Ένα μάθημα ιστορίας που δεν διδάσκεται στα σχολεία…

Της Βασιλικής Κοσμάνου

Αύγουστος 2015. Θεσσαλικό Θέατρο “Κάποτε στη Σμύρνη”. Στην αυλή του Μύλου. Κάτω από το αυγουστιάτικο φεγγάρι ξεκινά μια ακόμη παράσταση. Οι εναλλαγές μουσικής και κειμένου, εικόνων λύπης και χαράς, ανεμελιάς και στενοχώριας, ειρήνης και πολέμου, μας ταξιδεύουν και μας συγκινούν. Το χρονικό ξετυλίγεται μέσα από τα κείμενα της Διδούς Σωτηρίου, του Κοσμά Πολίτη και του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, αλλά και του σκηνοθέτη Κώστα Τσιάνου, που τόσο όμορφα τα “ύφανε” στον καλλιτεχνικό του αργαλειό.

Οι ρεαλιστικά ερμηνευμένες ιστορίες, η μεγάλη εκφραστικότητα στο πρόσωπο και στον τόνο της φωνής των ηθοποιών, η μελωδικότητα των τραγουδιών και το μουσικό ταλέντο των συντελεστών, η απλότητα, η γνήσια συναισθηματική φόρτιση, είναι μερικά από τα στοιχεία που καθιστούν αυτήν την παράσταση ένα εναλλακτικό μάθημα ιστορίας, το οποίο δεν διδάσκεται στα σχολεία. Η ιστορία περνά μπροστά στα μάτια μας μέσα από πραγματικές προσωπικές μνήμες και αφηγήσεις, πριν και μετά την καταστροφή της Σμύρνης το 1922, κατά την προσαρμογή των προσφύγων στην Ελλάδα, οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν εδώ και το μήνυμα της “αναγέννησης” σε μια πατρίδα που προσπαθούσε να ορθοποδήσει.

Από τη μια το σμυρναίικο τραγούδι, το γιασεμί και το αγιόκλημα στους κήπους των σπιτιών, το μεράκι των ανθρώπων εκείνης της εποχής και από την άλλη η θυσία του μητροπολίτη Χρυσοστόμου Σμύρνης που στάθηκε δίπλα στο ποίμνιό του, η λαχτάρα των διψασμένων αιχμαλώτων για μια χούφτα νερό, ο σαλεμένος νους ενός κοριτσιού μπροστά στο ξεκλήρισμα της οικογένειάς της, η αισιοδοξία για το ξεκίνημα μιας νέας ζωής, το χορικό της Εκάβης, είναι κομμάτια ενός θεατρικού συνόλου που με την αυθεντικότητά τους μας διδάσκουν πως το σήμερα είναι μια και μοναδική ευκαιρία για τον καθένα μας να χτίσει τη ζωή του σε γερά θεμέλια, με πίστη στο Θεό και ευγνωμοσύνη για τα αγαθά που μας δίνει, με αγάπη και προσφορά στον συνάνθρωπο ως εικόνα Θεού. Να εκτιμήσει τον καιρό της ειρήνης και να μην αναλώνεται σε ψεύτικες στιγμές διασκέδασης και οκνηρίας, αλλά να επενδύσει σε πνευματικό αγώνα για να κερδίσει το έλεος του Θεού…

Οι εξαιρετικοί ηθοποιοί, ως αγγελιοφόροι άλλης εποχής, μας μεταφέρουν στη Σμύρνη του 1922, στα χρώματα και τα αρώματα μιας κοσμοπολίτικης πολιτείας και μιας ολόκληρης γενιάς που ξεριζώθηκε βίαια, όπως συμβαίνει σε κάθε προσφυγιά, όταν οι πολιτικοί “εμπαίζουν” τους λαούς και δίνουν προτεραιότητα στο χρήμα και το πολιτικό σύστημα… Μακάρι να γίνονται κι άλλες τέτοιες παραστάσεις στην πόλη μας που να σκιαγραφούν όσα τα πολιτικά συμφέροντα κρύβουν στο σεντούκι της λήθης…