Αγ.Νικοδήμου του Αγιορείτου

Ἡ 1η ζημία ὅπου προξενοῦν εἰς τὸν ἑαυτὸν τοὺς ἐκεῖνοι ὅπου ἁμαρτάνοῦν μὲ ἐλπίδα μετανοίας, εἶναι ἡ ποσότης καὶ τὸ πολὺ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν ὅπου κάνουν. Διότι αὐτοὶ ἔχοντες εὔκολον τὸ νὰ ἐξομολογηθοῦν τὶς ἁμαρτίες τους μὲ κάποιαν ὀλίγην κατάνυξιν, καὶ νομίζοντες πὼς εἰς τοῦτο στέκει ὅλη τους ἡ μετάνοια, διὰ τὴν εὐκολίαν αὐτὴν καὶ τὴν ψεύτικην ἐλπίδα, πίπτουν ἔπειτα οἱ ταλαίπωροι εἰς τὰ πάθη, καὶ ἀφοῦ πέσουν μίαν φορᾶν, ἀφήνουν πλέον τὸ χαλινάρι τοῦ λογικοῦ καὶ τῆς προσοχῆς καὶ τρέχουν σὰν ἄλογα ζῷα εἰς τὴν στράταν τῆς ἀπωλείας.

Ὅθεν ποιὸς ἠμπορεῖ νὰ ἀπαριθμήσει τὰ πεσίματα ὅπου κάνουν; Ὅσες φορὲς εὕρουν τρόπον καὶ τόπον ἁρμόδιον, εὐθὺς πίπτουν εἰς τὴν ἁμαρτίαν· ὅσες φορὲς θελήσει ἡ κακὴ τῶν ὄρεξις, εὐθὺς πίπτουν· ὅσες φορὲς τοὺς ἔλθη ὁ κακὸς λογικός, εὐθὺς πίπτουν καὶ εἰς τὸ ἔργον· χάριν ὅμως περιεργείας, ἂς κάνουμεν ἕναν καθαρὸν λογαριασμόν, διὰ νὰ ἰδοῦμεν πόσον εἶναι αὐτὸ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν ὅπου κάνουν.

Πολλοὶ ἀπὸ τούτους τοὺς ἁμαρτωλούς, ὅπου ἔχουν διὰ εὔκολην τὴν συγχώρησιν τῶν ἁμαρτιῶν τους μὲ τὴν ἐξομολόγησιν, εἰς κάθε ἡμέραν μίαν μὲ τὴν ἄλλην ἠμποροῦν νὰ πράξουν δέκα ἁμαρτίες, τόσον μὲ τὰ πονηρὰ ἔργα τους, ὅσον καὶ μὲ τὶς κακές τους ἐπιθυμίες, καὶ μὲ τὶς ἀφύλακτες συνομιλίες τους, καὶ μὲ τὶς ἀπρεπεῖς ἡδονές τους· ἐξαιρέτως δὲ μάλιστα μὲ τὰ σκάνδαλα ὅπου δίδουν εἰς τους ἄλλους καὶ θανατώνουν τὰς ψυχᾶς τῶν. Ὅθεν κατὰ τὸ μέτρον αὐτό, ὁ λογαριασμὸς τῶν ἁμαρτιῶν τοὺς εἰς ἕνα μήνα θέλει φθάσει εἰς τριακόσιας ἁμαρτίας· καὶ ἀκολούθως εἰς ἕναν χρόνον θέλουν κάμνει περισσότερον ἀπὸ τρεῖς χιλιάδας ἁμαρτίας· ὥστε ὅπου κάθε ἕνας ἀπὸ τοὺς τιούτους, εἰς ἕναν χρόνον θέλει χτυπήσει περισσότερον ἀπὸ τρεῖς χιλιάδες φορὲς τὶς πόρτες τοῦ ᾅδου. Τώρα τί δύσκολον εἶναι νὰ πιστεύσωμεν, ὅτι ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ θὰ ἀνοίξει μία φορᾶν εἰς ἕναν τοιοῦτον ἁμαρτωλὸν τᾶς πόρτας τοῦ ᾅδου καὶ νὰ τὸν ἀφήσει νὰ πέσει μέσα εἰς ἐκείνην τὴν ἄβυσσον;

 Ἡ 2η ζημία ὅπου προξενοῦν εἰς τὸν ἑαυτὸν τοὺς ἐκεῖνοι ὅπου ἁμαρτάνουν μὲ τὴν ἐλπίδα τῆς ἐξομολογήσεως καὶ μετανοίας, εἶναι ἡ ποιότης καὶ ἡ ὑπερβολὴ τῶν ἁμαρτιῶν ὅπου κάνουν, διότι αὐτοὶ μὲ τὸν ψεύτικον λογαριασμὸν ὅπου κάνουν, λέγοντες «θὰ ἐξομολογηθῶ» μὲ τοῦτο λέγω ἁμαρτάνουν χωρὶς κανέναν φόβον καὶ συστολὴν· βυθίζονται εἰς τὰ βάθη καὶ εἰς τὴν πλέον ἀκαθαρτοτέραν λάσπην τῆς ἁμαρτίας. Πράτουν ἀδιάντροπα ἐκεῖνα τὰ κακὰ ὅπου δὲν τὰ κάνουν οὔτε οἱ ἴδιοι οἱ ἀσεβεῖς καὶ ἄπιστοι, καὶ κυλιόνται μέσα εἰς τὸν βόρβορον ἐκεῖνον καὶ εἰς τὰς ἀκαθαρσίας, εἰς τὰς ὁποίας δὲν κυλιόνται οὐδὲ αὐτὰ τὰ ἄλογα ζῷα. Ἀλλὰ τί τοὺς κάμνει καὶ ὁ Θεός; Δὲν λησμονεῖ τὴν πονηρὶα τοὺς αὐτήν, ἀλλὰ ὅταν ἔλθει ὁ καιρὸς τὴν παιδεύει, καθὼς τὸ λέγει μὲ τὸ στόμα τοῦ Προφήτη Ὠσηὲ «μνησθήσεται τῶν ἀδικιῶν αὐτῶν καὶ ἐκδικήσει τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν» (Ωσηέ 9,9).

  Ἡ 3η ζημία ὅπου προξενοῦν εἰς τὸν ἑαυτόν τους, οἱ μὲ ἐλπίδα μετανοίας ἁμαρτάνοντες, εἶναι ἡ ἐν γνώσῃ καταφρόνησις ὅπου αὐτοὶ κάνουν εἰς τὴν σωτηρίαν τους καὶ εἰς ὄλας τᾶς ἐντολᾶς τοῦ Κυρίου μετὰ τὴν ἁμαρτίαν· διότι κατὰ τὸν Σολομώντα «ὅταν ἔλθει ἀσεβὴς εἰς βάθος κακῶν καταφρονεῖ» Παροιμ. (18,3). 
Αὐτοὶ ὅταν φθάσουν εἰς τὰ ἔσχατά της πονηρῖας πωρώνεται ὁ νοῦς τους, σκληρύνεται ἡ καρδία τους, καὶ δὲν μετροῦν πλέον τὴν ἁμαρτίαν γιὰ τίποτε.
 Κάποιοι δὲ ἀπὸ αὐτοὺς πηγαίνουν ἀκόμη παρεμπρός, καὶ ὄχι μόνο κατάφρονουν ἀλλὰ καὶ ἀρέσκονται εἰς τὰ σφάλματά τους καὶ εὐφραίνονται εἰς αὐτά, καὶ καύχωνται σὰν σὲ μεγάλα τους κατορθώματα, ὡς λέγει ὁ Σολομῶν «ὤ, οἱ εὐφραινόμενοι ἐπὶ κακοίς, καὶ χαίροντες ἐπὶ διαστροφὴ κακή» (Παροιμ. 2,14) καὶ ὁ Ἠσαΐας «τὴν ἁμαρτίαν αὐτῶν ὡς Σοδόμων ἀνήγγειλαν, καὶ ἐνεφάνισαν» (Ησ. 3,9).
 Καὶ αὐτοὶ ὅπου πρότερον ἔλεγον ἂς ἁμαρτήσω καὶ ἐλπίζω ὅτι θέλω ἐξομολογηθῶ καὶ μετανοήσω· καταντοῦν εἰς ἕναν βαθμόν, ὅπου ἀφοῦ φτάσουν εἰς τὸ βάθος τῶν κακῶν, δὲν θέλουν πλέον οὔτε νὰ ἐξομολογηθοῦν, οὔτε νὰ μετανοήσουν· καὶ οἱ τοιοῦτοι Χριστιανοὶ ὅπου φθάσουν εἰς τὰ ἔσχατά της πονηρῖας, ἂν τύχει καμμίαν φορᾶν καὶ θελήσουν, δὲν ἠμποροῦν διότι ἡ συνήθεια τῆς ἁμαρτίας ἔγινεν ἕξις, καὶ ἡ ἕξις ἔγινεν ὡσὰν φύσις, καὶ ἐσκλήρυνεν ὡσὰν πέτραν τὴν καρδιά τους, καὶ τὴν ἔκανεν ἀναίσθητον καὶ ἀνεπίδεκτον μετανοίας καὶ διορθώσεως· καὶ οὕτως ἀποθαίνουν οἱ ἄθλιοι, ἀδιόρθωτοι καὶ ἀμετανόητοι.

Καὶ εἶναι θαῦμα μεγάλον πὼς κρατούν καὶ τὴν πίστιν τους, καὶ δὲν τὴν ἀρνοῦνται· μολονότι καὶ μερικοὶ ἐξ αὐτῶν ἀφήνουν ἀπὸ τὰς χεῖρας των φεῦ ! καὶ αὐτὴν τὴν ὁλοϋστερινὴν ἄγκυραν τῆς πίστεως· διότι ὁ βίος ὁ πονηρὸς γεννᾷ καὶ δόγματα πονηρὰ ὡς λέγει ὁ Θεῖος Χρυσόστομος. Βλέπεις ἀδελφέ, πόσας ζημίας καὶ ποταπὴν ἀπώλειαν προξενοῦν εἰς τὸν ἑαυτὸν τους ἐκεῖνοι οἱ ἄθλιοι ἁμαρτωλοὶ ὅπου ἁμαρτάνουν μὲ τὴν ψεύτικην ἐλπίδα, πὼς ἔχουν νὰ μετανοήσουν καὶ νὰ ἐξομολογηθοῦν; Διὰ τοῦτο σοφώτατα εἶπεν ὁ Ἄγ. Ἰσαάκ, ὅτι, ὅποιος μὲ ἐλπίδα μετανοίας πίπτει εἰς δεύτερα ἁμαρτήματα, αὐτὸς πονηρὶαν μεταχειρίζεται μὲ τὸν Θεόν, καὶ ἀνελπίστως θέλει ἀποθάνει, χωρὶς νὰ ἀξιωθεῖ μετανοίας καθὼς ἤλπιζεν.

Πνευματικά Γυμνάσματα σελ. 357-360