Κυριακή της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας: Μετάνοια και μεταμέλεια

Ε΄ Κυριακή της Σαρακοστής

γράφει ο Κωνσταντίνος Καρατζάς, Θεολόγος – Καθηγητής στα σχολεία της Χίου, (ενορίτης του Αγίου Γεωργίου του Σταφυλά του Κάμπου της Χίου) – στο Amen.gr
Αδελφοί μου, εδώ και πέντε εβδομάδες διανύουμε μία από τις πνευματικότερες περιόδους της λειτουργικής μας ζωής. Πρόκειται, όπως όλοι γνωρίζουμε, για την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής ή Σαρακοστής, της κυράς Σαρακοστής των παιδικών μας χρόνων. Η ονομασία της οφείλεται στο ότι περιλαμβάνει 6 συνολικά εβδομάδες Νηστειών, 40 περίπου ημέρες δηλαδή αυστηρής νηστείας.

Για τους πιστούς χριστιανούς η Σαρακοστή είναι η κατεξοχήν ιερή περίοδος του εκκλησιαστικού έτους και για έναν ακόμη λόγο. Αυτός είναι το ότι περιλαμβάνει μια σειρά από ιδιαίτερες ακολουθίες που τελούνται μόνο κατά τις μέρες που διανύουμε, και ποτέ άλλοτε κατά την υπόλοιπη χρονιά. Έτσι, λοιπόν, τα απογεύματα όλων των Κυριακών της Μεγάλης Σαρακοστής, συμπεριλαμβανομένου και του αποψινού, τελούνται στους ναούς Κατανυκτικοί Εσπερινοί που με ιδιαίτερους ύμνους τονίζουν το πνευματικό μήνυμα της όλης περιόδου που διανύουμε και που ως στόχο έχουν να στηρίξουν τους πιστούς στον γεμάτο από εμπόδια πνευματικό τους αγώνα για τη σωτηρία και την Ανάσταση. Να τους στηρίξουν πνευματικά στον αγώνα τους να Σταυρωθούν και να Αναστηθούν μαζί με το Χριστό.

Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στην Οσία Μαρία την Αιγυπτία. Η Εκκλησία προβάλλει στους πιστούς το πρόσωπο της Αγίας εκείνης, γιατί θέλει να τους υπενθυμίσει ότι ένας από τους βασικούς στόχους της ιερής περιόδου που διανύουμε είναι το να καταφέρει ο πιστός να μετανοήσει για τα λάθη και τις παραλείψεις που έχει διαπράξει μέχρι σήμερα. Το να καταφέρει ο πιστός να πλησιάσει το Θεό, αυτόν που συγχωρά και εξαλείφει κάθε αμαρτία.Το να κατανοήσει ο πιστός ότι η λύτρωση και η σωτηρία του καθενός μας από την αμαρτία δεν είναι έργο μόνο δικό μας, αλλά και του Σταυρωθέντος και Αναστάντος Χριστού.

Όλοι μας, όταν βαπτιστήκαμε, υποσχεθήκαμε στο Θεό μέσω του αναδόχου μας, του νονού μας δηλαδή, ότι στη χριστιανική μας ζωή θα αποτάξουμε το Σατανά και θα συνταχθούμε με το Χριστό. Ωστόσο, λίγοι – πολύ λίγοι είμαστε εκείνοι που τις υποσχέσεις που δώσαμε κατά το ιερό μυστήριο του Βαπτίσματος τις έχουμε τοποθετήσει ως πρωταρχικό στόχο στη ζωή μας, τις έχουμε κάνει βίωμα. Αντ’ αυτού αφήνουμε το κακό να επηρεάζει τη ζωή μας με αποτέλεσμα να κυριαρχεί, σχεδόν, γύρω μας. Φόνοι, απάτες, κλοπές, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, καταστροφές, πόλεμοι έχουν στα δελτία ειδήσεων την πρώτη θέση, γιατί εμείς οι ίδιοι έχουμε φροντίσει να απουσιάζει το καλό. Βέβαια, είναι ανθρώπινο να αμαρτάνουμε και μόνο ο Θεός είναι αναμάρτητος.

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Θεολογία, όταν κάνουμε το κακό, προσβάλλουμε το Θεό, περιφρονούμε τις εντολές του και δεν ανταποκρινόμαστε στην αγάπη που εκείνος έχει επιδείξει προς εμάς από τη δημιουργία μας μέχρι και σήμερα. Ακόμη το κακό, η αμαρτία, μας αποξενώνει από τους συνανθρώπους μας και διασπά τη σχέση μας με το περιβάλλον. Ό,τι κι αν έχουμε κερδίσει στη ζωή μας, χρήματα ή δόξα, δεν μπορεί να βγάλει απ’ την ψυχή μας το διχασμό, την αποτυχία, τη δυστυχία, τη μεγάλη μοναξιά που νιώθουμε. Αποτέλεσμα, λοιπόν, της αμαρτίας είναι κι ό,τι νιώθουμε μέσα στην ψυχή μας, κι όχι μόνο ό,τι βλέπουμε ή ακούμε. Επομένως, για να περιοριστεί το κακό, χρειάζεται να αλλάξει η εσωτερική μας διάθεση, να ξαναβρούμε το στόχο μας και να επιστρέψει η καρδιά, ο νους και η θέλησή μας στο Θεό. Κι αυτό είναι η ειλικρινής και πραγματική μετάνοια.

Πολλοί άνθρωποι, όταν αμαρτάνουμε λυπούμαστε και στενοχωριόμαστε. Η αληθινή, όμως, μετάνοια δεν είναι απλή μεταμέλεια. Είναι ο πόνος της καρδιάς μας, που δεν καταφέραμε να ανταποκριθούμε στην αγάπη του Θεού, δεν τιμήσαμε τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας. Έρχεται, όμως, κάποια στιγμή που βιώνουμε το λάθος μας και αποφασίζουμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, δηλαδή μετανοούμε και ζητούμε συγχώρηση από το Θεό. Αποφασίζουμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής, κάτι το οποίο βέβαια δεν είναι εύκολο και χρειάζεται γενναιότητα και αγώνα για να επιτευχθεί.

Η ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση ορίζει ότι την επισφράγιση της συγχώρησης του αμαρτωλού από το Θεό τη δίνει το μυστήριο της Μετανοίας – Εξομολόγησης. Όπως, στο Βάπτισμα με τη μεσολάβηση του ιερέα πήραμε το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, έτσι κι εδώ με τη μεσιτεία του ιερέα – εξομολόγου παίρνουμε με τη χάρη του Χριστού την άφεση των αμαρτιών μας, των λαθών και των παραλείψεων μας.

Με τη μετάνοια, τέλος, ο άνθρωπος ξαναβρίσκει το χαμένο του εαυτό και τη χαμένη κοινωνικότητά του, επειδή επανασυνδέεται με την πηγή της ζωής, το Θεό. Νιώθει ότι είναι χρήσιμο μέλος της κοινωνίας. Βλέπει το φυσικό περιβάλλον οικείο και χρήσιμο για τη ζωή όλων και δεν το καταστρέφει. Αισθάνεται μεγάλη χαρά, γιατί απαλλάχθηκε απ’ ότι τον βάραινε. Γένοιτο!