Κόντογλου Φώτης

Ἡ πίστη τοῦ χριστιανοῦ δοκιμάζεται μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ σὰν τὸ χρυσάφι στὸ χωνευτήρι. Ἀπ ̓ ὅλο τὸ Εὐαγγέλιο ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι τὸ πλέον ἀπίστευτο πράγμα, ὁλότελα ἀπαράδεκτο ἀπὸ τὸ λογικό μας, ἀληθινὸ μαρτύριο γιὰ δαῦτο. Μὰ ἴσια-ἴσια, ἐπειδὴ εἶναι ἕνα πράγμα ὁλότελα ἀπίστευτο, γιὰ τοῦτο χρειάζεται ὁλόκληρη ἡ πίστη μας γιὰ νὰ τὸ πιστέψουμε. Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι λέμε συχνὰ πὼς ἔχουμε πίστη, ἀλλὰ τὴν ἔχουμε μονάχα γιὰ ὅσα εἶναι πιστευτὰ ἀπ ̓ τὸ μυαλό μας. Ἀλλὰ τότε, δὲν χρειάζεται ἡ πίστη, ἀφοῦ φτάνει ἡ λογική. Ἡ πίστη χρειάζεται γιὰ τὰ ἀπίστευτα.

Οἱ πολλοὶ ἄνθρωποι εἶναι ἄπιστοι. Οἱ ἴδιοι οἱ µαθητάδες τοῦ Χριστοῦ δὲν δίνανε πίστη στὰ λόγια τοῦ δασκάλου τους ὅποτε τοὺς ἔλεγε πὼς θ᾿ ἀναστηθῆ, µ᾿ ὅλο τὸ σεβασµὸ καὶ τὴν ἀφοσίωση ποὺ εἶχαν σ᾿ Αὐτὸν καὶ τὴν ἐµπιστοσύνη στὰ λόγια του. Καὶ σὰν πήγανε οἱ Μυροφόρες τὴν αὐγὴ στὸ µνῆµα τοῦ Χριστοῦ, κ᾿ εἴδανε τοὺς δυὸ ἀγγέλους ποὺ τὶς µιλήσανε, λέγοντας σ᾿ αὐτὲς πὼς ἀναστήθηκε, τρέξανε νὰ ποῦνε τὴ χαροποιὰ εἴδηση στοὺς µαθητές, ἐκεῖνοι δὲν πιστέψανε τὰ λόγια τους, ἔχοντας τὴν ἰδέα πὼς ἤτανε φαντασίες: «Καὶ ἐφάνησαν ἐνώπιον αὐτῶν ὡσεὶ λῆρος (τρέλα) τὰ ῥήµατα αὐτῶν, καὶ ἠπίστουν αὐταῖς»…

Βλέπεις καταπάνω σὲ πόση ἀπιστία ἀγωνίσθηκε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός; Καὶ στοὺς ἴδιους τοὺς µαθητάδες του. Εἶδες µὲ πόση µακροθυµία τὰ ὑπόµεινε ὅλα; …Καὶ µ᾿ ὅλα αὐτὰ, ἴσαµε σήµερα οἱ περισσότεροι ἀπὸ µᾶς εἴµαστε χωρισµένοι ἀπὸ τὸν Χριστὸ µ᾿ ἕνα τοῖχο παγωµένον, τὸν τοῖχο τῆς ἀπιστίας. Ἐκεῖνος ἀνοίγει τὴν ἀγκάλη του καὶ µᾶς καλεῖ κ᾿ ἐµεῖς τὸν ἀρνιόµαστε. Μᾶς δείχνει τὰ τρυπηµένα χέρια του καὶ τὰ πόδια του, κ᾿ ἐµεῖς λέµε πὼς δὲν τὰ βλέπουµε. Ἐµεῖς ψάχνουµε νὰ βροῦµε στηρίγµατα στὴν ἀπιστία µας γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουµε τὸν ἐγωϊσµό µας, ποὺ τὸν λέµε Φιλοσοφία καὶ Ἐπιστήµη. Ἡ λέξη Ἀνάσταση δὲν χωρᾶ µέσα στὰ βιβλία τῆς γνώσης µας… Γιατὶ «ἡ γνώση τούτου τοῦ κόσµου, δὲ µπορεῖ νὰ γνωρίσει ἄλλο τίποτα, παρεκτὸς ἀπὸ ἕνα πλῆθος λογισµούς, ὄχι ὅµως ἐκεῖνο ποὺ γνωρίζεται µὲ τὴν ἁπλότητα τῆς διάνοιας».

Ναί, ἐκείνους ποὺ ἔχουνε αὐτὴ τὴν εὐλογηµένη ἁπλότητα τῆς διάνοιας, τοὺς µακάρισε ὁ Κύριος, λέγοντας: «Μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύµατι, ὅτι αὐτῶν ἐστι ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται». Καὶ στὸν Θωµᾶ, ποὺ γύρευε νὰ τὸν ψηλαφήσῃ γιὰ νὰ πιστέψῃ, εἶπε: «Γιατὶ µὲ εἶδες Θωµᾶ, γιὰ τοῦτο πίστεψες; Μακάριοι εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ δὲν εἴδανε καὶ πιστέψανε».

Ἂς παρακαλέσουµε τὸν Κύριο νὰ µᾶς δώσει αὐτὴ τὴν πλούσια φτώχεια, καὶ τὴν καθαρὴ καρδιά, ὥστε νὰ τὸν δοῦµε ν᾿ ἀναστήνεται γιὰ νὰ ἀναστηθοῦµε κ᾿ ἐµεῖς µαζί του.

Αὐτὴ ἡ ἀνηξεριὰ (ἡ ἄγνοια) εἶναι ἀνώτερη ἀπὸ τὴ γνώση: «Αὕτη ἐστὶν ἡ ἄγνοια ἡ ὑπερτέρα τῆς γνώσεως». Καλότυχοι καὶ τρισκαλότυχοι ἐκεῖνοι ποὺ τὴν ἔχουνε.
 

  1. Κράτος, κοινωνία και ψυχική υγεία

(κατά τον Ιερό Χρυσόστομο)

Νίκος Σακαλάκης, Μαθηματικός

Το κράτος, σαν ανώτατος και κυρίαρχος θεσμός της κοινωνικής οργάνωσης, διαμορφώνει στα όριά του και σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο την οικονομική λειτουργία του κοινωνικού σώματος, αλλά και την ψυχολογία του.

Ο Ιερός Χρυσόστομος σε πολλές ομιλίες του, διατυπώνει τις θέσεις του για τους ρόλους αρχόντων και αρχομένων, πολιτικών και λαού. Σε μία ομιλία του (Ε.Π.Ε. 23, 274) λέγει σχετικά: «Πρέπει να είναι άγρυπνος ο άρχοντας και να φροντίζει όχι μόνο για τα δικά του, αλλά για τα θέματα του λαού. Να βρίσκεται σε εγρήγορση, να έχει ζωντανό το πνεύμα του, να είναι πυρακτωμένος από ζήλο, όπως θα λέγαμε. Σαν το στρατηγό εκείνο, που νύχτα και μέρα περιτρέχει το στράτευμα και κουράζεται διακονώντας, αφού έχει όλη τη μέριμνα και τη φροντίδα». Θέσεις ιδιαίτερα χρήσιμες σήμερα, όπου η Ελλάδα Βιώνει μια οδυνηρή πνευματική, κοινωνική και οικονομική κρίση.

 

Προ της κρίσεως, πολλά χρόνια πριν, το κράτος μας δεν είχε τις πνευματικές προδιαγραφές, που αναφέρει ο ιερός πατέρας.

Ο ρυθμός και η διεύθυνση του συνόλου της κοινωνικής και οικονομικής λειτουργίας συντονίστηκαν σε λαθεμένες επιλογές.

Αγνοήθηκε η ασκητική ορθοδοξία, ο κοινωνικός χριστιανισμός. Καμία προσπάθεια από πλευράς πολιτείας, ώστε από την εκκλησιαστική μεταμόρφωση του ανθρώπινου προσώπου να γίνει και πνευματική ανακαίνιση του κοινωνικού συνόλου. Ακολουθήθηκε ένας άκριτος δυτικός προσανατολισμός (φιλελευθερισμός – Μαρξισμός), έκφραση και δικαίωση του προτεσταντικού πνεύματος!

Πόσο δίκαιο έχει η Γραφή: «Μη πεποίθατε επ’ άρχοντας, επί υιούς ανθρώπων, οις ουκ έστι σωτηρία» (Ψαλμός 145).

Σύμφωνα με τον Ιερό Χρυσόστομο και οι πολίτες έχουν ακέραια την ευθύνη για την πορεία της πόλεως, του κράτους.

Στην 17η ομιλία του «εις τους ανδριάντας» τονίζει: «Φρόντισε να μάθης ποιο είναι το μεγαλείο της πόλης (του κράτους) και τότε θα γνωρίσεις με σαφήνεια, ότι αν οι πολίτες δεν προδώσουν αυτό, κανένας άλλος δεν θα μπορέσει να αφαιρέση την αγαθή «φήμη της πόλεως»».

Και σ’ ένα άλλο σημείο υπογραμμίζει: «Μεγαλείο και στολισμός και ασφάλεια της πόλεως (κράτους) δεν είναι το να είναι πρωτεύουσα, ούτε το να έχει μεγάλα και ωραία οικοδομήματα, ούτε το να έχει μνημεία με πολλές κολώνες και ευρύχωρες στοές και τόπους για περίπατο, ούτε το να αναγνωρίζεται δημόσια ως ανώτερη των άλλων πόλεων, αλλά η αρετή και η ευσέβεια των κατοίκων της».

Είναι αλήθεια, ότι κάθε κοινωνία τείνει να βρει το σχήμα της στην αντίστοιχη κρατική οργάνωση. Αν δεν υπάρχει ευσέβεια και αρετή, ηθικές αντιστάσεις(στην κοσμική γλώσσα) τότε η κάθε κοινωνία μορφοποιείται απόλυτα στα όρια – πλαίσια ενός κράτους, διότι αυτό διαμορφώνει τον κοινωνικό χάρτη, την κοινωνική περίμετρο. Αναμφίβολα η σημερινή κρίση προήλθε από την ελληνική κοινωνία.  Ο Αναστάσιος Σιναΐτης, επίσκοπος Αντιοχείας, το εξηγεί άριστα σε μια ομιλία του «περί αναξίων αρχόντων», όπου υπενθυμίζει τι λέγει ο Θεός: «Θα σας δώσω άρχοντας σύμφωνα με τις καρδιές σας». Σ’ όλες τις κοινωνίες η απουσία του Θεού εκφράζεται στο μέτρο της ηθικής, κοινωνικής αποργάνωσης και όχι μόνο.

Ένα σύμπτωμα είναι και οι ψυχικές διαταραχές, που πάντοτε υπήρχαν, αλλά σήμερα πολλαπλασιάστηκαν αισθητά, με αποκορύφωμα τις αυτοκτονίες. Άγχος, μοναξιά, ανασφάλειες, ενοχές, φανατισμοί, έλλειψη νοήματος, εγκληματικότητα, φόβος θανάτου κλπ. είναι τα αποτελέσματα της εκτροπής από την αλήθεια του Ευαγγελίου. Καμία σχέση όλα τα παραπάνω με τη βίωση της αυθεντικής ορθόδοξης πνευματικότητας, που δίνει ζωή και φως στην ανθρώπινη ύπαρξη (Ιωαν. η’, 12).

Στις ομιλίες του Ιερού Χρυσόστομου η υγεία της ψυχής, η πνευματική υγεία, θεμελιώνεται και αυξάνει σε τρεις άξονες, που είναι: Τα γεγονότα του παρελθόντος (κοσμοσωτήριο έργο του Χριστού, προσωπικό βάπτισμα), οι πράξεις του παρόντος (προσευχή, Θ. Κοινωνία, λατρεία κ.λ.π.) και η κίνηση προς το μέλλον (εσχατολογική ελπίδα).

Η ορθόδοξη εκκλησία, η μόνη αληθινή εκκλησία, που θεραπεύει οντολογικά τον άνθρωπο, χαρακτηρίζεται από τον Ιερό Χρυσόστομο ως ιατρείο ψυχών: «Και γαρ ιατρείονθαυμαστόν της Εκκλησίας το διδασκαλείον εστίν, ιατρείον, ουχί σωμάτων, αλλά ψυχών» (P.G. 51,354).

ΝΙΚΟΣ Ε. ΣΑΚΑΛΑΚΗΣ

 

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ

 

  1. Η δικαιολογία δεν έχει θέση στην ζωή των Χριστιανών

Αββάς Ισαάκ ο Σύρος

» Η δικαιολογία δεν έχει θέση στην ζωή των χριστιανών και δεν είναι σημειωμένη πουθενά στη διδασκαλία του Χριστού.

» Εάν δεν έχεις καρδιακή ησυχία, έχε τουλάχιστον ήσυχη την γλώσσα σου.

» Εάν δεν μπορείς να βάλεις σε τάξη και πειθαρχία τους λογισμούς σου, τουλάχιστον κράτησε σε ευταξία τις σωματικές σου αισθήσεις.

» Εάν δεν είσαι μόνος κατά την διάνοια σου, τουλάχιστον να είσαι μόνος σωματικά.

» Εάν δεν μπορείς να εργαστείς σωματικά, να έχεις τουλάχιστον την κατά Θεόν λύπη.

» Εάν δεν μπορείς να ξαγρυπνήσεις όρθιος, αγρύπνησε στο κρεβάτι σου, καθήμενος ή ξαπλωμένος.

» Εάν δεν μπορείς να κάνεις διήμερη νηστεία, νήστεψε ως το βράδυ, ή, τουλάχιστον, φυλάξου να μην χορτάσεις το στομάχι σου.

Διαβάστε εδώ:  Ο Χριστιανισμός υπό διωγμό στην Αφρική

 

» Δεν έχεις άγια καρδιά; Κράτησε αγνό το σώμα σου.

» Εάν δεν μπορείς να δώσεις ελεημοσύνη, λάλει ως αμαρτωλός.

» Αν δεν είσαι ειρηνοποιός, τουλάχιστον να μην αγαπάς την ταραχή.

» Εάν δεν μπορείς να γίνεις σπουδαίος άνθρωπος, τουλάχιστον να έχεις άοκνο(ακούραστο) φρόνημα