[1] Τό παν­σέ­βα­στο καί παμ­πό­θη­το καί κε­χα­ρι­τω­μέ­νο ὄ­νο­μα τῆς Μα­ρί­ας, ἐν­δε­δειγ­μέ­να καί κα­ταλ­λή­λως δό­θη­κε στήν Ἀ­ει­πάρ­θε­νο Θε­ο­τό­κο καί, ὅ­πως λέ­ει ὁ Ἱ­ε­ρώ­νυ­μος, κα­τά πρό­γνω­σι καί θέ­λη­σι τοῦ Θε­οῦ, ἀ­πό τόν ὁ­ποῖ­ο ἦ­ταν προ­ω­ρι­σμέ­νη νά γί­νη Μη­τέ­ρα του. Καί ἐ­πει­δή συμ­με­τεῖ­χαν μα­ζί της στό μυ­στή­ριο τῆς ἐν­σάρ­κου Οἰ­κο­νο­μί­ας τοῦ Θε­οῦ Λό­γου τά τρί­α αὐ­τά∙ Παν­το­δυ­να­μί­α, ἡ ὁ­ποί­α ἕ­νω­σε τά δύ­ο ἄ­κρα ἀν­τι­κεί­με­να, Θε­ό καί ἄν­θρω­πο∙ Σο­φί­α, ἡ ὁ­ποί­α βρῆ­κε τόν τρό­πο, γιά νά ἑ­νώ­ση δύ­ο φύ­σεις σέ μί­α ὑ­πό­στα­σι, χω­ρίς νά μπερ­δέ­ψη τά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τῶν φύ­σε­ων∙ καί Ἀ­γα­θό­τη­τα, δη­λα­δή χά­ρις, ἡ ὁ­ποί­α θε­ο­ποί­η­σε τήν ἀν­θρώ­πι­νη φύ­σι καί τήν ὑ­πε­ρύ­ψω­σε πά­νω ἀ­πό τίς οὐ­ρά­νι­ες δυ­νά­μεις∙ γι’ αὐ­τό καί τό ὄ­νο­μα τῆς Μα­ρί­ας, πού ἐ­πρό­κει­το νά ὑ­πη­ρε­τή­ση σέ τό­σο με­γά­λο Μυ­στή­ριο, πε­ρι­έ­χει αὐ­τά τά τρί­α:

Πρῶ­τον λοι­πόν, τό ὄ­νο­μα Μα­ρί­α, πα­ρα­γό­με­νο ἀ­πό τό Ἑ­βρα­ϊ­κό ὄ­νο­μα Ἀ­ϊ­ά, πού ση­μαί­νει Κύ­ριος, ἑρ­μη­νεύ­ε­ται Κυ­ρί­α, δι­ό­τι κυ­ρι­εύ­ει καί ἐ­ξου­σιά­ζει ὅ­λα τά κτί­σμα­τα, οὐ­ρά­νια καί ἐ­πί­γεια, ὡς Μη­τέ­ρα Θε­οῦ καί κα­τά τοῦ­το ἔ­χει τήν τε­λει­ό­τη­τα τῆς δυ­νά­με­ως∙ ἐ­πει­δή τό θε­μέ­λιο τῆς κυ­ρι­ό­τη­τας εἶ­ναι ἡ δύ­να­μις καί ὅ­που ὑ­πάρ­χει κυ­ρι­ό­τη­τα καί ἐ­ξου­σί­α, ἐ­κεῖ ἐξ ἀ­νάγ­κης πρέ­πει νά ὑ­πάρ­χη καί δύ­να­μις. Δεύ­τε­ρον, Μα­ρί­α ἑρ­μη­νεύ­ε­ται φω­τι­σμός, κα­τά τόν Νε­ο­και­σα­ρεί­ας Γρη­γό­ριο, ὁ ὁ­ποῖ­ος λέ­ει∙ «Μα­ρί­α λοι­πόν ἐ­κλε­κτή, πού φω­τι­σμός ἑρ­μη­νεύ­ε­ται»∙ ἐ­πει­δή δέ ἡ Σο­φί­α ἐ­τυ­μο­λο­γεῖ­ται ἀ­πό τό σῶ­ον φῶς, καί εἶ­ναι, κα­τά τόν Σο­λο­μῶν­τα, «ἀ­παύ­γα­σμα φω­τός ἀ­ϊ­δί­ου», γι’ αὐ­τό τό ὄ­νο­μα τῆς Μα­ρί­ας ἐμ­πε­ρι­έ­χει μ’ αὐ­τόν τόν τρό­πο τήν τε­λει­ό­τη­τα τῆς Σο­φί­ας. Τρί­τον, Μα­ρί­α ἑρ­μη­νεύ­ε­ται Πέ­λα­γος, κα­τά τόν θεῖ­ο Ἀμ­βρό­σιο, ὁ ὁ­ποῖ­ος λέ­ει∙ «Πέ­λα­γος Ἐ­βρα­ϊ­στί Μα­ριάμ ἑρ­μη­νεύ­ε­ται»∙ ἀλ­λά καί στή Λα­τι­νι­κή Μά­ρια λέ­γον­ται οἱ θά­λασ­σες.

Τό δέ πέ­λα­γος καί ἡ θά­λασ­σα, εἶ­ναι σύμ­βο­λο τῆς ἀ­γα­θό­τη­τας καί τῆς χά­ρι­τος τοῦ Θε­οῦ, τήν ὁ­ποί­α εἶ­χε ἡ Θε­ο­τό­κος∙ κα­θώς λοι­πόν ἡ θά­λασ­σα καί τό πέ­λα­γος ἐμ­πε­ρι­έ­χει πλῆ­θος ὑ­δά­των καί δέ­χε­ται ὅ­λους τούς πο­τα­μούς τῶν δω­ρε­ῶν, ὅ­που κα­τά μέ­ρος ἔ­χουν ὅ­λα τά κτί­σμα­τα νο­η­τά καί αἰ­σθη­τά, Ἄγ­γε­λοι μα­ζί καί ἄν­θρω­ποι.

Λαμ­βά­νον­τας λοι­πόν ἡ Θε­ο­τό­κος, κα­τά θεί­α πρό­γνω­σι, τό μυ­στη­ρι­ῶ­δες ὄ­νο­μα Μα­ρί­α, ἔ­λα­βε μέ αὐ­τό καί ὅ­σα συμ­βο­λι­κά ση­μαί­νουν ἀ­πό τό ὄ­νο­μά της∙ ἔ­λα­βε ἀ­πό τόν Πα­τέ­ρα τήν δύ­να­μι, ὡς θυ­γα­τέ­ρα αὐ­τοῦ, γιά νά ὁ­λο­κλη­ρώ­ση ὡς Μη­τέ­ρα στήν γῆ ἐ­κεῖ­νο, πού ὁ Θε­ός ὁ­λο­κλη­ρώ­νει ὡς Πα­τέ­ρας στόν οὐ­ρα­νό· ἔ­λα­βε τήν Σο­φί­α ἀ­πό τόν Υἱ­ό, ὡς Μη­τέ­ρα αὐ­τοῦ, γιά νά ξέ­ρη νά συμ­φι­λι­ώ­νη τόν οὐ­ρα­νό μέ τήν γῆ καί τόν Θε­ό μέ τόν ἄν­θρω­πο∙ ἔ­λα­βε καί τήν ἀ­γα­θό­τη­τα καί χά­ρι ἀ­πό τό Πνεῦ­μα τό Ἅ­γιο, ὡς Νύμ­φη αὐ­τοῦ, γιά νά με­τα­δί­δη σέ ὅ­λα τά κτί­σμα­τα, οὐ­ρά­νια καί ἐ­πί­γεια, τίς πνευ­μα­τι­κές της δω­ρε­ές καί χά­ρι­τες.

Δη­λώ­νει ὅ­μως καί ἄλ­λα τό ὄ­νο­μα τῆς Μα­ρί­ας∙ δι­ό­τι τά πέν­τε στοι­χεῖ­α τοῦ ὀ­νό­μα­τος, Μα­ρί­α, ση­μαί­νουν κα­τ’ ἄλ­λους μέν, τά ἑ­ξῆς∙ τό μ Μέ­λισ­σα∙ τό α Αὐ­γή∙ τό ρ Ρά­βδο∙ τό ι Ἴ­ρι∙ καί τό α Ἄμ­πε­λο. Κα­τ’ ἄλ­λους πά­λι δη­λώ­νουν τά ἑ­ξῆς∙ τό μ τή Μα­ριάμ, τήν ἀ­δελ­φή του Μω­ϋ­σέ­ως, ἡ ὁ­ποί­α ἦ­ταν ἴ­διος τύ­πος μέ τήν Θε­ο­τό­κο, ὅ­σον ἀ­φο­ρᾶ τήν παρ­θε­νί­α, ὅ­πως λέ­ει ὁ Νύσ­σης Γρη­γό­ριος, καί γι’ αὐ­τό ἔ­λα­βε προ­φη­τι­κά καί τό ὄ­νο­μά της∙ τό α ση­μαί­νει τήν Προ­φή­τι­δα Ἄν­να τήν Μη­τέ­ρα τοῦ Σα­μου­ήλ∙ τό ρ τήν ὡ­ραι­ο­τά­τη Ρα­χήλ, τό ι τήν ἀν­δρει­ό­τα­τη Ἰ­ου­δήθ∙ καί τό α τήν φρο­νι­μώ­τα­τη Ἀ­βι­γαί­α.

Ἤ σύμ­φω­να μέ  ἄλ­λους, τά στοι­χεῖ­α τοῦ ὀ­νό­μα­τος Μα­ριάμ δη­λώ­νουν τά ἑ­ξῆς∙ τό μ μό­νη∙ τό α αὐ­τή· τό ρ ρύ­σε­ται∙ τό ι ἰ­οῦ∙ τό μ μι­σο­κά­λου. Δι­ό­τι μό­νον ἡ Θε­ο­τό­κος γλύ­τω­σε τούς πάν­τες ἀ­πό τό φαρ­μά­κι τοῦ μι­σό­κα­λου δι­α­βό­λου, καί σ’ αὐ­τήν ὑ­πῆρ­χαν ὅ­λων τῶν ἀ­νώ­τε­ρων, τό­σο πραγ­μά­των, ὅ­σο καί θαυ­μα­στῶν γυ­ναι­κῶν, αὐ­τῶν πού δη­λώ­νον­ται συμ­βο­λι­κῶς ἀ­πό τό ὄ­νο­μά της, οἱ ἀ­ρε­τές καί τε­λει­ό­τη­τες. Βλέ­πε καί στήν ἀρ­χή τοῦ Νέ­ου Θε­ο­το­κα­ρί­ου, πού συλ­λέ­χθη­κε ἀ­πό ἐ­μέ­να, γιά νά μά­θης πῶς τό ὄ­νο­μα τῆς Θε­ο­τό­κου, τό Μα­ριάμ, γρα­φό­με­νο, ἀ­πο­τε­λεῖ σχῆ­μα τε­τρα­γώ­νου καί κύ­κλου καί χια­στοῦ, καί πῶς οἱ λό­γοι αὐ­τῶν τῶν σχη­μά­των προ­σαρ­μό­ζον­ται στήν Θε­ο­τό­κο.

[2] Πράγ­μα­τι, τό­τε ἦ­ταν νά γνω­ρί­ση κα­νείς ὁ­λο­κλη­ρω­μέ­νο τόν λό­γο ἐ­κεῖ­νο τοῦ Προ­φή­τη Δα­βίδ, ὁ ὁ­ποῖ­ος ἔ­λε­γε∙ «Ἡ μία ἡ­μέ­ρα διακηρύττει λόγο στήν ἑπόμενη ἡ­μέ­ρα, καί ἡ μία νύκτα διακηρύττει στήν ἑπόμενη νύκτα τήν γνῶσι γιά τήν δημουργία τοῦ Θεοῦ» (Ψαλμ. 18,2). Σύμφωνα λοιπόν μέ κά­ποιους ἑρ­μη­νευ­τές, στήν περίπτωσι τῆς Θε­ο­τό­κου καί τῆς Ἐ­λι­σά­βετ, καί στήν περίπτωσι τοῦ Χρι­στοῦ καί τοῦ Προ­δρό­μου ἀλ­λη­γο­ρεῖ­ται τό ρη­τό αὐ­τό χα­ρι­έ­στα­τα καί γλα­φυ­ρώ­τα­τα∙ «ἡ­μέ­ρα γάρ τῇ ἡ­μέ­ρᾳ ἐ­ρεύ­γε­ται ρῆ­μα»∙ βε­βαί­ως ἡ Θε­ο­τό­κος στήν Ἐ­λι­σά­βετ ἀ­πέ­δω­σε τόν συ­νη­θι­σμέ­νο ἀ­σπα­σμό καί χαι­ρε­τι­σμό∙ καί ἀν­τίστροφα ἡ Ἐ­λι­σά­βετ στήν Θε­ο­τό­κο∙ ἡ­μέ­ρα λοι­πόν ἦ­ταν ἡ κά­θε μί­α, βε­βαί­ως φαι­νό­ταν ξε­κά­θα­ρη στούς ἀν­θρώ­πους, κα­θώς εἶ­ναι ξε­κά­θα­ρη καί ἡ ἡ­μέ­ρα∙ «νύξ νυ­κτί ἀ­ναγ­γέλ­λει γνῶ­σιν»∙ ὅ­πως βε­βαί­ως ὁ Χρι­στός στήν κοι­λιά τῆς Παρ­θέ­νου, ὅ­που κρυμ­μέ­νος μέ­σα σέ σκο­τει­νή νύ­χτα, ἐ­νη­μέ­ρω­σε τόν Πρό­δρο­μο, ὅ­που καί αὐ­τός βρι­σκό­ταν μέ­σα στήν κοι­λιά τῆς Ἐ­λι­σά­βετ, κρυμ­μέ­νος μέ­σα σέ σκο­τει­νή νύ­χτα, ὅ­τι αὐ­τός εἶ­ναι ὁ Υἱ­ός τοῦ Θε­οῦ∙ ἀ­πό ὅ­που καί ὁ Πρό­δρο­μος μέ­σα ἀ­πό τήν κοι­λιά, μό­λις γνώ­ρι­σε τήν πα­ρου­σί­α Του, ἀ­πό τή χα­ρά του σκίρ­τη­σε καί τρό­πον τι­νά, καί μέ πό­δια καί μέ χέ­ρια Τόν ἔ­δει­χνε μέ τό δά­κτυ­λό του καί ἔ­λε­γε∙ «Ἴ­δε ὁ ἀ­μνός τοῦ Θε­οῦ, ὁ αἴ­ρων τήν ἁ­μαρ­τί­αν τοῦ κό­σμου» ὅ­πως λέ­ει ὁ Ἀ­έ­τι­ος. Για­τί ὅ­μως σκίρ­τη­σε πρῶ­τα καί ἔ­πει­τα προ­φή­τευ­σε; Ἐ­πει­δή, κα­τά τόν Θε­ο­φύ­λα­κτο, ὅ­πως οἱ προ­φῆ­τες, κα­θώς λέ­νε, πρῶ­τα ἐν­θου­σι­ά­ζον­ταν ἀ­πό τό Πνεῦ­μα καί ἔ­πει­τα προ­φή­τευ­αν∙ ἔ­τσι λοι­πόν καί ὁ Ἰ­ω­άν­νης, πρῶ­τα σκίρ­τη­σε, κατά κάποιον τρόπο ἐν­θου­σι­α­σμέ­νος, καί ἔ­πει­τα ἄρ­χι­σε νά προ­φη­τεύη μέ τό στόμα τῆς Μη­τέρας του.

[3] Προ­σθέ­τει δέ ὁ σο­φός Νι­κη­φό­ρος Ξαν­θό­που­λος, στήν ἑρ­μη­νεί­α τοῦ τρο­πα­ρί­ου «τῆς Τι­μι­ω­τέ­ρας», τόν μυ­στι­κό αὐ­τό λό­γο καί τήν αἰ­τί­α, γιά τήν ὁ­ποί­α εἶ­ναι ἐ­νά­τη ἡ ᾠ­δή αὐ­τή τῆς Θε­ο­τό­κου, δη­λα­δή, γιά νά φα­νῆ συμ­βο­λι­κά μέ­σῳ τοῦ ἀ­ριθ­μοῦ ἐν­νέ­α, ὅ­τι ἡ Θε­ο­μή­τωρ τόν Ἕνα της Τρι­ά­δος γέν­νη­σε∙ ἐ­πει­δή ὁ ἀ­ριθ­μός τρί­α, πολ­λα­πλα­σι­ά­ζον­τας τόν ἑ­αυ­τό του, γεν­νᾶ τόν ἐν­νέ­α∙ ἀ­φοῦ τρεῖς φο­ρές τό τρί­α κά­νει ἐν­νέ­α, καί ἀν­τι­στρό­φως, ὁ ἀ­ριθ­μός ἐν­νέ­α πε­ρι­έ­χει τρεῖς φο­ρές τόν ἀ­ριθ­μό τρί­α. Εἶ­ναι μά­λι­στα καί νά ἀ­πο­ρῆ κα­νείς καί γιά τό για­τί ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μοί­ρα­σε αὐ­τήν τήν ᾠ­δή σέ ἕ­ξι στί­χους, κα­θώς τήν ψάλ­λει; Καί ἀ­πο­κρι­νό­μα­στε, ὅ­τι γιά νά φα­νῆ συμ­βο­λι­κά μέ­σῳ τοῦ ἀ­ριθ­μοῦ ἕ­ξι, ὅ­τι ἡ Θε­ο­τό­κος γέν­νη­σε τόν Θε­ό Λό­γο, αὐ­τόν τόν ὁ­ποῖ­ον σέ ἕ­ξι μέ­ρες δη­μι­ούρ­γη­σε τόν κό­σμο.

[4] Ση­μει­ώ­νου­με λοι­πόν κι αὐ­τό ἐ­δῶ ὡς ἄ­ξιο, γιά νά ἀ­κου­σθῆ, ὅ­τι μα­ζί μέ τούς ἕ­ξι στί­χους τῆς ἐ­νά­της αὐ­τῆς ᾠ­δῆς τῆς Θε­ο­τό­κου, ὡ­ρί­σθη­κε ἀ­πό τήν ἐκ­κλη­σί­α νά ψάλ­λε­ται ἕ­ξι φο­ρές καί τό γλυ­κύ­τα­το καί κο­σμο­πό­θη­το τρο­πά­ριο «Τήν τι­μι­ω­τέ­ραν» (γιά ὅ­ποι­ες μέ­ρες δη­λα­δή αὐ­τή στι­χο­λο­γεῖ­ται) καί ὄ­χι ἄλ­λο τρο­πά­ριο· αἰ­τί­α αὐ­τοῦ εἶ­ναι τά πα­ρα­κά­τω∙ Πρῶ­τον, ἐ­πει­δή ὁ θε­σπέ­σιος δη­μι­ουρ­γός αὐ­τοῦ Κο­σμᾶς τό με­λο­ποί­η­σε στήν ἐ­νά­τη ᾠ­δή τοῦ Τρι­ω­δί­ου τῆς με­γά­λης Πα­ρα­σκευ­ῆς, μέ γλυ­κό καί χα­ρι­έ­στα­το μέ­λος καί μέ με­γά­λα καί ψη­λά καί μέ νο­ή­μα­τα καί ἐγ­κώ­μια, πού πραγ­μα­τι­κά ται­ριά­ζουν στήν Μη­τέ­ρα τοῦ Θε­οῦ, γιά νά πα­ρη­γο­ρή­ση μ’ αὐ­τά τήν Μη­τέ­ρα τοῦ Θε­οῦ, ἡ ὁ­ποί­α τό­τε λυ­πό­ταν καί θλι­βό­ταν ὑ­περ­βο­λι­κά γιά τό πά­θος τοῦ παμ­φιλ­τά­του καί γλυ­κυ­τά­του Υἱ­οῦ της. Ὁ­πό­τε, γιά νά φα­νῆ, ὅ­τι τό τρο­πά­ριο αὐ­τό εἶ­ναι προ­σαρ­μο­σμέ­νο στήν ἐ­νά­τη ᾠ­δή τῆς Θε­ο­τό­κου, γι’ αὐ­τό στό τέ­λος αὐ­τοῦ ἀ­να­φέ­ρε­ται ἡ ἀρ­χή τῆς ᾠ­δῆς∙ τό «με­γα­λύ­νο­μεν», πού πε­ρι­έ­χε­ται στό τρο­πά­ριο τῆς Τι­μι­ω­τέ­ρας, δα­νεί­στη­κε ἀ­πό τό «Με­γα­λύ­νει ἡ ψυ­χή μου τόν Κύ­ριον». Δεύ­τε­ρον, δι­ό­τι τό­ση με­γά­λη πα­ρη­γο­ριά καί ἀ­ρέ­σκεια καί εὐ­χα­ρί­στη­σι ἔ­λα­βε ἡ Κυ­ρί­α Θε­ο­τό­κος στό τρο­πά­ριο αὐ­τό, ὥ­στε ἐμ­φα­νί­σθη­κε ἀ­μέ­σως στόν ἱ­ε­ρό Κο­σμᾶ καί, μέ πρό­σω­πο γε­μᾶ­το ἀ­πό χά­ρι καί φαι­δρό­τη­τα, τόν εὐ­χα­ρί­στη­σε, λέ­γον­τάς του, ὅ­τι στόν ὕ­μνο αὐ­τό ἀ­να­παύ­ε­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο, ἀ­π’ ὅ,­τι σ’ ὅ­λους τούς ἄλ­λους ὕ­μνους. Καί ὅ­τι ὅ­που ψάλ­λε­ται αὐ­τός ὁ ὕ­μνος, ἐ­κεῖ καί αὐ­τή θά βρί­σκε­ται μυ­στη­ρι­ω­δῶς μέ­σῳ τῆς θεί­ας δύ­να­μης, καί θά ἀν­τα­πο­δί­δη τίς εὐ­λο­γί­ες σέ ὅ­λους αὐ­τούς πού τήν εὐ­λο­γοῦν, κα­θώς καί πράγ­μα­τι πολ­λοί κα­θα­ροί καί θε­ω­ρη­τι­κοί ἄν­δρες εἶ­δαν τήν Θε­ο­τό­κο, κα­τά τήν ὥ­ρα τῆς ἐ­νά­της ᾠ­δῆς, νά βρί­σκε­ται πα­ροῦ­σα, ὅ­πως ἔ­χει ὑ­πο­σχε­θῆ, καί νά εὐ­λο­γῆ αὐ­τούς πού τήν εὐ­λο­γοῦν, καί αὐ­τούς πού ψάλ­λουν τήν ᾠ­δή της μα­ζί μέ «τήν Τι­μι­ω­τέ­ρα». Ἔ­τσι λοι­πόν, φαι­νο­με­νι­κά μό­νο ἦ­ταν δη­μι­ουρ­γός τοῦ τρο­πα­ρί­ου τῆς Τι­μι­ω­τέ­ρας ὁ ἱ­ε­ρός Κο­σμᾶς. Δι­ό­τι στήν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ἦ­ταν ἡ Θε­ο­τό­κος, πού τοῦ ἐ­νέ­πνε­ε μέ μυ­στι­κό τρό­πο τά νο­ή­μα­τα καί προ­σάρ­μο­ζε τήν με­λῳ­δί­α καί χει­ρα­γω­γοῦ­σε τό χέ­ρι καί τό κα­λά­μι αὐ­τοῦ πού τό ἔ­γρα­φε. Γι’ αὐ­τόν τόν λό­γο καί μέ ἀ­κά­λυ­πτα κε­φά­λια, μέ φό­βο καί εὐ­λά­βεια ψάλ­λου­με, πα­ρο­μοί­ως μέ τήν ᾠ­δή τῆς Θε­ο­τό­κου, σάν νά εἶ­ναι πα­ροῦ­σα καί τήν βλέ­που­με νο­ε­ρά καί μᾶς εὐ­λο­γεῖ αὐ­τή ἡ Θε­ο­μή­τωρ, πού ὑ­μνεῖ­ται ἀ­πό ἐ­μᾶς, κα­θώς ὅ­λα αὐ­τά τά δι­η­γεῖ­ται μέ ἕ­ναν κομ­ψό­τα­το καί γλα­φυ­ρώ­τα­το ἑλ­λη­νι­σμό ὁ σο­φός Νι­κη­φό­ρος Ξαν­θό­που­λος, γρά­φον­τας πρός τόν Νε­ό­φυ­το ἀ­πό τήν Ὁ­δη­γή­τρια, καί ἑρ­μη­νεύ­ον­τας τό τρο­πά­ριο τῆς Τι­μι­ω­τέ­ρας.

Εἶ­ναι δέ συ­νή­θεια νά ψάλ­λε­ται με­τά τήν Ἐ­νά­τη, ὅ­ταν δέν εἶ­ναι δο­ξο­λο­γού­με­νος ὁ Ἅ­γιος τῆς ἡ­μέ­ρας, καί τό Ἄ­ξιόν ἐ­στιν, ἀ­μέ­σως με­τά ἀ­πό τήν Τι­μι­ω­τέ­ρα ἑ­νω­μέ­νο, ἐ­ξ αἰ­τί­ας τοῦ θαύ­μα­τος, πού ὑ­πῆρ­ξε στό Ἁ­γι­ώ­νυ­μο Ὄ­ρος τοῦ Ἄ­θω­να, σέ ἕ­να κελ­λί τῆς Ἱ. Μ. Παν­το­κρά­το­ρος, ὅ­που ἐμ­φα­νί­σθη­κε ὁ Ἀρ­χάγ­γε­λος Γα­βρι­ήλ καί τό ἔ­ψα­λε μπρο­στά στήν εἰ­κό­να τῆς Θε­ο­μή­το­ρος. Βρί­σκε­ται λοι­πόν αὐ­τό τό θαῦ­μα γραμ­μέ­νο στό τέ­λος τοῦ νέ­ου Μαρ­τυ­ρο­λο­γί­ου καί, ὅ­ποι­ος θέ­λει, ἄς τό δι­α­βά­ση.

[5] Τήν ᾠ­δή αὐ­τή τῆς Θε­ο­τό­κου πο­λύ σύν­το­μα ἑρ­μή­νευ­σε ὁ θεῖ­ος Γρη­γό­ριος ὁ Νε­ο­και­σα­ρεί­ας, ὁ ὀ­νο­μα­ζό­με­νος καί θαυ­μα­τουρ­γός, στόν λό­γο του γιά τόν Εὐ­αγ­γε­λι­σμό τῆς Θε­ο­τό­κου. Λέ­ει λοι­πόν γι’ αὐ­τήν τά ἑ­ξῆς∙ «Ὡ­ραῖ­α βλέ­που­με καί τά λό­για αὐ­τά λαμ­πρά τῆς στεί­ρας (αὐ­τά τῆς Ἐ­λι­σά­βετ δη­λα­δή), τά ὁ­ποῖ­α εἶ­πε πρός τήν Θε­ο­τό­κο, λέ­γον­τας∙ «Εὐ­λο­γη­μέ­νη σύ ἐν γυ­ναι­ξί, καί εὐ­λο­γη­μέ­νος ὁ καρ­πός τῆς κοι­λί­ας σου»∙ ἀ­κό­μη πι­ό λαμ­πρή πά­λι ἡ ἁ­γί­α Παρ­θέ­νος φώ­να­ξε λό­για καί ᾠ­δή εὐ­χα­ρι­στί­ας καί εὐ­ω­δί­ας καί λό­για γε­μᾶ­τα ἀ­πό θε­ο­λο­γί­α, ἀ­να­θέ­τον­τάς τα στόν Θε­ό με­τά ἀ­πό τά πα­λιά ἀ­νέ­φε­ρε τά νέ­α, με­τά ἀ­πό αἰ­ῶ­νες κή­ρυ­ξε αὐ­τά πού ἔ­φε­ρε ἡ συν­τέ­λεια τῶν αἰ­ώ­νων, μέ λί­γα λό­για ἀ­να­κε­φα­λαί­ω­σε τά μυ­στή­ρια τοῦ Χρι­στοῦ∙ «Με­γα­λύ­νει ἡ ψυ­χή μου τόν Κύ­ριον», καί τά ἐ­πό­με­να