Πολλοί πατέρες, που έχουν γιους προσκολλημένους στην κοσμική ζωή, σε κατηγορούν, και άλλοι δακρύζουν όταν σε ιδούν, και άλλοι πάλι σε περιγελούν. Αλλά γιατί να μην τους περιγελάς εσύ καλύτερα και να πενθείς; Γιατί το να περιγελάει κανείς εκείνα που είναι άξια για πολλούς επαίνους και για στεφάνια, είναι γνώρισμα των μανιακών ανθρώπων και εκείνων που πάσχουν από όμοιες με αυτούς αρρώστιες. Γιατί, πες μου, αν σε επαινούσαν και σε εθαύμαζαν όλοι και σε χαρακτήριζαν αξιοζήλευτο επειδή ο γιος σου έχει κυριευθεί από τη μανία του χορευτή και του αμαξηλάτη, δεν θα θεωρούσες κοροϊδία αυτούς τους επαίνους; Αν πάλι έκανε μια πράξη ευγενή και αξιέπαινη και αυτοί τον περιγελούσαν, και τον κατηγορούσαν, δεν θα έλεγες ότι είναι παράφρονες; Αυτό λοιπόν ας κάνουμε και τώρα. ας αφήσουμε να γίνει η κρίση για το παιδί σου με βάση όχι τη γνώμη των πολλών, αλλά μετά από προσεκτική λογική εξέταση, και θα ιδείς ότι αυτοί που περιγελούν είναι πατέρες δούλων περισσότερο παρά ελεύθερων παιδιών, όταν τα παιδιά τους συγκριθούν με το δικό σου γιο. Τώρα βέβαια, επειδή είσαι σκοτισμένος από το πάθος, δεν θα μπορέσεις να τα ιδείς αυτά καθαρά. όταν όμως σιγά-σιγά συνέλθεις, και ο γιος σου δείξει μεγάλη αρετή, δεν θα έχεις πλέον ανάγκη από συμβουλές, αλλά, αφού θα έχει πεισθεί, θα τα υποστηρίζεις αυτά και σε άλλους και μάλιστα και περισσότερα από αυτά. (Προς άπιστον πατέρα, 10, ΕΠΕ 28, 436-438 – MG 47, 348).
ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΑΓΑΘΑ: Αλλά, γιατί τα λες σε μένα αυτά, θα πει ο ακροατής μου που ζει μακριά από την κατά Θεόν ζωή; Τότε γιατί εμποδίζεις το γιο σου να πλησιάσει αυτή τη ζωή; Είναι αρκετό να σταματήσει σε σένα το κακό. Δεν νομίζεις ότι είναι μεγάλη ζημιά το ότι, ενώ έχετε φθάσει σε βαθιά γηρατειά, χωρίς να κερδίσετε τίποτε καλό στη νεανική σας ηλικία, παρουσιάζετε εμπόδια και στα γηρατειά; Αλλά, θα μου πεις, γι’ αυτό ακριβώς φέρνουμε δυσκολίες, γιατί η νεότητα μας χάρισε μεγάλα αγαθά. Ποια μεγάλα αγαθά; Δείξε μου ένα γέροντα, που να έχει τα μεγάλα εκείνα αγαθά. γιατί αν τα είχε και έμεναν μόνιμα, δεν θα θρηνούσε τόσο σαν μην είχε τίποτε από όλα αυτά. Αν πάλι πέταξαν και μαράθηκαν, πώς είναι μεγάλα αυτά που τόσο γρήγορα σβήνουν και χάνονται; Αλλά το παιδί σου δεν θα πάθει το ίδιο, αλλ’ αν κάποτε φθάσει σε βαθιά γηρατειά, δεν θα το ιδείς να τα εγκαταλείπει απογοητευμένο, όπως σεις, αλλά να χαίρεται και να ευφραίνεται και να αγάλλεται, γιατί τα δικά του πνευματικά αγαθά τότε ακμάζουν περισσότερο. Ο δικός σας πλούτος, όσο κι’ αν συνοδεύεται από άπειρα αγαθά, είναι χρήσιμος μόνο στη νεανική ηλικία. ενώ ο δικός του πλούτος, ο πνευματικός, και στα γεράματα το συνοδεύει και μετά το θάνατο το ακολουθεί. Για όλα αυτά εσείς, όταν βλέπετε ότι αυξάνει η περιουσία σας στα γεράματα και ότι έχετε πολλές ευκαιρίες να απολαύσετε τη δόξα και τον τρυφηλό βίο, ενοχλείσθε, γιατί δεν επαρκεί η ηλικία σας να τα απολαύσετε. Γι’ αυτό και σας πιάνει φρίκη, όταν πλησιάζει ο θάνατος και ομολογείτε ότι είσθε οι πιο άθλιοι από όλους τους ανθρώπους, και μάλιστα τότε που από υλική άποψη ευτυχείτε. Ενώ ο γιος σου, που δεν δίνει σημασία στα υλικά αγαθά, τότε ιδιαίτερα θα αναπαυθεί, όταν γεράσει, επειδή βιάζεται να φθάσει στο λιμάνι της βασιλείας των ουρανών και γι’ αυτό η νεότητά του παραμένει ακμαία και δεν οδηγεί ποτέ στα γηρατειά. Εσύ όμως θα προτιμούσες να απολαμβάνει ο γιος σου τέτοιου είδους καλοζωία, για την οποία θα μετανοούσε χιλιάδες φορές και θα πονούσε, όταν έφθανε στα γηρατειά. Αλλά τέτοια καλοπέραση εύχομαι να μην απολαύσουν ποτέ ούτε οι εχθροί σας. Και γιατί να μιλάω για τα γηρατειά; Γιατί η ηδονή εκείνη σβήνει και χάνεται μέσα σε μια μέρα. μάλλον δε όχι σε μια μέρα, ούτε σε μια ώρα, αλλά ακόμη και σε μια ελάχιστη χρονική στιγμή. (Προς άπιστον πατέρα, 9, ΕΠΕ 28, 428-430 – MG 47, 345-346).
Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ: Αυτό λοιπόν ας προσέχουμε όλοι και ας διδάσκουμε τα παιδιά μας να προτιμούν από όλα την αρετή και να θεωρούν τη χρηματική περιουσία σαν ένα μηδενικό. Γιατί αυτή, ναι αυτή, πολλές φορές γίνεται εμπόδιο για την αρετή, όταν ο νέος δεν ξέρει να χρησιμοποιεί τα χρήματα όπως πρέπει. Και όπως ακριβώς τα μικρά παιδιά, όταν πιάσουν μαχαίρι ή ξίφος, επειδή δεν ξέρουν να τα χρησιμοποιήσουν όπως πρέπει, πολλές φορές βάζουν τον εαυτό τους σε ολοφάνερο κίνδυνο, και γι’ αυτό οι μητέρες δεν τα αφήνουν ούτε να αγγίζουν τέτοια όργανα χωρίς φόβο, έτσι και οι νέοι, όταν κληρονομήσουν χρηματική περιουσία, επειδή δεν θέλουν να την χρησιμοποιήσουν όπως πρέπει, οδηγούν τον εαυτό τους σε ολοφάνερο κίνδυνο, αποκομίζοντας από εδώ για τον εαυτό τους το φορτίο των αμαρτημάτων. Γιατί οι απολαύσεις και οι παράλογες ηδονές και τα άπειρα κακά γεννιούνται από τα πολλά χρήματα. (Εις Γεν., ομιλ. ΞΣΤ’, 4, ΕΠΕ 5, 60 – MG 54, 570-571).
Η ΜΟΝΗ ΣΙΓΟΥΡΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ: Και τέτοιες κληρονομιές να αφήνετε στα παιδιά σας, που ποτέ από κανένα δεν είναι δυνατόν να βλαβούν. Γιατί οι κληρονομιές των χρημάτων πολλές φορές και καταστροφή προξένησαν στους κληρονόμους και εχθρικές διαθέσεις και μεγάλο κίνδυνο, ενώ στην περίπτωση αυτή εδώ τίποτε τέτοιο δεν είναι δυνατόν να υποπτευθεί κανείς. Γιατί είναι θησαυρός που δεν μπορεί να δαπανηθεί, θησαυρός που δεν μπορεί κανείς να κυριεύσει, θησαυρός που δεν μπορεί να ελαττωθεί ούτε από τα εχθρικά σχέδια ανθρώπων, ούτε από έφοδο ληστών, ούτε από τη κακουργία δούλων, ούτε από κάτι άλλο παρόμοιο, αλλά παραμένει αιώνια. Γιατί είναι θησαυρός πνευματικός και δεν υποχωρεί στα δόλια ανθρώπινα σχέδια, αλλά, αν αυτοί που τον δέχτηκαν θέλουν να αγρυπνούν, τους συνοδεύει στη μέλλουσα ζωή και προετοιμάζει τις αιώνιες σκηνές. (Εις Γεν., ομιλ. ΞΣΤ’, 3, ΕΠΕ 5, 56-58 – MG 54, 570).
ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΙΡΟΥΝ, ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΥΛΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ: Μην κατηγορείς το παιδί σου που έχει στρέψει την καρδιά του από τα μάταια αγαθά, που στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτα, στα αληθινά και μόνιμα αγαθά. ούτε να θρηνείς αυτόν που είναι αξιομακάριστος, αλλά εκείνον που δεν μοιάζει με το γιο σου και παρασύρεται άλλοτε σε μια κατεύθυνση και άλλοτε σε άλλη στην παρούσα ζωή. (Προς άπιστον πατέρα, 10, ΕΠΕ 28, 434- MG 47, 347).