπεις τί γίνεται γύρω σου» καί πολλές ἄλλες παρόμοιες ἐκφράσεις ἔχουν ἐπινοηθεῖ γιά νά κατοχυρώσουν ὡς κυρίαρχη τήν τάση νά μή διακρίνεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τούς ὑπόλοιπους, ἀλλά νά ὑποτάσσεται στά κελεύσματα καί τήν ἡγεμονεύουσα νοοτροπία τῆς κοινωνίας στήν ὁποία ἀνήκει. Πρόκειται οὐσιαστικά γιά μιά διαστροφή, ἡ ὁποία ξεκινᾶ ἀπό κάτι τό ὑγιές, τήν ἀνάγκη γιά κοινωνικοποίηση τοῦ ἀνθρώπου καί ἔνταξή του σέ κάποιο σύνολο, ἐξελίσσεται ὅμως ἀρρωστημένα, ὅταν ἡ μοναδικότητα τῆς προσωπικότητας καταργεῖται, χάριν τοῦ μιμητισμοῦ καί τῆς προσαρμογῆς στά συλλογικά στερεότυπα πού κυριαρχοῦν.

Κι αὐτό ἐνέχει πολλούς πνευματικούς κινδύνους, ἰδίως γιά τούς νεώτερους, οἱ ὁποῖοι καθώς ἀναζητοῦν τόν προορισμό τῆς ζωῆς τους, ἀντιγράφουν, ταυτίζονται, μιμοῦνται, καθώς ἐντυπωσιάζονται, ἐπηρεάζονται, παθιάζονται καί τελικά ἀκολουθοῦν ἀδιάκριτα καί ἀπερίσκεπτα ὅ,τι ἐκθαμβωτικά λάμπει, πιστεύοντας τό γιά χρυσό, χωρίς νά κατανοοῦν ὅτι εἶναι δόλωμα, χωρίς νά βλέπουν τήν παγίδα ἀπό πίσω.

Οἱ συμπνίγοντες ὄχλοι

Χιλιάδες λαοῦ ἀκολουθοῦσαν τόν Χριστό, καθώς πορευόταν πρός τό σπίτι, ὅπου τόν εἶχε καλέσει ὁ ἀρχισυνάγωγος Ἰάειρος γιά νά θεραπεύσει τή βαριά ἀσθενοῦσα, μονάκριβη κόρη του. Καί μάλιστα «συνέπνιγον αὐτόν», δηλαδή εἶχαν κολλήσει ἐπάνω του, ὥστε νά δημιουργεῖται ἕνα κινούμενο ἀνθρώπινο τεῖχος. Μοναδική εὐλογία νά μπορεῖς ν’ ἀκουμπήσεις τόν ἴδιο τόν Χριστό. Κι ὅμως, οἱ ὄχλοι συνωθοῦνται ἀσυγκίνητοι, κυριευμένοι ἀπό ἐπιπόλαιη περιέργεια καί ἔξαψη νά δοῦν τόν Χριστό νά θαυματοποιεῖ, χωρίς νά τούς ἀγγίζει τό «θέαμα» βαθύτερα, ἀδιάφοροι γιά ὁτιδήποτε πνευματικό.

Καί μέσα σέ ὅλους αὐτούς, μόνη μία γυναίκα, ταλαιπωρημένη ἀπό τό πρόβλημά της, ἔχοντας χάσει ὅλη της τήν περιουσία, ψάχνοντας τήν ἴαση καί ἀπελπισμένη ἀπό τούς ἀνθρώπους, προσέρχεται γεμάτη πίστη, δηλαδή ὁλοκληρωτική ἐξάρτηση ἀπό τό θεῖο ἔλεος. Καί ἔρχεται μήν τολμώντας νά διεκδικήσει, χωρίς ν’ ἀνοίξει τό στόμα της, πιστεύοντας ὅτι δέν εἶναι ἄξια ν’ ἀπασχοληθεῖ μαζί της ὁ Διδάσκαλος. Τό μόνο πού θέλει εἶναι ἁπλῶς νά τόν ἀκουμπήσει. Κι αὐτή ἡ ἐπαφή, πού γίνεται χωρίς ἐξωτερικά νά διαφέρει ἀπό τά ἀκουμπίσματα τῶν λοιπῶν ἀνθρώπων στόν Χριστό, ἐπιφέρει τέτοια ἀνατροπή καί ἀποκάλυψη πού τήν καθιστᾶ ἄξια μνείας ἀνά τούς αἰῶνες ὅπου κηρύσσεται τό Εὐαγγέλιο.

«Τίς ὁ ἁψάμενός μου;» ρωτᾶ ὁ Χριστός ὅταν οἱ ὄχλοι τόν συνθλίβουν, γιά νά καταδείξει τή διαφορά τῆς πίστης καί τῆς ταπείνωσης πού διέκριναν τή συγκεκριμένη ψυχή ἀπό ὅλες τίς ἄλλες. Κι ἐνῶ καί ἄλλοι ἐνδεχομένως ἀπό τούς παρόντες νά εἶχαν ἀνάγκη θαυμαστῆς θεραπείας, αὐτή ἐνεργεῖται μόνο στή γυναίκα πού τή λαμβάνει, ἀκριβῶς γιατί διέφερε ἀπό ὅλους τους ἄλλους. Ἡ μόνη πού δέν ἔκανε «ὅ,τι ὅλοι οἱ ἄλλοι», εἶναι καί ἡ μόνη πού εὐεργετεῖται. Ὄχι μόνο γιατί λαμβάνει τή θεραπεία. Ἀλλά γιατί ἐπιβραβεύεται μέ κάτι πολύ ἀνώτερο: «Πορεύου εἰς εἰρήνην». Δηλαδή, ὁ Χριστός μας τήν ἐπιβραβεύει γιά τόν τρόπο τῆς ζωῆς της, γιά τό γεγονός ὅτι πορεύεται μέ ἐνσυνείδητα πιστεύματα καί ξεκάθαρη στάση ἀπέναντί του, χωρίς νά συναγελάζεται, νά συμμορφώνεται καί νά ὑποτάσσεται καιροσκοπικά, γι’ αὐτό καί τῆς παραγγέλλει νά συνεχίσει νά ζεῖ ἔτσι. Νά μήν ἔχει ἀμφιβολίες γιά τό ὅτι αὐτό πού ἔκανε ἦταν τό σωστό καί νά ἀναπαύεται πνευματικά μέ τόν δρόμο τῆς πίστης καί τῆς ταπείνωσης πού ἔχει ἐπιλέξει.

Πρόσωπα κι ὄχι μάζα

Πόσοι καί πόσοι δέν συνωθοῦνται μέσα στούς Ναούς μας, ἰδίως στίς μεγάλες ἑορτές καί τίς πανηγύρεις Ἁγίων. Πόσο ὅμως, ὅλοι αὐτοί εἶναι λαός τοῦ Θεοῦ διακρινόμενοι ἀπό πίστη καί ἀρετή, καί πόσο εἶναι ὄχλος πού, ὅπως τότε, ἔρχεται καί συνθλίβει καί συνθλίβεται χωρίς νά ὠφελεῖται, ἀκριβῶς διότι δέν ἐνεργεῖ ἐνσυνείδητα καί δέν πορεύεται μέ γνώμονα τήν πίστη. Ἀκόμη, χειρότερα, πόσοι καί πόσοι δέν προσέρχονται στό «ποτήριον τῆς ζωῆς» καί δέν ἀκουμποῦν ἁπλῶς, ἀλλά μεταλαμβάνουν τόν ὅλο Χριστό, γιατί «εἶναι ἔθιμο», «γιά τό καλό», «ἔτσι ἀπό συνήθεια», χωρίς τήν προετοιμασία τῆς ἐξομολόγησης, τῆς νηστείας, τῆς ἐλεημοσύνης… Πόσο ὅμοιες εἶναι οἱ καταστάσεις τότε καί τώρα. Ἄραγε πόσοι τώρα διακρίνονται, ὠφελοῦνται καί σώζονται;

Κι ὅμως, ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ὡς Μητέρα τούς δέχεται ὅλους, χωρίς διακρίσεις καί ἀποκλεισμούς, ταυτόχρονα προειδοποιεῖ. Πόσοι προσέχουμε τή λειτουργική αἴτηση: «Ὑπέρ τοῦ ἁγίου οἴκου τούτου καί τῶν μετά πίστεως, εὐλαβείας καί φόβου Θεοῦ εἰσιόντων ἐν αὐτῶ»; Προσεύχεται ἡ Ἐκκλησία μας ὄχι γιά ὅλους ὅσοι σωματικῶς εἶναι μέσα στό Ναό, ἀλλά μόνο γιά ὅσους μέ πίστη, εὐλάβεια καί φόβο Θεοῦ πνευματικῶς εἶναι μέσα στό Ναό. Καλεῖ «μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης» νά κοινωνήσουμε. Μέ ἄλλα λόγια θέτει προϋποθέσεις. Ποῦ στοχεύουν αὐτές; Ὄχι στό νά μᾶς δυσκολέψουν, ἀλλά νά μᾶς διευκολύνουν στήν ἐνσυνείδητη λήψη ἀποφάσεων, ὥστε νά μήν ὑπάρχουμε οἱ Χριστιανοί ὡς μάζα, ἀλλά ὡς σύνολο συνειδητοποιημένων προσώπων, ἀγωνιζόμενων γιά τήν κατάκτηση τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Ὁ Χριστός μᾶς θέλει ξεκάθαρους καί ἀποφασισμένους στή σχέση μας μαζί του καί αὐτό σημαίνει, προσωπικότητες μέ ἀρχές καί ἀξίες πού δέν τίς προδίδουν κατά τίς περιστάσεις, ἐπειδή «ἔτσι κάνουν οἱ ἄλλοι», ἀλλά τίς ἐγκολπώνονται καί μένουν σταθεροί σ’ αὐτές μέ ὅποιο κόστος καί τίμημα.

6.

Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη (Γαλ. β΄16-20)

Νικολόπουλος Ἱερώνυμος (Ἀρχιμανδρίτης)

Μπορεῖ βεβαίως, οἱ μεγαλουπόλεις νὰ μὴ μᾶς τὸ ἐπιτρέπουν, ὅμως ὅλοι μας ἔστω καὶ σπάνια, ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ θαυμάσουμε τὸν ἔναστρο οὐρανό. Ἑκατομμύρια, δισεκατομμύρια, ἄπειρα, ἀμέτρητα ἀστέρια, λάμπουν στὸ στερέωμα συνθέτοντας μία ὀμορφιὰ μοναδική. Οἱ ἀστρονόμοι προσπαθοῦν νὰ τὰ μετρήσουν, μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ ὁμολογήσουν ὅτι αὐτὸ εἶναι ἀκατόρθωτο. Κι ὅλ’ αὐτὰ κινοῦνται τὸ καθένα στὴν τροχιά του, χωρὶς ἐκτροχιασμούς, χωρὶς αὐθαιρεσίες, σὲ μία οὐράνια ἁρμονία ποὺ σὲ ἀναγκάζει νὰ ἀναζητήσεις καὶ νὰ ὁμολογήσεις τὸν ἐνορχηστρωτὴ αὐτῆς τῆς σύνθεσης, τὸν Δημιουργό τοῦ παντός, τὸν Θεό! Πῶς κινοῦνται στὸ οὐράνιο στερέωμα ὅλα αὐτὰ τὰ ἄστρα καὶ οἱ πλανῆτες; Οἱ φυσικοί μᾶς ἐξηγοῦν πὼς στὸ καθένα ὑπάρχει μία δύναμη, ἡ βαρυτικὴ ἕλξη, μὲ τὴν ὁποία ἀλληλεπιδροῦν καὶ συντονίζουν τὶς τέλειες αὐτὲς κινήσεις σὲ ἄψογες τροχιές.
Κι ὁ Θεὸς ποὺ μεριμνᾶ γιὰ τὸ πῶς θὰ συνυπάρξουν καὶ θὰ ἀλληλεπιδράσουν μεταξύ τους τὰ ὑλικὰ σώματα, δὲν θὰ φροντίσει γιὰ τὸ πῶς θὰ συνυπάρξουν καὶ ἀλληλεπιδράσουν μεταξύ τους τὰ τελειότερα δημιουργήματά Του, τὰ κατ’ εἰκόνα πλάσματά Του, οἱ ἄνθρωποι; Ἔχει φροντίσει γι’ αὐτό. Μόνο ποὺ δὲν ἔφτιαξε μία δύναμη νὰ μᾶς συγκρατεῖ, ἀλλὰ ἐμφυσώντας μας πνοὴ ζωῆς, μᾶς ἔδωσε κάτι ἀπὸ τὸν Ἑαυτό του, κάτι ποὺ τὸν προσδιορίζει καὶ τὸν χαρακτηρίζει. Κι αὐτὸ τὸ κάτι δὲν εἶναι ἄλλο ἀπὸ τὴν ἀγάπη.

Τοῦ ἀγαπήσαντός με

Τί εἶναι ἡ ἀγάπη; Δὲν ὁρίζεται! Δὲν περιορίζεται ἐγκεφαλικὰ σὲ λογικὲς διατυπώσεις! Δὲν προσδιορίζεται ἀπὸ ἐπιστημονικοὺς ὁρισμούς! Καθορίζεται ἀπὸ ἐμφανεῖς συμπεριφορὲς καὶ μυστικὲς διαθέσεις. Προορίζεται ὡς κοινή μας ἀποκατάσταση. Διορίζεται ἀπὸ τὴ θεία βούληση κριτής μας. Ἐξορίζεται ἀπὸ τὴν ψυχὴ χάρη στὸ ἐγωιστικὸ φρόνημα, γιὰ νὰ μᾶς ἀφορίσει στὴ συνέχεια ὡς ἀναξίους τῶν θείων δωρεῶν, ἀπὸ τὴν αἰτία καὶ τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς. Ἡ ἀγάπη εἶναι κατάσταση, εἶναι βίωμα, εἶναι θεία ἐμπειρία. Δὲν μπορεῖ νὰ τὴν κατανοήσει ὅποιος δὲν τὴν ἔχει ζήσει, ὅποιος δὲν τὴν ἔχει ἐφαρμόσει, ὅποιος δὲν τὴν ἔχει ἐπιδιώξει.

«Οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν», θὰ πεῖ ἡ Ἀντιγόνη γιὰ νὰ προσδιορίσει ὡς ὑπαρξιακὸ σκοπὸ τὴν ἀγάπη. Δὲν γεννήθηκα γιὰ νὰ συμμερίζομαι τὸ μίσoς, ἀλλὰ γιὰ ν’ ἀγαπῶ. Καὶ τὸ λέει αὐτό, ἐκφράζοντας ἔστω ἕνα ἀναντίστοιχο σὲ πράξεις φρόνημα τοῦ ἀρχαίου κόσμου, τὸ ὁποῖο ὅμως διασωζόταν ὡς ἀνάμνηση τῆς ἀρχαίας συνάφειας τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεὸ πρὶν τὴν πτώση τῶν Πρωτοπλάστων.

Κι ἔρχεται ὁ ἀποστoλoς Παῦλος στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα νὰ μᾶς μιλήσει γιὰ τὴν ἀγάπη, ὄχι ὡς κεντρικὸ θέμα τοῦ κειμένου του, ἀλλὰ ὡς διαρκὲς βίωμα στὴ ζωή του. Μόνο ποὺ ὁ ἀποστoλoς Παῦλος ἔχοντας τὴν ἐμπειρία τῆς oυσιαστικῆς γvωριμίας μὲ τὴν αἰτία τῆς ἀγάπης, καθὼς «ἠρπάγη ἕωs τρίτου οὐρανοῦ» ἀπὸ τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, προσδιορίζει τὴν ἀγάπη στὴν ὀρθή της συνάφεια. Δὲν μιλᾶ γιὰ Ἐκεῖνον ποὺ ὁ ἴδιος ἀγαπᾶ, ἀλλὰ γιὰ Ἐκεῖνον ποὺ τὸν ἴδιο ἀγαπᾶ. Δὲν λέει, Αὐτὸν ποὺ ἐγὼ ἀγαπῶ, ἀλλὰ «τοῦ ἀγαπήσαντός με», δηλαδὴ Αὐτὸν ποὺ μὲ ἀγάπησε.

Ἡ κατὰ Χριστὸν ἀγάπη

Τί μᾶς λέει οὐσιαστικὰ ὁ Παῦλος; Μᾶς λέει ὅτι ζοῦμε τὴν ἀγάπη ἐπειδὴ μᾶς ἀγαπᾶ ὁ Θεός, ἢ καλύτερα ἀκόμη, ζοῦμε στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεὸs ἀγάπη ἐστι, γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἀγάπη ποὺ προσδιορίζει τὸν ἄπειρο Θεὸ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἄπειρη. Ἀκριβῶς δὲ ἐπειδὴ δὲν μπορεῖ νὰ περιορισθεῖ, ἐπειδὴ δὲν γνωρίζει ὅρια, γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἔχει ὅρους, ἀvτιθέτως εἶναι ἡ ἴδια ὁ μόνος ὅρος στὸν τρόπο ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Μέγας Βασίλειoς ἐπιμένει νὰ λέει πὼs ὁ Θεὸs δὲν θὰ μετρήσει τὰ χρόνια της ἐπὶ γῆς ζωῆς μας, ἀλλὰ θὰ τὰ ζυγίσει, δηλαδὴ Τὸν ἐνδιαφέρει ἡ βαρύτητα τῶν διαθέσεων, τῶν ἐνεργειῶν καὶ τῶν πράξεών μας, κι αὐτὸ ποὺ προσδίδει εἰδικὸ βάρος εἶναι ἡ ἀγάπη.

Τί παρατηροῦμε στὴν ἐποχή μας; Ἡ ἀγάπη ὡς λέξη κυριαρχεῖ! Βρίσκεται παντοῦ, ἔστω καὶ μὲ παραπλήσιους ὅρους, σὲ ὁμιλίες, πολιτικῶν, φιλοσόφων, στοχαστῶν, σὲ κείμενα συγγραφέων, ἰδίως μυθιστορήματα, σὲ τραγούδια, ἰδίως στὰ μοντέρνα. Ἀποτελεῖ τὴ βάση στὴ σκέψη διακηρύξεων, συνθηκῶν, διατάξεων, ψηφισμάτων… Καὶ τὴν ἴδια στιγμὴ ἡ ἀγάπη προδίδεται καὶ καταπατεῖται ἀπὸ ἐκείνους ποὺ τὴν ἐπικαλοῦνται. Τὸ μεγαλύτερο θύμα τῶν πολέμων τοῦ παρελθόντος αἰῶνος, τῶν οἰκολογικῶν καταστροφῶν, τῆς ἐξέλιξηs τῆς τεχvολογίας, τῆς σύγχροvης ὀργάvωσης τῶν κοινωνιῶν, τῶν ἀλλοπρόσαλλων σχέσεων εἶναι ἡ ἀγάπη. Κι αὐτὸ γιατί ἡ ἀγάπη δὲν ὑπάρχει ἀποκομμένη ἀπὸ τὴν αἰτία καὶ τὴν πηγή της, τὸν Ἅγιο Θεό! Ὅσο αὐτονομεῖται ὁ ἄvθρωπος ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ὅσο ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὸ θεῖο θέλημα, ὅσο ἀρνεῖται τὴ γνωριμία καὶ τὴ σχέση μὲ τὸν Θεό, τόσο παγώνει ἕως πεθαίνει μέσα του ἡ ἀγάπη, καθὼς δὲν ὡριμάζει, καθὼs τὴν πνίγει ὁ ἐγωισμὸς καὶ τὴν ἐξοντώνει ἡ φιλοδοξία.

Ἀδελφοί μου, ὁ χριστιανὸς ἀγαπᾶ γιατί αἰσθάνεται, ὄχι ὑποχρεωμέvοs ἀπέναντι στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ βαθύτατα πληγωμέvος ἀπὸ αὐτή! Ὁ Παῦλος ἀvαφερόμεvος στὸν ἀγαπήσαντα αὐτὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, συμπληρώνει ἀμέσως «καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ». Ζώvτας μέσα στὴν αἰτία καὶ τὴν πηγὴ τῆς ἀγάπης δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ τὴν οἰκειοποιηθεῖ καὶ νὰ τὴν κάνει τρόπο ὕπαρξης, ἀφοῦ συvεχῶς, μὲ ἀποδείξεις, διαπιστώνει τὴν ἀγαπητικὴ κίνηση τοῦ Θεοῦ πρὸς αὐτόν. Τελικά, ἡ ἀγάπη δὲν ἐνεργεῖ ὡς ἀνθρώπινη ἱκανότητα, «ἀλλ’ ὡς δώρημα τέλειον ἄνωθεν καταβαῖνον ἐκ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων».

7.

Zῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῆ δέ ἐν ἐμοί Χριστός

Καραβιδόπουλος Ἰωάννης (Καθηγητής Πανεπιστημίου)

Τό θέμα τῆς δικαιώσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό καί τῆς ἐλευθερίας κυριαρχεῖ στήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή τοῦ Ἀπ. Παύλου ἀπό τήν ὁποία εἶναι παρμένο τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς, τό ὁποῖο εἶναι σέ μετάφραση τό ἑξῆς:
«Ἀδελφοί, ξέρουμε ὅμως πώς ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά σωθεῖ μέ τήν τήρηση τῶν διατάξεων τοῦ νόμου. Αὐτό γίνεται μόνο μέ τήν πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστό. Γι’ αὐτό κι ἐμεῖς πιστέψαμε στόν Ἰησοῦ Χριστό, γιά νά δικαιωθοῦμε μέ τήν πίστη στόν Χριστό κι ὄχι μέ τήν τήρηση τοῦ νόμου· γιατί μέ τά ἔργα τοῦ νόμου δέν θά σωθεῖ κανένας ἄνθρωπος. Ἄν ὅμως, ζητώντας νά σωθοῦμε ἀπό τόν Χριστό, βρεθήκαμε νά εἴμαστε κι ἐμεῖς ἁμαρτωλοί ὅπως οἱ ἐθνικοί, σημαίνει τάχα πὼς ὁ Χριστός ὁδηγεῖ στήν ἁμαρτία; Ὄχι βέβαια! Γιατί, ἄν ὅ,τι γκρέμισα τό ξαναχτίζω, εἶναι σάν νά ὁμολογῶ πώς ἔκανα λάθος ὅταν τό γκρέμιζα. Κι ἀληθινά, μέ κριτήριο τό νόμο, ἔχω πεθάνει γιά τή θρησκεία τοῦ νόμου, γιά νά βρῶ τή ζωή κοντά στόν Θεό. Ἔχω πεθάνει στόν σταυρό μαζί μέ τόν Χριστό. Τώρα πιά δέν ζῶ ἐγώ, ἀλλά ζεῖ στό πρόσωπό μου ὁ Χριστός. Κι ἡ τωρινή σωματική μου ζωή εἶναι ζωή βασισμένη στήν πίστη μου στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, πού μέ ἀγάπησε καί πέθανε ἑκούσια γιά χάρη μου» (Γαλ.2,16-20).

Στό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα οὐσιαστικά ἀντιπαραβάλλεται ἡ χριστιανική ἔννοια τῆς δικαιώσεως καί σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν ἰουδαϊκή: Ὁ ἄνθρωπος δέν σώζεται μέ τά ἔργα τά δικά του, τηρώντας δηλ. τόν Μωσαϊκό Νόμο, ὅπως πίστευαν οἱ Ἰουδαῖοι καί οἱ ἐξ Ἰουδαίων χριστιανοί, τούς ὁποίους ἔχει ὑπ’ ὄψιν του ὁ Παῦλος στήν παραπάνω περικοπή, γιατί ὁ Χριστός μέ τή θυσία του στόν Σταυρό ἐλευθέρωσε τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν κυριαρχία τοῦ Νόμου. Κατ’ ἐπέκταση καί στόν χριστιανισμό ὁ ἄνθρωπος δέν σώζεται μέ τά ἔργα του ἀλλά τή σωτηρία τήν προσφέρει ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος τή δέχεται μέ τήν πίστη στόν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου, ἔργα ἀγάπης, δέν εἶναι προϋπόθεση τῆς σωτηρίας ἀλλά καρπός της καί ἔμπρακτη φανέρωσή της, αὐτονόητος καρπός καί ἐκδήλωσή της. Εἶναι ἔργα ἐλεύθερης ἀποδοχῆς τῆς σωτηρίας.
Αὐτό τό τονίζει ἰδιαίτερα ὁ Ἀπ. Παῦλος, ὁ ὁποῖος θά μποροῦσε νά χαρακτηριστεῖ ὁ Ἀπόστολος τῆς ἐλευθερίας, ἀφοῦ ἡ ἐλευθερία ἀποτελεῖ κεντρική ἔννοια ὄχι μόνο τῆς θεολογίας του ἀλλά καί τῆς ζωῆς του. Κατά τά βιβλικά δεδομένα ἡ ἐλευθερία ἀποτελεῖ χαρακτηριστικό τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς δημιουργίας του, ἐφόσον πλάστηκε ἀπό τόν Θεό μέ τό δῶρο του νά ἀποφασίζει ἐλεύθερα τήν τήρηση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ ἤ καί τήν ἀπόρριψή της, μέ τίς ἀνάλογες φυσικά συνέπειες.

Ἡ ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου ἀποτελεῖ θεμελιῶδες μήνυμα τοῦ Ἀπ. Παύλου τόσο στόν ἑλληνιστικό κόσμο μέσα στόν ὁποῖο μετέφερε τό κήρυγμα τοῦ χριστιανικοῦ εὐαγγελίου ὅσο καί στή δική μας ἐποχή. Σέ ἀντίθεση μέ τή θεωρητική καί ἀνθρωποκεντρική ἐλευθερία τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων της ἐποχῆς του ὁ Παῦλος προβάλλει τήν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία, τήν ἐλευθερία πού ἀπορρέει ἀπό ἕνα ἱστορικό γεγονός: τόν σταυρικό θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μία ἐλευθερία πού ὑπάρχει μέν ἀπό τή δημιουργία στόν ἄνθρωπο, προσφέρεται ὅμως στήν πληρότητά της μέσα στήν Ἐκκλησία ὡς δωρεά τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀστοχία καί ἀποτυχία τοῦ ἀνθρώπου νά βρεῖ λύσεις στά προβλήματά του μέ βάση τίς δικές του ἐσωτερικές δυνάμεις κατέστησε ἀναγκαία τήν ἱστορική ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ μέσα στόν κόσμο στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἐλευθερία συνεπῶς ἀποτελεῖ προσφορά τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ πρός τόν κόσμο. Μά ἴσως ἀναρωτηθεῖ κανείς: Δέν εἶναι σπουδαιότερη ἡ ἐλευθερία ποὺ κατακτᾶ ὁ ἄνθρωπος μέσα ἀπό τίς δικές του πνευματικές δυνάμεις παρά ἡ ἐλευθερία ποὺ τοῦ προσφέρεται ἔξωθεν; Θά ἦταν πράγματι ἔτσι, ἄν ἡ φύση τοῦ ἀνθρώπου ἦταν ἐναρμονισμένη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί δέν εἶχε διαταραχθεῖ ἐξαιτίας τῆς ἀποστασίας της ἀπό τόν Θεό. Ἡ ἱστορία ὅμως μαρτυρεῖ ὅτι τά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου συνδέονται μέ τό μίσος, τήν καταστροφή, καί τή φθορά, γιά νά τόν ὁδηγήσουν στήν ἀποσύνθεση τῆς κοινωνίας, στήν καταστροφή τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ, καί τελικά στόν θάνατο. Γιά νά τόν ὁδηγήσουν ἐπίσης – γιά νά ἔλθουμε στίς μέρες μας – στήν οἰκονομική κρίση καί τήν ἠθική ἐξαθλίωση.

Ἡ ἐλευθερία πού διδάσκει ὁ Ἀπ. Παῦλος εἶναι ἡ ἀπαλλαγή ἀπό τά δεσμά τοῦ ἰουδαϊκοῦ Νόμου, ἀπό τήν τυραννία τῆς ἁμαρτίας καί τέλος ἀπό τόν θάνατο, καί μάλιστα ἀπό τόν φόβο τοῦ θανάτου πού παραλύει τόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει διά παντός τοῦ ζῆν δοῦλο αὐτοῦ τοῦ φόβου (βλ. Ἑβρ. 2,15). Γράφει στούς Ρωμαίους: «Τώρα εἶσθε ἐλεύθεροι πιά ἀπό τήν ἁμαρτία καί ἀνήκετε στόν Θεό. Καρπός τῆς καινούργιας ζωῆς σας εἶναι ἡ ἁγιοσύνη καί τό τέλος τῆς πορείας σας εἶναι ἡ αἰώνια ζωή» (6,22). Τό ἀποκορύφωμα τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ ἀποδοχή τοῦ ἀνθρώπου (κατά ἕνα λογοπαίγνιο τοῦ Παύλου) νά γίνει δοῦλος τοῦ Χριστοῦ, αὐτό τό ὁποῖο ἄλλωστε ἔκανε καί ὁ ἴδιος, ὁ ὁποῖος αὐτοχαρακτηρίζεται συνήθως στίς ἐπιστολές του «δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Ρωμ 1,1. Γαλ. 1, 10 κ.ἄ.) καί ὁμολογεῖ ὅτι «Εἶμαι ἐλεύθερος, χωρίς ἐξάρτηση ἀπό κανένα. Κι ὅμως ἔκανα τόν ἑαυτό μου σκλάβο ὅλων γιά νά κερδίσω ὅσο τό δυνατόν πιό πολλούς» (Α΄ Κορ. 9,19), γιατί «ὅποιος δέχτηκε τήν κλήση τοῦ Κυρίου ὄντας δοῦλος, ἀπελευθερώθηκε ἀπό τόν Κύριο. Παρόμοια κι αὐτός πού ὄντας ἐλεύθερος δέχτηκε τήν κλήση τοῦ Κυρίου, γίνεται δοῦλος τοῦ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. 7,22).

Μέ ἄλλα λόγια ἐλευθερία εἶναι ἡ ἀπολύτρωση πού προσφέρει ὁ Χριστός καί τήν δέχεται ὁ ἄνθρωπος ὄχι μέ τήν τήρηση τοῦ Νόμου ἀλλά μέ τήν πίστη στόν Χριστό. Τήν ἐλευθερία αὐτή τή βιώνει μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἀπηχεῖται αὐτή ἡ ἐλευθερία στίς σχέσεις του μέ τόν ἄλλο ἄνθρωπο. Ἡ ἐλευθερία ἰσοῦται μέ τόν ἀπεγκλωβισμό τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά δεσμά τῆς ἀτομικότητάς του, πού σφυρηλάτησε ἡ ἁμαρτία, καί τό ἄνοιγμά του σέ μία διαπροσωπική σχέση μέ τόν ἄλλο ἄνθρωπο. «Ὁ Θεός σᾶς κάλεσε γιά νά ζήσετε ἐλεύθεροι. Μόνο νά μή γίνει ἡ ἐλευθερία ἀφορμή γιά ἁμαρτωλή ζωή, ἀλλά μέ ἀγάπη νά ὑπηρετεῖτε ὁ ἕνας τόν ἄλλον» (Γαλ. 5,13). Ἡ ἐλευθερία αὐτή ἐξασφαλίζεται τόσο μέ τήν προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου ὅσο καί κυρίως μέ τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου, διότι «ὅπου ὑπάρχει τό Πνεῦμα τοῦ Κυρίου ἐκεῖ ὑπάρχει καί ἐλευθερία» (Β΄ Κορ 3,17). Μέσα σ’αὐτή τήν ἐλευθερία πού ἐξασφαλίζει τό Πνεῦμα Κυρίου δέν νοοῦνται διακρίσεις τῶν ἀνθρώπων, γι’ αὐτό καί ὑπογραμμίζει ὁ Ἀπόστολος τῆς ἐλευθερίας : «Εἶσθε ὅλοι παιδιά τοῦ Θεοῦ….Δέν ὑπάρχει πιά Ἰουδαῖος καί εἰδωλολάτρης, δέν ὑπάρχει δοῦλος καί ἐλεύθερος, δέν ὑπάρχει ἄνδρας καί γυναίκα. Ὅλοι σας εἶσθε ἕνας, χάρη στόν Ἰησοῦ Χριστό» (Γαλ. 3,28).

Ὁ Παῦλος αἰσθάνεται ἐλεύθερος ἀκόμη κι ὅταν βρίσκεται στή φυλακή, ἀπό τήν ὁποία ἔγραψε μερικές ἐπιστολές του. Ἡ ἐλευθερία ὅμως αὐτή – καί ἐδῶ βρίσκεται ἡ διαφορά του μέ τούς Στωικούς τῆς ἐποχῆς του – δέν εἶναι κατόρθωμα δικό του ἀλλά δῶρο τοῦ Θεοῦ διά τοῦ Χριστοῦ: «Ὁ Χριστός μᾶς ἀπελευθέρωσε» (Γαλ.5,1). Ἐκεῖνο πού τονίζει ἰδιαίτερα ὁ Παῦλος, δέν εἶναι μόνο ἡ ἐλευθερία ἀπό κάτι, δηλ. ἀπό μία κατάσταση νόμου, φθορᾶς καί θανάτου ἀλλά εἶναι παράλληλα ἐλευθερία γιά κάτι ἄλλο, δηλ. γιά τή δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, γιά τήν ὑπηρεσία στό ἔργο τῆς ἀγάπης, γιά τήν ἐλπίδα τῆς νέας ζωῆς. (Αὐτή ἡ βασική ἄποψη τονίζεται στό βιβλίο τοῦ ἀλησμόνητου συναδέλφου Β. Στογιάννου, Ἐλευθερία. Ἡ περί ἐλευθερίας διδασκαλία τοῦ Ἀπ. Παύλου καί τῶν πνευματικῶν ρευμάτων τῆς ἐποχῆς του, Θεσσαλονίκη 1970).

Ἡ ἐλευθερία ἀπό τή τυπική καί δουλική τήρηση τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, γιά νά ἐπανέλθουμε στήν περικοπή μας, σημαίνει γιά τόν Παῦλο, καί κατ’ ἐπέκταση γιά τόν χριστιανό, ζωή στήν ὁποία παύει νά κυριαρχεῖ τό ἐγώ τοῦ χριστιανοῦ, ἐφόσον τώρα κυριαρχεῖ μέσα του ὁ Χριστός. Εἶναι πολύ σημαντική ἡ φράση τοῦ Ἀποστόλου στό σημερινό ἀνάγνωσμα. «Ἔχω πεθάνει στόν σταυρό μαζί μέ τόν Χριστό. Τώρα πιά δέν ζῶ ἐγώ ἀλλά ζεῖ στό πρόσωπό μου ὁ Χριστός» (2,19-20), μία φράση πού ἐκφράζει τό Χριστοκεντρικό βίωμα τοῦ Παύλου ἀλλά καί τόν στόχο τοῦ συνειδητοῦ χριστιανοῦ.

8.

Ἀνάλυση στὸ Γαλ. β΄ 16-20

Διονύσιος Ψαριανός (Μητροπολίτης Σερβίων καί Κοζάνης (+))

Ἀγαπητοὶ χριστιανοί,

Καὶ στὸ Ἀνάγνωσμα τῆς περασμένης Κυριακῆς καὶ στὸ σημερινὸ ὁ Ἀπόστολος μᾶς μιλάει γιὰ τὸ Σταυρὸ τοῦ Κυρίου. Τότε μᾶς εἶπε πὼς δὲν θὰ ἤθελε νὰ καυχιέται γιὰ τίποτ’ ἄλλο παρὰ γιὰ τὸ Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, καὶ σήμερα μᾶς λέγει πὼς εἶναι σταυρωμένος μαζὶ μὲ τὸ Χριστό. Γιὰ ποιὸ λόγο τώρα διαβάζονται στὴ συνέχεια οἱ δυὸ αὐτὲς περικοπές, τὸ εἴπαμε κι ἄλλη φορά. Εἶναι σὰν καὶ νὰ δορυφοροῦνε καὶ νὰ συνοδεύουνε οἱ δυὸ αὐτὲς περικοπὲς τὴν ἑορτὴ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ· ἡ μία προπορεύεται σὰν προάγγελος τῆς ἑορτῆς ποὺ ἔρχεται κι ἡ ἄλλη ἀκολουθεῖ σὰν ἀντίλαλος τῆς ἑορτῆς ποὺ πέρασε. Ἂς ξανακούσουμε τώρα τὴ σημερινὴ περικοπή, ἐξηγημένη στὴν ἁπλὴ ἑλληνικὴ γλώσσα.

Ἀδελφοί, ἐπειδὴ τὸ ξέρουμε πὼς δὲν θὰ δικαιωθῆ ὁ ἄνθρωπος μὲ τὰ ἔργα τοῦ νόμου παρὰ μόνον μὲ τὴν πίστη στὸν Ἰησοῦ Χριστό, γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς πιστέψαμε στὸν Ἰησοῦ Χριστό, γιὰ νὰ δικαιωθοῦμε μὲ τὴν πίστη στὸ Χριστὸ κι ὄχι μὲ τὰ ἔργα τοῦ νόμου, γιατί δὲν θὰ δικαιωθῆ μὲ τὰ ἔργα τοῦ νόμου κανένας ἄνθρωπος. Ἂν τώρα, ἐνῶ πᾶμε νὰ δικαιωθοῦμε μὲ τὴν πίστη στὸ Χριστό, βρεθήκαμε κι ἐμεῖς ἁμαρτωλοί, τότε λοιπὸν ὁ Χριστὸς εἶναι αἴτιος τῆς ἁμαρτίας μας; Ἂς μὴ γίνη ποτὲ νὰ περάση τέτοιος λογισμὸς ἀπὸ τὸ μυαλό μας. Γιατί, ἂν ἐκεῖνα ποὺ γκρέμισα τὰ ξαναχτίζω, τότε παρουσιάζω τὸν ἑαυτό μου παραβάτη. Ὅμως ἐγὼ μὲ τὸ νόμο ἀπέθανα γιὰ τὸ νόμο, γιὰ νὰ ζήσω μαζὶ μὲ τὸ Θεό. Σταυρώθηκα μαζὶ μὲ τὸ Χριστὸ καὶ δὲν ζῶ πιὰ ἐγώ, ἀλλὰ ζῆ μέσα μου ὁ Χριστός. Κι ἡ ζωή μου τώρα σὲ τοῦτο τὸν κόσμο εἶναι ζωὴ μὲ πίστη στὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ μὲ ἀγάπησε κι ἔδωκε τὸν ἑαυτό του γιὰ μένα.

Τὸ κήρυγμα τοῦ Σταυροῦ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι τὸ κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ γράφει καθαρὰ ὁ Ἀπόστολος πρὸς τοὺς Κορινθίους· ὅταν ἦρθα, λέγει, στὴν Κόρινθο, ἔκρινα πὼς δὲν εἶχα νὰ σᾶς κηρύξω ἄλλο παρὰ τὸ Χριστό, «καὶ τοῦτον ἐσταυρωμένον». Αὐτὸ τὸ κήρυγμα τοῦ Σταυροῦ ἦταν ποὺ σκανδάλιζε τοὺς Ἰουδαίους κι ἔκανε τοὺς Ἕλληνας νὰ γελοῦν. Γι’ αὐτὸ ὁ Ἀπόστολος γράφει πὼς ὁ λόγος τοῦ Σταυροῦ εἶναι «Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρία». Πῶς μποροῦσαν νὰ καταλάβουν οἱ Ἰουδαῖοι Θεὸ σταυρωμένο, καὶ πῶς μποροῦσαν νὰ δεχθοῦν οἱ Ἕλληνες ἕνα σταυρωμένο γιὰ Θεό; Κι ὅμως ὁ σταυρωμένος Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀκριβῶς τὸ γράφει πάλι ὁ Ἀπόστολος· «ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον… Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν». Ὅμως ἄλλη φορὰ ἐκηρύξαμε, καθὼς δὲν τὸ ξεχνᾶτε, χριστιανοί μου, πὼς ἡ Ἀνάσταση εἶναι τὸ κήρυγμα τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ σήμερα λέμε πὼς εἶναι ὁ Σταυρός. Πῶς λοιπὸν συμβιβάζονται αὐτὰ τὰ δύο; Πότε λέγαμε σωστά, τότε ἡ τώρα; Καὶ τότε καὶ τώρα τὸ ἴδιο λέμε. Ὁ Σταυρὸς καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου εἶναι σὰν οἱ δύο ὄψεις τοῦ ἴδιου πράγματος. Ὅπως ἀκριβῶς τὸ βλέπουμε στὸ Εὐαγγέλιο τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ εἶναι στὴν ἁγία Τράπεζα· στὴ μία ὄψη εἰκονίζεται ἡ Σταύρωση καὶ στὴν ἄλλη ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Χωρὶς τὴ Σταύρωση δὲν ἔρχεται ἡ Ἀνάσταση καὶ χωρὶς τὴν Ἀνάσταση δὲν δικαιώνεται ἡ Σταύρωση, γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία ψάλλει τὸ Μέγα Σάββατο τὸ πρωὶ στὴν Ἀκολουθία· «Δόξα, Κύριε, τῷ Σταυρῷ σου καὶ τῇ Ἀναστάσει σου». Καὶ στὴν ἑορτὴ τοῦ Σταυροῦ πάλι ἡ Ἐκκλησία ψάλλει· «Τὸν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν».

Μαζὶ πηγαίνουν, χριστιανοί μου, ὁ Σταυρὸς καὶ ἡ Ἀνάσταση, ὅπως μαζὶ πηγαίνουν ὁ θάνατος καὶ ἡ ζωή. Χωρὶς τὸ ἕνα δὲν στέκει τὸ ἄλλο. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς σταυρώθηκε γιὰ νὰ ἀναστηθῆ καὶ ἀναστήθηκε ἐπειδὴ σταυρώθηκε. Ὁ λόγος ὅμως τοῦ Σταυροῦ εἶναι «πολὺς καὶ δυσερμήνευτος», πρέπει δηλαδὴ νὰ ποῦμε πολλὰ καὶ πάλι δύσκολα θὰ μπορέσουμε νὰ ἐξηγήσουμε τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ. Γιατί ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου εἶναι τωόντι μυστήριο, εἶναι δηλαδὴ ἕνα γεγονὸς καὶ μία ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας ποὺ τὸ βλέπουμε, μὰ λογικὰ δὲν μποροῦμε νὰ τὸ ἐξηγήσουμε, γι’ αὐτὸ καὶ μόνο τὸ προσκυνοῦμε. Κι ὅταν λέμε Σταυρό, δὲν ἐννοοῦμε ἁπλῶς τὸ θανατικὸ ὄργανο τοῦ σταυροῦ, μὰ ἐννοοῦμε πρῶτα τὸ σταυρικὸ θάνατο τοῦ Κυρίου κι ἔπειτα τὸ σχῆμα καὶ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, ποὺ δὲν εἶναι πιὰ ὄργανο θανατικῆς ἐκτελέσεως καὶ ξύλο κατάρας, μὰ ὄργανο ζωῆς καὶ σωτηρίας καὶ σχῆμα καὶ σημεῖο ποὺ σφραγίζει τοὺς πιστούς, ποὺ τοὺς φυλάγει καὶ τοὺς προστατεύει ἀπὸ κάθε κακό. Ὁ Σταυρὸς εἶναι τὸ εὐλογημένο ξύλο, ὅπως τὸν χαιρετίζει ἡ Ἐκκλησία καὶ λέγει: «Χαῖρε, ξύλον, εὐλογημένον!». Ἐπειδὴ λοιπὸν ὁ λόγος τοῦ Σταυροῦ εἶναι «πολὺς καὶ δυσερμήνευτος», γι’ αὐτὸ καὶ δὲν θὰ ποῦμε τώρα περισσότερα, θέλοντας τάχα νὰ ἐξηγήσουμε ὅλη τὴν ἀλήθεια τοῦ Σταυροῦ, ποὺ πάντα παραμένει γιὰ τὸ λογισμὸ μας μυστήριο προσκυνούμενο.

Ἀλλὰ ἀκούσαμε σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, τὸν Ἀπόστολο τοῦ Χριστοῦ νὰ λέγη· «Χριστῷ συνεσταύρωμαι· ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός». Αὐτό, ὅπως τὸ ἐξηγήσαμε, θὰ πῆ· εἶμαι σταυρωμένος μαζὶ μὲ τὸ Χριστό, καὶ δὲν ζῶ πιὰ ἐγώ, ἀλλὰ ζῆ μέσα μου ὁ Χριστός! Μά, ὅπως τὸ εἴπαμε κι ἄλλη φορά, δὲν φθάνει νὰ ξέρουμε τί θὰ πῆ ἕνας λόγος στὴ θεία Γραφή· εἶναι ἀνάγκη νὰ καταλάβουμε τὴ βαθύτερη σημασία του καὶ νὰ τὸν ζήσουμε στὴν οὐσία του. Οἱ λέξεις ἁπλῶς εἶναι τὸ γράμμα, ὅμως κάθε φορὰ κάτω ἀπὸ τὸ γράμμα πρέπει νὰ ψάξουμε νὰ βροῦμε τὸ πνεῦμα τοῦ θείου λόγου. Γιατί, ὅπως τὸ εἶπε ὁ Χριστός, τὸ γράμμα δὲν ὠφελεῖ σὲ τίποτα, ἀλλὰ τὸ πνεῦμα εἶναι ποὺ ζωοποιεῖ. Καὶ τί τάχα θὰ πῆ ζωοποιεῖ; Ὅτι μᾶς δίνει ζωή, ὅτι μᾶς κάνει νὰ ζοῦμε. Σὲ τίποτα λοιπὸν δὲν μᾶς ὠφελεῖ νὰ ξέρουμε μόνο τί θὰ πῆ κάθε λόγος τῆς θείας Γραφῆς· ἐκεῖνο ποὺ τωόντι μᾶς ὠφελεῖ κι εἶναι γιὰ μᾶς ζωὴ καὶ σωτηρία, εἶναι νὰ δεχθοῦμε ἐντὸς μας τὴν μυστικὴ καὶ πνευματικὴ δύναμη τοῦ θείου λόγου.

Εἴπαμε παραπάνω πὼς τὸ σχῆμα καὶ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ σφραγίζει τοὺς πιστούς, τοὺς φυλάγει καὶ τοὺς προστατεύει ἀπὸ κάθε κακό. Ἀκοῦμε τώρα καὶ τὸν Ἀπόστολο νὰ λέγη· «Χριστῷ συνεσταύρωμαι» καὶ «ζῇ ἐν ἐμοὶ Χριστός». Τάχα τί σχέση μπορεῖ νὰ ὑπάρχη σ’ αὐτὸ ποὺ λέμε ἐμεῖς καὶ σ’ αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ Ἀπόστολος; Ὑπάρχει, χριστιανοί μου, ἡ ἑξῆς· καὶ τὰ δύο ἐκφράζουν ἐτούτη τὴν ἀλήθεια, ὅτι δηλαδὴ ὁ λόγος τῆς θείας Γραφῆς καὶ τὰ σύμβολα καὶ τὰ σημεῖα τῆς πίστεως δὲν ἀσκοῦν ἐπάνω μας μαγικὴ καὶ ἐκβιαστικὴ ἐπίδραση, μὰ ἔχουν μέσα τους μυστικὴ καὶ πνευματικὴ δύναμη. Ὁ λόγος καὶ τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ δὲν πρέπει νὰ περιμένουμε νὰ ἐνεργήσουν σὲ μᾶς μὲ μαγικὸ τρόπο, σὰν κι ἐμεῖς νὰ εἴμαστε πράγματα χωρὶς ψυχὴ καὶ ἀντικείμενα χωρὶς συνείδηση, ἀλλὰ πρέπει ἐμεῖς νὰ ἀνοίξουμε τὶς πύλες τῆς ψυχῆς μας καὶ νὰ δεχθοῦμε ἐντὸς μας τὴ μυστικὴ καὶ πνευματικὴ δύναμη τοῦ θείου λόγου καὶ τῶν ἱερῶν σημείων.

Ἂς τὸ ποῦμε πιὸ ἁπλά, γιὰ νὰ τὸ καταλάβουμε. Λές, ἐσύ, πὼς εἶσαι χριστιανός. Ἔχεις ἐπάνω σου τὴ σφραγίδα τοῦ Σταυροῦ, ποὺ φανερώνει τὴ δωρεὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κάνεις κάθε μέρα τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, φορεῖς καὶ τὸ Σταυρό, θὲς γιὰ νὰ σὲ φυλάη, θὲς καὶ γιὰ στολίδι. Ἀπ’ ὅλα ἐτοῦτα τί αἰσθάνεσαι καὶ τί ζῆς μέσα σου; Γιατί ὅλα αὐτὰ εἶναι ἐξωτερικά, εἶναι σημεῖα, ποὺ πρέπει νὰ ἔχουν ἕνα ἀντικρυσμα μέσα σου καὶ νὰ ἐκφράζουν ἕναν ἐσωτερικὸ κόσμο. Ὅταν κάνης τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, πάει νὰ πῆ πὼς φέρνεις στὸ λογισμό σου τὸ Σωτήρα σου κρεμασμένο στὸ Σταυρὸ καὶ πὼς καὶ σὺ αἰσθάνεσαι τὸν ἑαυτό σου σταυρωμένο μαζί του, ὅπως τὸ αἰσθανότανε ὁ Ἀπόστολος κι ἔλεγε· «Χριστῷ συνεσταύρωμαι». Κι ὅταν φορῆς τὸ Σταυρό, γιὰ φυλαχτὸ ἤ καὶ γιὰ στολίδι, πάει νὰ πῆ πὼς αἰσθάνεσαι τὸ «ζῇ ἐν ἐμοὶ Χριστός». Ὅταν τὸ φρόνημά σου καὶ ὁ βίος σου δὲν ἔχουνε σχέση μὲ τὸ Σταυρό, ποὺ εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ ὑπακοή, ἡ αὐταπάρνηση, ἡ θυσία, τότε ὅλα τὰ σημεῖα καὶ τὰ στολίδια τοῦ Σταυροῦ ἐπάνω σου εἶναι ἕνα κάλπικο νόμισμα, ποὺ τὸ θέτεις σὲ κυκλοφορία χωρὶς νὰ ἔχη ἀντικρυσμα μέσα σου. Καμμιὰ φορὰ μάλιστα συμβαίνει κι ἐτοῦτο τὸ φοβερὸ κι ἀνήκουστο· κάνεις τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ κι ὕστερα χυδαῖα καὶ πρόστυχα βρίζεις τὸ Σταυρό· φορεῖς τὸ Σταυρὸ γιὰ φυλαχτὸ καὶ σὰν ἄπιστος καὶ ἄθεος τὸν βλαστημᾶς. Ἐδῶ δὲν ἔχω πιὰ νὰ σοῦ πῶ τίποτα γιὰ τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ, μόνο παρακαλῶ τὸ Θεὸ νὰ σὲ λυπηθῆ καὶ νὰ σὲ συνεφέρη.

Ἀγαπητοὶ χριστιανοί,

Ἡ σφραγίδα μας, ἡ σημαία μας καὶ τὸ ὅπλο μας εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρός. Ὄχι γιὰ νὰ σκοτώσουμε τὸν κόσμο, μὰ γιὰ νὰ φτιάξουμε τὸν ἑαυτό μας, σκοτώνοντας μέσα μας τὸν «παλαιὸν ἄνθρωπον», ποὺ εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας. Κι ἂς μὴ γελιώμαστε· ἐκεῖνο ποὺ μᾶς λείπει καὶ σήμερα καὶ πάντα καὶ γι’ αὐτὸ εἶναι ὁ κόσμος ἄνω κάτω, εἶναι τὸ φρόνημα τοῦ Σταυροῦ, δηλαδὴ τὸ πνεῦμα τῆς ὑπακοῆς, τῆς ἀγάπης, τῆς αὐταπαρνήσεως καὶ τῆς θυσίας. Θέλουμε νὰ ζήσουμε κι ἀκόμη δὲν τὸ μάθαμε πὼς γιὰ νὰ ζήσουμε πρέπει νὰ πεθάνουμε. Ἂς γίνη λοιπὸν νὰ σταυρωθοῦμε καὶ νὰ πεθάνουμε μαζὶ μὲ τὸ Χριστό, γιὰ νὰ ἀναστηθῆ καὶ νὰ ζήση μέσα μας ὁ Χριστός. Ἀμήν.

9.

Ὁμιλία στὸ Γαλ. 2,16-20

Anthony Bloom (Metropolitan of Sourozh (1914- 2003))

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς και τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἡ σημερινὴ ἐπιστολὴ δὲν εἶναι σαφὴς ἀπὸ κάθε ἄποψη, καὶ νομίζω ὅτι ἀξίζει τὸν κόπο νὰ προβληματιστοῦμε πάνω σ’αὐτήν. Τὸ πρῶτο πράγμα ποὺ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ποὺ ὑπῆρξε ἕνας ζηλωτὴς τοῦ νόμου, πολὺ αὐστηρός μαθητὴς τῆς Συναγωγῆς, ὑπογραμμίζει εἶναι ὅτι κάνοντας ἁπλὰ τὰ πράγματα ποὺ προστάζει ὁ νόμος δὲν σωζόμαστε, ἐπειδὴ σωτηρία δὲν σημαίνει να εἶναι κάποιος δίκαιος, νὰ εἶναι σὲ θέση νὰ πεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ· «ἔκανα ὅ,τι πρόσταξες», ἀλλὰ σωτηρία σημαίνει νὰ ἔλθουμε σὲ τέτοια σχέση μὲ τὸ Θεὸ ὥστε, γιὰ νὰ χρησιμοποιήσουμε ξανὰ τὰ λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὁ Νόμος θὰ πρέπει να βρίσκεται στὴν καρδιά μας, μέσα μας, νὰ εἶναι ἡ ἴδια μας ἡ φύση. Ἁπλά τὸ νὰ τηροῦμε τὸν νόμο μπορεῖ νὰ μᾶς κάνει δίκαιους ὑπὸ τὴν ἔννοια ὅτι θὰ ἔχουμε κάνει ὅ,τι μᾶς ἔχει δοθεῖ σὰν ἐντολή, καὶ θὰ μᾶς ἔχει φέρει στα σύνορα τῆς ζωῆς.

Αὐτὸ εἶναι ποὺ ἐννοοῦσε ὅταν σὲ ἄλλο σημεῖο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει ὅτι ὁ Νόμος εἶναι ὅπως ἕνας δάσκαλος. Γνωρίζουμε τὶ εἶναι ὁ δάσκαλος ἀπὸ τὴν συνηθισμένη μας ἐμπειρία· εἶναι κάποιος ποὺ, ὅταν εἴμαστε μικροί μᾶς παίρνει, μᾶς διδάσκει βῆμα βῆμα μέχρι να γίνουμε ἀρκετὰ ὥριμοι γιὰ νὰ κάνουμε χωρὶς ἐκεῖνον καὶ νὰ γίνουμε ἱκανοὶ, μὲ ὥριμο καὶ ὑπεύθυνο τρόπο, νὰ μποῦμε στὴν ζωὴ ποὺ ἀνοίγεται μπροστά μας. Τέτοιος ἦταν ὁ Νόμος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης· βάζοντας σὲ πειθαρχία τοὺς Ἱσραηλῖτες, καὶ ὅλους ἐκείνους ποὺ ἔμπαιναν κάτω ἀπὸ τὸν Νόμο, τοὺς προετοίμασε ὅλους νὰ ἔλθουν στὸ σημεῖο ν’ ἀναλάβουν πλήρη τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν ζωή.

Καὶ τότε, ἔρχεται ὁ Χριστὸς. Ὁ Χριστὸς μᾶς δίνει ἐπίσης ἐντολὲς, ἀλλὰ ἔχουν ἄλλη ποιότητα. Ὁ ἴδιος λέει ὅτι ὅταν θὰ ἔχετε φέρει εἰς πέρας ὅ,τι σᾶς ἔχω πεῖ, ν’ ἀναγνωρίσετε, νὰ ὁμολογήσετε ὅτι παραμένετε ἀκόμη ἀνάξιοι ὑπηρέτες. Ἐπειδὴ τὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας, τὸ μυστήριο τῆς ἐλευθερίας δὲν βρίσκεται στὸ «πράττειν» ἀλλὰ στὸ «γίγνεσθαι».

Ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους συγγραφεῖς τῆς Χριστιανοσύνης γράφει ὅτι ὑπάρχουν τρεῖς τρόποι γιὰ νὰ εἴμαστε ὑπάκουοι στὸν Θεὸ: κάποιος μπορεῖ νὰ ὑποτάσσει τὸ θέλημα του ἐξαιτίας τοῦ φόβου τῆς τιμωρίας, ἄλλος μπορεῖ νὰ ὑπακούει ἐπειδὴ ἐλπίζει νὰ ἀνταμοιφθεῖ, κάποιος μπορεῖ νὰ εἶναι δοῦλος ἤ μισθωτός. Ἀλλὰ καμιά ἀπὸ αὐτὲς τὶς καταστάσεις δὲν μᾶς φέρνει κοντὰ στὸν Διδάσκαλο μας. Ὑπάρχει μονάχα ἕνας τρόπος ποὺ κάνοντας τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ τρόπος γιὰ νὰ ἐπικοινωνήσεις μαζί Του: εἶναι ἡ συμπεριφορὰ ἑνὸς γιοῦ ποὺ τόσο ἀγαπάει, τόσο τιμᾶ τὸν Πατέρα του ὥστε κάθε λόγος Του, κάθε συμβουλή, κάθε ἐντολὴ, κάθε παράδειγμα εἶναι γι’ αὐτὸν δρόμος πρὸς τὴν ὡριμότητα, ἕνας τρόπος γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινὰ ὁ ἑαυτός του, μὲ τὸ νὰ γίνεται κάτι περισσότερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ εἶναι ὁποιαδήποτε δεδομένη στιγμή.
Αὐτὸς εἶναι ὁ δρόμος τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ.

Ἔφερε σ’ ἐμᾶς τὸν νόμο τῆς ἐλευθερίας· ποὺ σημαίνει ὅτι δὲν εἴμαστε πιὰ δοῦλοι μισθωτοί, καλούμαστε νὰ γίνουμε υἱοὶ καὶ θυγατέρες τοῦ Ὑψίστου. Αὐτὸ θέλει να πεῖ ὁ Παῦλος ὅταν λέει ὅτι ὁ Χριστὸς κατὰ κάποιο τρόπο καταργεῖ τὶς ἐντολὲς, τὸν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἀλλὰ δὲν καταλύει τὸν Νόμο, δὲν ἁμαρτάνει ἀπέναντί του – τὸν ὑπερβαίνει μὲ τὸ νὰ εἶναι ἡ Ὁδός, ἡ Ἀλήθεια, ἡ Ζωὴ ποὺ ἀνοίγεται μπροστά μας ὅταν ἔχουμε φτάσει στὸ σημεῖο ποὺ ἕνας ὁδηγὸς, ἕνας ἀνθρώπινος ὁδηγὸς, ἕνας ὁδηγὸς ποὺ ὑπόκειται στὴν ἁμαρτία δὲν εἶναι πλέον ἀρκετός.

Τί ἐννοεῖ ὁ Παῦλος ὅταν λέει ὅτι δὲν ζεῖ πλέον ἐκεῖνος – ὅτι εἶναι ὁ Χριστὸς που ζεῖ μέσα του; Ὅλοι μας γνωρίζουμε κάτι πάνω σ’ αὐτό: ὅταν σεβόμαστε πολὺ κάποιον, ὅταν ἀγαπᾶμε κάποιον, ταυτιζόμαστε μὲ τὸ ἄλλο πρόσωπο στὴν σκέψη, στὴν καρδιά, στὴν θέληση, στοὺς τρόπους του – ὄχι ὅτι μιμούμαστε τὸ ἄλλο πρόσωπο, ἀλλὰ προσπαθοῦμε νὰ τὸ συναγωνιστοῦμε, νὰ γίνουμε ἄξιοί του. Καὶ αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ Παῦλος. Ἀνακάλυψε τὸν Χριστὸ σὰν τὸν Θεό του· τὸν ἀνακάλυψε σὰν τὸν δάσκαλο τῆς ζωῆς, τῆς αἰώνιας ζωῆς ποὺ ἔχει ξεκινήσει στὴν γῆ στὶς καρδιές ἐκείνων ποὺ ἀνακαλύπτουν ποιὸς εἶναι πραγματικὰ ὁ Χριστός, καὶ ἐκεἰνων ποὺ γίνονται ἀγγελιοφόροι Του, ἡ ἐμπροσθοφυλακὴ τῆς Οὐράνιας Βασιλείας, ἄνθρωποι ποὺ τοὺς στέλνει στὸν κόσμο γιὰ νὰ φέρουν μήνυμα ἀπελευθέρωσης.

Τὸ γνωρίζουμε ἐπίσης κατὰ περιόδους ἀπὸ παραδείγματα τῆς ζωῆς μας καὶ τῆς ζωῆς τῶν ἄλλων. Θυμᾶμαι ἕναν ἄνθρωπο ποὺ εἶχε βγεῖ ἀπὸ ἕνα στρατόπεδο συγκέντρωσης ὅπου ὁ κίνδυνος τοῦ θανάτου και τοῦ συνεχιζόμενων δεινῶν ἦταν τὸ μερτικὸ του και μοῦ εἶπε· «τὴν στιγμὴ ποὺ ἀπελευθερώθηκα, συνειδητοποίησα ὅτι ξαναγεννήθηκα· ὅ,τι εἴμουν εἶχε πεθάνει στὸ στρατόπεδο· ἡ καινούργια ζωὴ ποὺ μοῦ δόθηκε ἦταν ἕνα δῶρο, καὶ δὲν ἦταν δική μου, ἦταν τοῦ Θεοῦ, καὶ ἔπρεπε νὰ ζήσω ἔτσι ποὺ ὁ Θεὸς θὰ ζοῦσε μέσα μου, θὰ ἐνεργοῦσε μέσα ἀπὸ μένα, ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ εἶμαι τὰ μάτια Του, και τ’ αὐτιά Του, ἡ συμπόνοια, ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἀλήθεια Του». Συμβαίνει ἐπίσης σὲ ἀνθρώπους ποὺ ἔρχονται στὸ χεῖλος τοῦ θανάτου, γνωρίζοντας ὅτι πρόκειται νὰ πεθάνουν καὶ γιὰ κάποιο ἀνθρώπινα ἀκατανόητο λόγο, θεραπεύονται. Μερικοὶ τὸ ξεχνοῦν, ἀλλὰ μερικοὶ συνειδητοποιοῦν ὅτι ἄν τώρα εἶναι ζωντανοί, δὲν εἶναι ἐξαιτίας τῆς δύναμης τῆς δικῆς τους ζωῆς, δὲν πρόκειται γιὰ τὴν συνέχεια τῆς προηγούμενης ζωῆς τους – εἶναι μιὰ νέα ζωὴ ποὺ τοὺς προσφέρεται, καὶ αὐτὴ τὴ νέα ζωὴ πρέπει νὰ τὴ ζήσουν μὲ νέους ὅρους, μὲ τοὺς ὁποίους δὲν θὰ μποροῦσαν νὰ τὴν ἔχουν ζήσει.

Ἄς προβληματιστοῦμε πάνω σ’ αὐτὸ, ἐπειδὴ ὅλοι μας συνεχῶς ἐπαναλαμβάνουμε στὶς λιτανείες μας· «ἄς παραδόσουμε τον ἑαυτὸ μας, καὶ ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, καὶ ὅλη τὴ ζωή μας στὸν Χριστὸ, τὸν Θεό μας». Συχνὰ τὸ σκεφτόμαστε αὐτὸ σὰν νὰ λέγαμε· «ἄς στραφοῦμε σὲ Ἐκεῖνον γιὰ νὰ ἔχουμε ἀσφάλεια, ἄς θέσουμε τὴ ζωή μας στὴν φροντίδα Του, ἄς ἐγκαταλείψουμε τοὺς ἑαυτούς μας σ’ Ἐκεῖνον ὑπολογίζοντας νὰ μᾶς σώσει ἀπὸ κάθε ἀντιξοότητα». Δὲν ἔχει ὅμως αὐτὴ τὴ σημασία· σημαίνει ὅτι γενναιόδωρα, μὲ θάρρος, μὲ ὅλη τὴν καρδιά, μὲ μιὰ θέληση ποὺ ξεπερνᾶ τὸ θέλημα μας νὰ κάνουμε τὸ καλὸ καὶ τὴν ροπή μας πρὸς τὸ κακό, λέμε στὸν Χριστό· «δὲν θέλω νὰ ζήσω τὴ ζωή μου – θέλω νὰ ζήσω τὴ δική Σου ζωή! Δὲν θέλω νὰ ζήσω σύμφωνα μὲ τοὺς δικοὺς μου κανόνες – θέλω νὰ ζήσω σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα Σου!»

Αὐτὸ ἦταν ποὺ ὁ Παῦλος ἀντιλήφθηκε ὅταν συνάντησε τὸν Χριστὸ καὶ ἀνακάλυψε ὅτι Αὐτὸς ποὺ ἐπρόκειτο νὰ καταδιώξει, νὰ καταστρέψει, ἦταν στὴν πραγματικότητα ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ποὺ ἔγινε Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ καθένας μας θὰ ἔπρεπε νὰ τὸ ἔχει κατανοήσει καιρὸ πρίν, ἐπειδὴ ὅλοι μας ἔχουμε βαπτιστεῖ στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ· ἐπάνω στὸν καθένα μας διαβάστηκε ἡ Ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου ποὺ λέει ὅτι πεθαίνουμε στὸν δικὸ Του θάνατο, καὶ στὴν δική Του ἀνάσταση θὰ ἐγερθοῦμε ξανὰ, ὅτι πεθαίνουμε γιὰ ὅ,τι δὲν εἶναι ἄξιο τῆς θείας κλήσης μας. Καὶ τώρα, μὲ μιὰ πράξη θέλησης καὶ πίστης ποὺ εἶναι πράξη ὑποταγῆς καὶ ἐμπιστοσύνης, σκοπεύουμε νὰ ζήσουμε τὴ ζωὴ τοῦ Χριστοῦ ἔτσι ποὺ ἡ ζωὴ Του θὰ πρέπει νὰ μᾶς διαποτίσει, νὰ μᾶς πληρώσει, νὰ μᾶς ἀποκαλύψει ὅ,τι θὰ πρέπει νὰ γίνουμε, ζώντας μέ πίστη, μὲ θάρρος, τὴν παρουσία καὶ τὴν ἀποκάλυψή Του στὸν κόσμο.

Ἄς σκεφτοῦμε ξανὰ και ξανὰ αὐτὸ τὸ μπερδεμένο κείμενο τῆς Ἐπιστολῆς πρὸς τοὺς Γαλάτες, γιὰ νὰ δοῦμε ποῦ ἀνήκουμε· καὶ ἄν δὲν ἀνήκουμε ἐκεῖ ὅπου ἡ θεία μας κλίση μᾶς καλεῖ νὰ εἴμαστε, ἄς πάρουμε τὴν ἀπόφαση, ν’ ἀναλάβουμε τὸν ἑαυτό μας, καὶ νὰ τὸν θέσουμε στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.