Κάποτε καθυστέρησε ο Γέροντας στην Κόνιτσα κατηχώντας Μουσουλμάνους. Για να μη χάσει τον Εσπερινό, τον έκανε με το κομποσχοίνι ανεβαίνοντας για το Μοναστήρι νύχτα. Οι δαίμονες του άρπαξαν το κομποσχοίνι από το χέρι. Έμεινε γονατιστός εκεί και προσευχόταν. «Δεν θα φύγω από δω, αν δεν μου φέρετε το κομποσχοίνι», είπε, και αυτοί, πιεζόμενοι από την δύναμη της προσευχής, το έφεραν!
***
Διηγείται ο κ.Θωμάς Τάσιος από την Κόνιτσα:
– Μια φορά συνάντησα τον Γέροντα στο πρακτορείο Ιωαννίνων. Ταξιδέψαμε μαζί. Στο δρόμο έγινε τετραπλό ατύχημα, τρία λεωφορεία και ένα φορτηγό σε κολώνες της ΔΕΗ. Το δικό μας λεωφορείο σαν να το πήρε μια αόρατη δύναμη και το πήγε έξω από τον δρόμο πέντε μέτρα, χωρίς να πάθει τίποτε. Λέω στον Γέροντα: «Αν δεν ήσουν εσύ, π.Παϊσιε, θα γινόμασταν στήλη από αλάτι». Μου λέει: «Είδες κανέναν να κάνει το σταυρό του; Όταν μπαίνεις στο λεωφορείο, κάνε προσευχή, να πας καλά».
***
«Τα άγρια ζώα είναι πολύ φιλότιμα. Συνάντησα φιλότιμο περισσότερο στα άγρια ζώα, παρά σε πολλούς ανθρώπους. Καλύτερα να έχουμε φιλία με αυτά παρά με τους κοσμικούς ανθρώπους. Αν θέλεις φίλο αληθινό μετά τον Θεό, πιάσε φιλία με τους Αγίους. Αλλοιώς με τ’ άγρια ζώα».
***
Επισκέφθηκε, τον Γέροντα, ένας μοναχός πλανεμένος. Είχε βάλει όρο στον εαυτό του να μην πιεί ποτέ νερό. Η πλάνη είναι φοβερό πράγμα και δύσκολα θεραπεύεται κανείς από αυτήν. Ο Γέροντας όμως βρήκε τον τρόπο με την διάκρισή του να τον βοηθήσει. Διηγήθηκε: «Τον κέρασα λουκούμι και νερό. Μου λέγει: “Εγώ δεν πίνω νερό”. Κατάλαβα την πλάνη του. Του λέγω: “Εγώ δεν σου λέω να πιείς όλο το ποτήρι. Άμα θέλεις, πιες μόνο μια γουλιά”. Ήξερα τι θα συμβεί, γι’ αυτό είχα και τον κουβά γεμάτο νερό. Αυτό ήταν. Από την στιγμή που πήρε το ποτήρι να πιεί μόνο μια γουλιά, το ήπιε μονορούφι όλο. Έπειτα ζήτησε και άλλο και άλλο ποτήρι με μανία, σαν να καιγόταν, ώσπου στο τέλος κόντεψε να πιεί σχεδόν όλο τον κουβά».
Ο όρος που είχε βάλει στον εαυτό του ο πλανεμένος προερχόταν από υπερηφάνεια και φυσικά δεχόταν και δαιμονική βοήθεια για το εγωιστικό κατόρθωμά του. Μόλις όμως έκανε υπακοή και ταπεινώθηκε, σταμάτησε η δαιμονική ενίσχυση και πλέον αδυνατούσε να τηρήσει τον όρο που είχε βάλει.
***
Εκείνο τον καιρό είχε αρραβωνιασθεί η ξαδέλφη μου με έναν νέο και τον ρώτησα αν θα είναι κατάλληλος για μια σωστή οικογένεια. Τότε ο Γέροντας μου είπε: «Αυτός ο άνθρωπος δεν πρόκειται να προκόψει, γιατί αδίκησε μια ψυχή. Σε κάποια νέα υποσχέθηκε γάμο, όμως την εγκατέλειψε, και αυτή από την στενοχώρια της έκανε απόπειρα αυτοκτονίας. Τελικά δεν απεβίωσε, αλλά έμεινε παράλυτη. Αν δεν ζητήσει συγχώρεση γι’ αυτά που έκανε, δεν θα προκόψει ποτέ».
***
-Πάτερ τι κάνεις εδώ; τον ρώτησε κάποιος αδιάφορος.
-Προσέχω τα μυρμήγκια να μην τσακώνονται.
***
«Στην πνευματική ζωή να μη χωλαίνουμε, να μη μένουμε στο χωλ (προθάλαμο). Όσοι χωλαίνουν δεν μπαίνουν στο σαλόνι του Θεού», εννοώντας τον παράδεισο,
***
Γνωστός του νέος τον επισκέφθηκε στην Σκήτη των Ιβήρων. Φορούσε κοστούμι και μια πολύ ωραία γραβάτα. Ο Γέροντας που αναπαυόταν στα απλά, χρησιμοποίησε έναν πρωτότυπο και αστείο τρόπο για να διδάξει την απλότητα, χωρίς πολλά λόγια. Του είπε χαριτολογώντας: «Δίνεις τη γραβάτα σου να τη φορέσουμε σ’ αυτό το γαϊδουράκι, να χαρεί κι αυτό λίγο;». Εκείνος την έδωσε και ο Γέροντας την φόρεσε στο γαϊδουράκι, ενώ δεν μπορούσε να κρατήσει τα γέλια του από το θέαμα. Πάντως ο νέος πήρε το μήνυμα και άλλη φορά δεν ξανάρθε στο Άγιον Όρος με γραβάτα.
***
Παρηγορώντας θλιμμένη ψυχή έλεγε: «Του λοιπού μη λυπού».
***
«Πολλά σόγια (έχομε), αλλά σόϊ με τους αγίους Πατέρες δεν έχομε».
***
«Να ‘χεις πνευματική αρχοντιά. Όταν δηλαδή μιλάς με τους νέους, να μην τους πιέζεις. Αυτό είναι πνευματική αρχοντιά. Να σέβεσαι τον άλλο, χωρίς να τον ζορίζεις».
***
Ο Γέροντας έλεγε ότι η Εκκλησία μας δυο δρόμους διδάσκει. Τον μοναχισμό και τον γάμο. Θεωρούσε αφύσικο να μην ακολουθήσει κάποιος ένα από τους δύο. «Το βόδι που δεν πάει ούτε στον ζυγό ούτε στην αυλακιά πάει στον χασάπη».
***
Τον επισκέφθηκαν κάποιοι νέοι από την Αυστραλία. Ήθελαν την πνευματική ζωή, αλλά αγαπούσαν και τις κοσμικές διασκεδάσεις. Τον ρωτούσαν για τον χορό και προσπαθούσαν να αποσπάσουν από τον Γέροντα την συγκατάθεσή του ότι είναι καλό πράγμα ο χορός. Τους απάντησε: «Βρε παιδιά, εσείς είναι, ας υποθέσουμε, σαν να θέλετε ν’ ανεβείτε στον Άθωνα και, επειδή δεν μπορείτε, θέλετε να κατεβάσουμε τον Άθωνα για να πείτε ότι ανεβήκατε».
***
Έλεγε σε νεόνυμφο: «Να πεις στην γυναίκα σου να μην βλέπει τηλεόραση, γιατί το παιδάκι σας θα γεννηθεί βλαμμένο».
***
Δυο χρόνια πριν από την κοίμησή του πήγε να εορτάσει το Πάσχα σε ένα Καλύβι μαζί με άλλους πατέρες. Έλεγε χαριτολογώντας στον Γέροντα του Κελλιού: «Βρε παπά… ή το Κελλί σου, φαίνεται, πήγε πιο μακρυά, ή εγώ γέρασα. Τι από τα δύο συμβαίνει;… Μάλλον εγώ γέρασα».
***
«Η υπακοή είναι ο πιο σύντομος και εύκολος δρόμος. Είναι το κλειδί του παραδείσου. Με αυτήν κόβεται το θέλημα, ο εγωϊσμός, τα πάθη και έρχεται η χάρις του Θεού και γίνεται η ζωή παράδεισος».
***
«Αν κάποιος ακούει τον λογισμό του, αυτός ζημιώνεται, είναι χαμένος, ζητά την καταστροφή του».
***
«Τεκμήριο γνησιότητος της πνευματικής ζωής κάποιου είναι η μεγάλη αυστηρότητα στον εαυτό του και η πολύ επιείκια στους άλλους».
***
«Όταν έλεγαν οι Άγιοι ότι είναι αμαρτωλοί, το πίστευαν. Τα πνευματικά τους μάτια είχαν γίνει σαν μικροσκόπια και έβλεπαν και τα παραμικρά σφάλματά τους σαν μεγάλα».
***
«Υπάρχουν πολλών ειδών δάκρυα. Τα δάκρυα της μετανοίας είναι σίγουρα, διότι καθαρίζουν τις αμαρτίες και έχουν μισθό πνευματικό, αλλά εξαντλούν τον οργανισμό. Υπάρχουν και αθόρυβα δάκρυα που δεν φαίνονται. Και ένας αναστεναγμός πολλές φορές είναι ανώτερος από ένα φλυτζάνι ή και από ένα κουβά δάκρυα».
***
«Δε μ’ ενδιαφέρει πόσο αμαρτωλός είναι κάποιος. Με ανησυχεί, αν έχει γνωρίσει τον εαυτό του. Ο Θεός θα κρίνει ανάλογα με την εργασία που έχει κάνει καθένας στον παλαιό του άνθρωπο. Η ψυχή, όταν κόψει τα ελαττώματά της, τότε θα παρουσιασθεί ωραία στον Χριστό».
***
«Χάθηκε η αίσθηση μετανοίας από τους ανθρώπους. Αμαρτάνουν και δεν τους ελέγχει η συνείδησή τους».
***
«Κάποιος σπάζει ένα ποτήρι και γελά, δεν αναγνωρίζει το σφάλμα του και θα σπάσει κι άλλο. Πρέπει να λυπηθεί κανείς κατ’ αναλογίαν του σφάλματός του, διότι αλλιώς πέφτει στα ίδια».
***
«Αν ο άνθρωπος δεν αρχίσει δουλειά με τον εαυτό του, θα του βρει δουλειά ο διάβολος να ασχολείται με τους άλλους. Χρειάζεται να αποκτήσουμε πνευματική ευαισθησία. Ο Χριστιανός πρέπει να βλέπει τα πάθη που έχει μέσα του και όχι να ξεχνάει».
***
«Όταν συμβαίνει κάτι δεν πρέπει να στενοχωρούμαστε, αλλά να τακτοποιούμαστε».
***
«Επιτρέπει ο Θεός τις αρρώστιες ή τις αδικίες για τα εν αγνοία σφάλματά μας».
***
«Ένας που προσπαθεί να γίνει καλύτερος, επηρεάζει και τους γύρω του και όλον τον κόσμο. Αν εγώ ήμουν άγιος, με την προσευχή μου θα βοηθούσα πολύ».
***
«Όταν έχω πράγματα, αισθάνομαι σαν να φοράω μια σφιχτή φανέλλα».
***
«Αν μας ζητήσουν κάτι και λυπούμαστε να το δώσουμε ή λυπηθούμε όταν το χάσουμε, τότε αγαπάμε αυτό περισσότερο από το Χριστό. Είναι σημείο καλό να χαίρεται κανείς όταν δίνει και να λυπάται όταν παίρνει».
***
«Όταν πετάς (όταν δηλ. δίνεις ελεημοσύνη), τότε πετάς (ανεβαίνεις πνευματικά)».
***
«Άλλος δεν κοιμάται από χαρά. Αυτός τρέφεται και σωματικά και πνευματικά».
***
«Όποιος δεν έχει αυτοκυριαρχία μοιάζει σαν το βόδι που βρίσκει τον καρπό και δεν σταματά να τρώει μέχρι που σκάζει. Είναι πολλοί, που εύκολα παρασύρονται και μη έχοντας φρένο τους παίρνει ο κατήφορος».
***
«Η εσωτερική κατάσταση της ψυχής αντανακλάται στο εργόχειρο (δηλ. στην εργασία). Αν έχεις ευλάβεια, το εργόχειρό σου θα είναι ποτισμένο με ευλάβεια. Αν έχεις άγχος, έχεις κάποιο δαιμονισμό και τον μεταδίδει».
***
Η ευλάβεια του Γέροντα άρχιζε από τα μικρά και ασήμαντα και κατέληγε στα πιο ουσιώδη και πνευματικά. Έλεγε: «Υπάρχει κίνδυνος αν κανείς καταφρονεί τα μικρά, αυτή η καταφρόνηση να προχωρήσει και στα μεγαλύτερα και στα αγιώτερα, και χωρίς να το καταλάβει, δικαιολογώντας τον εαυτό του, ότι αυτό δεν είναι τίποτε, το άλλο δεν πειράζει, να φθάσει, Θεός φυλάξοι, στην τέλεια καταφρόνηση των θείων και να γίνει ανευλαβής, αναιδής και άθεος».
***
«Όταν δεν ψάλλει κανείς μέσα από την καρδιά του, είναι σαν να σε διώχνει μέσα από την Εκκλησία».
***
Δεν ήθελε ο Γέροντας να προσφέρουμε στον Θεό κερί νοθευμένο, λάδι σπορέλαιο ή κακής ποιότητος, αλλά «να προσφέρουμε στον Θεό τα καλύτερα για την λατρεία. Επίσης, τις δυνάμεις μας, την καθαρή προσευχή και όχι τα χασμουρητά».
***
«Όλη η υπόθεση είναι να ‘ρθούμε στη θέση του άλλου, να τον καταλάβουμε. Τότε συγγενεύουμε με τον Χριστό».
***
Συμβούλευε μοναχό, που αντιδικούσε με συνδιακονητή του: «Πες στον άλλο ότι έχει δίκιο. Ξέρεις με το δίκαιό τους πόσοι πήγαν στην κόλαση;»
***
«Για τα ορφανά, για τους αρρώστους, για τους γέρους, για όλα υπάρχουν ιδρύματα. Για το καημένο το άδικο, δεν έγινε κανένα ίδρυμα. Καθένας το παίρνει και το πετά στην πλάτη του άλλου, γιατί το βλέπουν βαρύ και άσχημο. Και όμως είναι τόσο γλυκό το άδικο, όσο τίποτε άλλο! Οι ωραιότερες στιγμές που έζησα ήταν της αδικίας. Όποιος δέχεται το άδικο, δέχεται τον αδικημένο Χριστό στην καρδιά του. Οι καυγάδες γίνονται, γιατί ο καθένας παίρνει περισσότερο δίκαιο απ’ όσο δικαιούται. Μόνο αν βρεθεί κανείς με πολύ αγάπη, μαζεύει το άδικο, σηκώνοντας τον Σταυρό για μας».
***
«Πολλές φορές νομίζομε ότι μας αδικούν. Οι αδικίες είναι ουσιαστικά ευεργεσίες. Κανείς δεν μπορεί να μας αδικήσει, όταν εμείς δεν αδικούμε τον εαυτό μας. Τον εαυτό μας τον αδικούμε, όταν δεν ζούμε πνευματικά. Πνευματικά ζούμε όταν τηρούμε τις εντολλές».
***
«Τόσες προσευχές γίνονται. Θα είχε αλλάξει ολόκληρος ο κόσμος. Αλλά επειδή δεν υπάρχει δικαιοσύνη, δεν εισακούονται».
***
«Να έχετε φιλότιμο και να μην εκμεταλλεύεστε την καλωσύνη των άλλων. Ο φιλότιμος βομβαρδίζεται από ευλογία, ενώ ο γκρινιάρης γεννά κακομοιριά. Η καρδιά δεν καθαρίζεται με “κλιν” (απορρυπαντικό παλαιότερης εποχής) αλλά με φιλότιμο».
***
«Ο Θεός δεν επιτρέπει να γίνει κανένα κακό, αν δεν πρόκειται απ’ αυτό να βγει κάποιο μεγάλο καλό ή τουλάχιστο να εμποδισθεί ένα μεγαλύτερο κακό».
***
«Αν δεν είχα εμπιστοσύνη στον Θεό, δεν ξέρω τι θα γινόμουν. Ο άνθρωπος να ενεργεί μέχρις ενός σημείου. Μετά ο Θεός. Να έχουμε απόλυτη εμπιστοσύνη».
***
«Η ανθρώπινη εγκατάλειψη και η στέρηση της ανθρώπινης παρηγοριάς φέρνει πλούσια τη θεϊκή παρηγοριά».
***
«Τι σιγουριά νιώθει το παιδί στην αγκαλιά της μάννας! Μεγαλύτερη αισθάνεται στην αγκαλιά του Θεού!».
***
«Όταν ο πνευματικός οργανισμός έχει την ειρήνη του Θεού μέσα του, δεν χρειάζεται βιταμίνες. Όταν δεν υπάρχει ειρήνη, όσες βιταμίνες, όσα φαγητά και να φάει δεν κάνει τίποτε. Γι’ αυτό βοηθά πολύ η εσωτερική κατάσταση στην άσκηση. Αυτή έτρεφε του;ς αγίους. Γι’ αυτό οι καημένοι κοσμικοί τρώνε και κρέας και δεν αντέχουν, τρέμουν τα πόδια τους, δεν μπορούν να κάνουν νηστεία, γιατί ζουν με άγχος και αγωνία και στάζει χολή συνέχεια μέσα τους. Όταν ο άνθρωπος τακτοποιηθεί εσωτερικά, και λίγη τροφή τον τρέφει».
***
«Σε προσβολές λογισμών,η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η περιφρόνηση. να μην του δώσει κανείς σημασία. Η συζήτηση με τον λογισμό είναι επικίνδυνη, γιατί και εκατό δικηγόροι να μαζευτούν δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με ένα μικρό ταγκαλάκι (έτσι αποκολούσε τα δαιμόνια και τον διάβιολο ο Γέροντας)».
***
«Πρέπει η συνείδησή μας να γίνει λεπτή σαν τσιγαρόχαρτο».
***
«Χωρίς νήψη (δηλ. προσοχή του εαυτού μας) οι προσβολές των λογισμών εξελίσσονται σε πάθη και καταντά ο άνθρωπος παντοπωλείο παθών».
***
«Όταν στενοχωριόμαστε να ψάλλουμε. Η ψαλμωδία διώχνει τον διάβολο, διότι είναι συγχρόνως και προσευχή και περιφρόνηση του πειρασμού».
***
«Έρχονται οι άνθρωποι και μου λεν τα βάσανά τους και γεμίζει το στόμα μου πίκρα, σαν να έφαγα κρεμμύδια. Και όταν έρθει κανείς που πάει καλύτερα ή λύθηκε το πρόβλημά του, λέω “δόξα τω Θεώ, μούδωσαν και ένα κομμάτι χαλβά”».
***
Νέος του διηγήτο τα βάσανά του και έκλεγε, μαζί του έκλαιγε και ο Γέροντας. «Σταμάτα παιδί μου», του είπε, «γιατί θα μας δει κανείς να κλαίμε και θα μας περάσει για τρελλούς».
***
«Η αγάπη και η ταπείνωση είναι δύο δίδυμα αδελφάκια σφιχταγκαλιασμένα».
***
«Πάντα πρέπει να ξεκινάμε όχι όπως βολεύει εμάς, αλλά όπως αναπαύει τον άλλον. Και τότε όλοι θα αναπαύονται και θα υπάρχει αγάπη».
***
«Και ένας αναστεναγμός πολλές φορές ισοδυναμεί με προσευχή, με ώρες προσευχής, με αγρυπνία».
***
«Πολύ βοηθά η προσευχή για τον κόσμο, όταν μάλιστα υπάρχει καρδιακός πόνος. Δεν συμμετέχω στον πόνο του άλλου, όταν έχω το ένα πόδι πάνω στο άλλο και κάθομαι αναπαυτικά και έχω όλες τις ανέσεις».
***
«Όταν η προσευχή είναι δυνατή, κατεβαίνει ο ίδιος ο Χριστός και βοηθά την ψυχή. Όταν κάποιος έχει παρρησία στην προσευχή του, μοιάζει σαν υπουργός που παρακαλεί τον πρωθυπουργό και πετυχαίνει το αίτημά του».
***
-Πόσο πρέπει να προσευχόμαστε για τους νεκρούς; Μπορείς να βγάλεις ψυχή από την κόλαση;
-Εκείνο που ξέρω από την πείρα μου είναι πως μπορεί μια ψυχή να πάει από το μπουντρούμι στο σαλόνι, λίγο το ‘χεις;
***
«Όπως στο σπίτι το βασικώτερο πράγμα είναι η σκεπή, για να μην μπαίνουν νερά, έτσι και στον άνθρωπο το παν είναι να έχει το κεφάλι του καλά ασφαλισμένο, να μην δέχεται λογισμούς».
***
«Θεολογία χωρίς εμπειρία, μοιάζει με τυφλοπόντικα που προσπαθεί να περιγράψει τον ήλιο».
***
«Άλλος είχε ζαλιστεί με τους ψυχιάτρους. Ήρθε και συζητήσαμε μιάμιση ώρα και στο τέλος ευχαριστημένος βγάζει 1500 δραχμές να μου δώσει, διότι στους ψυχιάτρους για 15’ πλήρωνε 1000 δραχμές και δεν του έκαναν τίποτε (φυσικά ο Γέροντας δεν τα δέχθηκε), ενώ εδώ ωφελήθηκε, διότι δεν είχε τίποτε, μόνο ο λογισμός του ήταν που τακτοποιήθηκε».
***
«Γι’ αυτό υπάρχουν οι πνευματικοί νόμοι, οι δοκιμασίες, για να πλησιάζουν οι άνθρωποι τον Θεό».
***
Άλλη φορά προείδε τον ερχομό νέων, που δεν είχαν πνευματικά ενδιαφέροντα. Έρχονταν να τον δουν από περιέργεια. Για να μην χάσει την ημέρα του, πήρε το τουρβαδάκι με το Ψαλτήρι, έκλεισε το Κελλί του, και έφυγε στο δάσος, αφού άφησε ένα σημείωμα που έγραφε: «Ζωολογικός κήπος κλειστός. Η μαϊμού λείπει», εννοώντας τον εαυτο του, που για μερικούς είχε γίνει αντικείμενο περιεργείας. Το θαυμαστό είναι ότι οι επισκέπτες συγκινήθηκαν από το σημείωμα, συνήλθαν, πήγαν να εξομολογηθούν και τώρα πλέον επισκέπτονται το Όρος με πνευματικά ενδιαφέροντα».
***
«Δεν κοιτάμε τον εαυτό μας που είναι γεμάτος πληγές και βρωμάνε, αλλά πώς να σώσουμε τους άλλους. Μια μοναχή Ρωσσίδα στους Αγίους Τόπους, στην αγία Μαγδαληνή, κήρρυτε με την παρουσία και την σιωπή της. την πρόδιδε η θεία χάρις. Της έδωσα το κομποσχοίνι μου».
***
«Για να πάει κάποιος στην ιεραποστολή και να έχει θετικά αποτελέσματα, πρέπει να είναι άγιος».
***
«Ο καλύτερος πολύτεκνος είναι αυτός που βοηθά τα παιδιά του». δηλαδή τους δίνει πνευματικά εφόδια.
***
«Καλό ήταν να μην υπήρχε αυτή η εορτολογική διαφορά, αλλά δεν είναι θέμα πίστεως». Στις ενστάσεις ότι το νέο ημερολόγιο το έκανε Πάπας, απαντούσε: «Το νέο ημερολόγιο το έκανε Πάπας και το παλιό ειδωλολάτρης», εννοώντας τον Ιούλιο Καίσαρα.
***
«Και εμείς βέβαια εδώ στο Άγιον Όρος με το παλιό πάμε. Αλλά είναι άλλη περίπτωση. Είμαστε ενωμένοι με την Εκκλησία, με όλα τα Πατριαρχεία».
***
«Η Κύπρος θα ελευθερωθεί, όταν μετανοήσουν οι Κύπριοι. Να κάνετε πνευματικές βάσεις για να διώξουν τις βάσεις των Τούρκων, των Άγγλων και των Αμερικανών».
***
«Η επόμενη γενεά θα φέρει Γερμανούς να μας μάθουν την γλώσσα μας, και τα παιδιά μας θα μας φτύνουν».
***
«Τα πάθη είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας, αλλά ο ευσεβής, ο καλός λογισμός, μας βοηθάει να μην υποδουλωνόμαστε σ’ αυτά. Όταν ο άνθρωπος φέρνει όλο καλούς λογισμούς και σταθεροποιήσει μια καλή κατάσταση, τα πάθη παύουν να ενεργούν, οπότε είναι σαν να μην υπάρχουν. Δηλαδή ο ευσεβής λογισμός δεν ξερριζώνει τα πάθη, αλλά τα πολεμάει και μπορεί να τα καταβάλει».
***
«Ένας που πάσχει και υποφέρει, είναι δικαιολογημένος, αν στενοχωριέται. Ένας όμως που έχει την υγεία του και ζαλίζεται και υποφέρει από αριστερούς (δηλ. κακούς) λογισμούς, αυτός είναι για δέσιμο! Να είναι μια χαρά και να βασανίζεται με τους λογισμούς του!».
***
«Στην εποχή μας η μεγαλύτερη αρρώστια είναι οι μάταιοι λογισμοί των κοσμικών ανθρώπων. Οι άνθρωποι όλα μπορεί να τα έχουν εκτός από καλούς λογισμούς. Ταλαιπωρούνται, γιατί δεν αντιμετωπίζουν τα πράγματα πνευματικά. Π.χ. ξεκινάει κανείς να πάει κάπου, παθαίνει μια μικρή βλάβη η μηχανή του αυτοκινήτου, και καθυστερεί λίγο να φθάσει στον προορισμό του. Αν έχει καλό λογισμό, θα πει: “Φαίνεται, ο καλός Θεός έφερε αυτό το εμπόδιο, γιατί ίσως θα πάθαινα κάποιο ατύχημα, αν δεν είχα αυτήν την καθυστέρηση. Πώς να σε ευχαριστήσω Θεέ μου, γι’ αυτό;” και δοξάζει τον Θεό. Ενώ, αν δεν έχει καλό λογισμό, δεν θα αντιμετωπίσει πνευματικά την κατάσταση, θα τα βάλει με τον Θεό και θα βρίζει: “Να, θα πήγαινα νωρίτερα, άργησα, τι αναποδιά! Και αυτός ο Θεός…”.
Ο άνθρωπος, όταν δέχεται ό,τι του συμβαίνει με δεξιό (δηλ. καλό) λογισμό, βοηθιέται. Ενώ, όταν δουλεύει αριστερά, βασανίζεται, λειώνει, παλαβώνει».
***
«Μερικοί από το κεφάλι τους δεν ωριμάζουν. Άλλο, αν δεν τους κόβει. Όταν κάποιος δεν κινείται απλά, ο λογισμός του πηγαίνει στο κακό και όλα τα παίρνει στραβά. Αυτός δεν έχει υγεία πνευματική και δεν βοηθιέται ούτε από το καλό. βασανίζεται και με το καλό».
***
«Αν είχες πνευματική υγεία, θα έβλεπες και τα ακάθαρτα καθαρά. Όπως θα έβλεπες τα φρούτα, έτσι θα έβλεπες και την κοπριά, γιατί η κοπριά βοήθησε να γίνουν τα φρούτα».
***
«Μια φορά ένα παιδί δευτέρας γυμνασίου ήρθε στο Καλύβι και χτύπησε το σιδεράκι στην πόρτα. Είχα ένα τσουβάλι γράμματα να διαβάσω, αλλά είπα,ας βγω να δω τι θέλει. “Τι είναι, παλληκάρι;” του λέω. “Αυτό είναι το Καλύβι του πατρός Παϊσίου; με ρωτάει. Θέλω τον πατέρα Παϊσιο”. “Αυτό είναι, αλλά αυτός δεν είναι εδώ. πήγε να αγοράσει τσιγάρα“, του λέω. “Φαίνεται κάποιον πήγε να εξυπηρετήσει“, μου λέει με καλό λογισμό. “Για τον εαυτό του πήγε να τα αγοράσει, του λέω. Του είχαν τελειώσει και έκανε σαν τρελλός για τα τσιγάρα. Εμένα με άφησε εδώ μόνον μου και ούτε ξέρω πότε θα γυρίσει. Αν δω ότι αργεί, θα σηκωθώ να φύγω“. Βούρκωσαν τα μάτια του και με καλό πάλι λογισμό είπε: “Τον κουράζουμε τον Γέροντα“. “Τι τον θέλεις; “, τον ρωτάω. “Την ευχή του θέλω να πάρω“, μου λέει. “Τι ευχή να πάρεις, μωρέ! Αυτός είναι πλανεμένος. δεν έχει χαϊρι. εγώ τον ξέρω καλά. Μην περιμένεις άδικα, γιατί, κι όταν γυρίσει, θα είναι νευριασμένος, ίσως είναι και μεθυσμένος, επειδή πίνει κιόλας“. Αλλά εκείνο έβαζε συνέχεια καλό λογισμό. “Τέλος πάντων, του λέω, εγώ θα περιμένω λίγο ακόμη, τι θέλεις να του πω; “. “Έχω ένα γράμμα να του δώσω, μου λέει, αλλά θα περιμένω να πάρω την ευχή του“. Είδατε; Ό,τι του έλεγα, το έπαιρνε με καλό λογισμό. Άλλοι τόσα διαβάζουν, κι εκείνο, παιδάκι δευτέρας γυμνασίου, να έχει τόσο καλούς λογισμούς! Να του χαλάς τον λογισμό και να βγάζει πιο καλό συμπέρασμα. Το θαύμασα! Πρώτη φορά είδα τέτοιο πράγμα!».
***
«Ένας που δεν έχει εξαγνισθεί, σκέφτεται πονηρά και βλέπει όλα τα πράγματα πονηρά. Ακόμη και τα καλά τα μολύνει με την πονηριά του. Δεν ωφελείται ούτε και από τις αρετές των άλλων, γιατί είναι σκοτισμένος από την μαυρίλα του ανθρωποκτόνου, οπότε και αυτές τις ερμηνεύει με το πονηρό του λεξικό. Πάντα είναι στενοχωρημένος και πάντα στενοχωρεί τους συνανθρώπους του με την πνευματική του αυτή μαυρίλα. Αν θέλει να ελευθερωθεί, πρέπει να καταλάβει ότι έχει ανάγκη από εξαγνισμό, για να έρθει και η διαύγεια η πνευματική, η κάθαρση του νου και της καρδιάς».
***
«Όποιος κάνει λεπτή εργασία, δικαιολογεί τον άλλον και όχι τον εαυτό του. Και όσο προχωρεί πνευματικά, τόσο ελευθερώνεται και τόσο αγαπά τον Θεό και τους ανθρώπους. Τότε δεν μπορεί να καταλάβει τι θα πει κακία, γιατί όλο καλούς λογισμούς έχει για τους άλλους και όλο αγνά σκέφτεται και τα βλέπει όλα πνευματικά, άγια. Ωφελείται ακόμη και από τις πτώσεις των συνανθρώπων του, τις οποίες χρησιμοποιεί για γερό φρένο στον εαυτό του, για να προσέχει μην εκτροχιασθεί».
***
«Οι πονηροί λογισμοί άλλοτε είναι του πειρασμού και άλλοτε ο ίδιος ο άνθρωπος σκέφτεται πονηρά».
***
«Από την ποιότητα των λογισμών ενός ανθρώπου φαίνεται η πνευματική του κατάσταση. Οι άνθρωποι κρίνουν τα πράγματα ανάλογα με το περιεχόμενο που έχουν μέσα τους. Αν δεν έχουν πνευματικό περιεχόμενο, βγάζουν λάθος συμπέρασμα, αδικούν τον άλλον».
***
«Η καλή αδιαφορία χρειάζεται σε έναν υπερευαίσθητο που τον ταλαιπωρεί το ταγκαλάκι με διάφορους λογισμούς. Τότε καλό είναι να γίνει λίγο αναίσθητος, με την καλή έννοια, και να μη λεπτολογει μερικά πράγματα. Ή, ακόμη, χρειάζεται για κάποιον που μπορεί σε πολλά να είναι αδιάφορος, αλλά σε κάτι του έχει δημιουργήσει ο πειρασμός μια υπερευαισθησία, για να τον αχρηστέψει. Τότε για ένα διάστημα θα τον βοηθήσει η καλή αδιαφορία. Θέλει όμως παρακολούθηση. Πρέπει να λέει τον λογισμό του και να παρακολουθείται από τον πνευματικό, αλλιώς μπορεί σιγά-σιγά να τα πάρει όλα σβάρνα και να φθάσει στην άλλη άκρη, να γίνει τελείως αδιάφορος».
***
«Με βλάσφημους λογισμούς βασανίζει ο διάβολος συνήθως τους πολύ ευλαβείς και πολύ ευαίσθητους. Μεγαλοποιεί την πτώση τους, για να τους θλίβει, και αν δεν κατορθώσει να τους φέρει σε απόγνωση, ώστε να αυτοκτονήσουν, προσπαθεί τουλάχιστον να τους τρελλάνει και να τους αχρηστέψει. Και εάν δεν μπορέσει να κάνει ούτε και αυτό, τον ευχαριστεί να τους φέρει έστω και μελαγχολία».
***
«Τους βλάσφημους λογισμούς πρέπει να τους περιφρονούμε».
***
«Το να εμπιστεύεται ένας πνευματικός άνθρωπος στον λογισμό του είναι αρχή πλάνης. Σκοτίζεται το μυαλό του από την υπερηφάνεια και μπορεί να πλανηθεί. Καλύτερα να τρελλαθεί, γιατί τότε θα έχει ελαφρυντικά».
***
-Γέροντα, όταν κάποιος έχει λογισμό ότι όλοι ασχολούνται μ’ αυτόν κ.λπ., πως θα τον διώξει;
– Αυτό είναι του πειρασμού που πάει να τον αρρωστήσει. Να αδιαφορήσει, να μην πιστεύει καθόλου σ’αυτόν τον λογισμό. Ένας λ.χ. που έχει καχυποψία, αν δει έναν γνωστό του να μιλάει σιγά σε έναν άλλον, σκέφτεται: «για μένα λέει. δεν το περίμενα απ’ αυτόν!», ενώ εκείνοι για άλλο θέμα συζητούν. Και αν δεν προσέξει, εξελίσσεται σιγά-σιγά και που φθάνει! Νομίζει ότι τον παρακολουθούν, ότι τον καταδιώκουν. Ακόμη και αν έχει συγκεκριμένα στοιχεία ότι άλλοι ασχολούνται μ’ αυτόν, να ξέρει ότι και αυτά ο ίδιος ο εχθρός (δηλ. ο διάβολος) τα έχει ταιριάξει έτσι, για να τον πείσει. Και πως τα συνδυάζει ο διάβολος!
***
-Γέροντα, ο ευαίσθητος είναι ψυχικά αδύνατος, είναι άρρωστος;
– Όχι, το φιλότιμο και η ευαισθησία είναι φυσικά χαρίσματα, αλλά κατορθώνει δυστυχώς ο διάβολος να τα εκμεταλλεύεται. Έναν ευαίσθητο άνθρωπο τον κάνει συχνά να μεγαλοποιεί τα πράγματα, για να μην μπορεί να σηκώσει κάποια δυσκολία ή να την σηκώνει λίγο και μετά να κάμπτεταί, να απογοητεύεται, να ταλαιπωρήται, και τελικά να σακατεύεται. Αν αξιοποιεί την κληρονομική ευαισθησία, θα γίνει ουράνια. Αν αφήσει να την εκμεταλλευθεί ο διάβολος, θα πάει χαμένη. Γιατί, αν δεν αξιοποιεί ο άνθρωπος τα χαρίσματά του, τα εκμεταλλεύεται ο διάβολος. έτσι πετάει τα δώρα του Θεού. Αντί να ευγνωμονεί τον Θεό, τα παίρνει όλα ανάποδα. Ο ευαίσθητος, όταν πιστεύει στον λογισμό του, μπορεί να καταλήξει ακόμη και στο ψυχιατρείο, ενώ ο αδιάφορος με το «δε βαριέσαι» δεν πάει βέβαια καλά, αλλά τουλάχιστον δεν καταλήγει στο ψυχιατρείο. Γι’ αυτό το ταγκαλάκι κυνηγάει τους ευαίσθητους ανθρώπους.
***
«Μεγαλύτερη αρρώστια είναι το να πιστέψει ο άνθρωπος στον λογισμό του ότι έχει κάποια αρρώστια (κατά φαντασίαν ασθενής). Ο λογισμός αυτός του δημιουργεί άγχος, τον κάνει να στενοχωριέται, να μην έχει όρεξη για φαγητο, να μην μπορεί να κοιμηθεί, να παίρνει φάρμακα, και τελικά να αρρωσταίνει, ενώ ήταν καλά. Να είναι άρρωστος κανείς και να κάνει θεραπεία, αυτό το καταλαβαίνω. αλλά να είναι υγιής και να νομίζει ότι είναι άρρωστος και να αρρωσταίνει στα καλά καθούμενα, αυτό είναι….»
***
-Γέροντα, πως μπορεί να βοηθηθεί κανείς, όταν νομίζει ότι πάσχει από κάτι;
– Για να βοηθηθεί, πρέπει να έχει πνευμνατικό και να του κάνει υπακοή.
***
«Μπορεί κάποιος να είναι έξυπνος, τετραπέρατος, αλλά, αν έχει θέλημα, αυτοπεποίθηση και φιλαυτία, βασανίζεται συνέχεια. Μπερδεύεται άσχημα και του δημιουργούνται προβλήματα. Για να βρει τον δρόμο του, πρέπει να ανοίξει την καρδιά του σε κάποιον πνευματικό και να ζητήσει ταπεινά την βοήθειά του».
***
«Όπως ο εχθρός, πριν κάνει επίθεση με το πυροβολικό, βομβαρδίζει με την αεροπορία τα οχυρά, για να τα σπάσει, έτσι και ο διάβολος πρώτα βομβαρδίζει με λογισμούς τον άνθρωπο και ύστερα του επιτίθεται. Αν δεν χαλάσει τον λογισμό του ανθρώπου, δεν επιτίθεται, γιατί ο άνθρωπος αμύνεται με τον καλό λογισμό».
***
-Γέροντα, πως θα βοηθηθώ στον αγώνα κατά των αριστερών λογισμών;
-Με την εγρήγορση και την αδιάλειπτη προσευχή. Αν βρίσκεσαι σε εγρήγορση, προσέχεις και φέρνεις καλούς λογισμούς.
***
«Η καλύτερη επιχείρηση είναι να φτιάξει ο άνθρωπος ένα εργοστάσιο καλών λογισμών».
***
Ο Γέροντας έλεγε ότι μετά από αγώνα δεν έχει ο άνθρωπος ούτε κακούς αλλά ούτε και καλούς λογισμούς: «Αυτή η φάση φέρνει και κάποια ανησυχία στην ψυχή και ο άνθρωπος αρχίζει να αναρωτιέται: “Τι συμβαίνει; Τι γίνεται τώρα; Είχα κακούς λογισμούς, έφυγαν. ήρθαν καλοί. Τώρα δεν έχω ούτε κακούς ούτε καλούς”. Μετά από αυτό το άδειασμα γεμίζει ο νους με τη θεία Χάρη και έρχεται ο θείος φωτισμός».
***
Για τους λογισμούς υπόνοιας, είπε ο Γέροντας:«Να βάζεις πάντα ένα ερωτηματικό σε κάθε λογισμό σου. Αν βάζεις δύο ερωτηματικά, είναι πιο καλά. Αν βάζεις τρία, είναι ακόμη καλύτερα. Έτσι και εσύ ειρηνεύεις και ωφελείσαι, αλλά και τον άλλον ωφελείς. Αλλιώς, με τον αριστερό λογισμό νευριάζεις, ταράζεσαι και στενοχωριέσαι, οπότε βλάπτεσαι πνευματικά».
***
«Βέβαια χρειάζεται να προσέχει κανείς να μη δίνει και ο ίδιος αφορμές, ώστε ο άλλος να βγάζει λανθασμένα συμπεράσματα. Για να βάλει λ.χ. κάποιος έναν αριστερό λογισμό για σένα, μπορεί ο ίδιος να έχει εμπάθεια, αλλά κι εσύ μπορεί να έδωσες αφορμή. Αν, παρόλο που εσύ πρόσεξες, ο άλλος σκεφθεί κάτι εις βάρος σου, τότε να δοξάζεις τον Θεό και να ευχηθείς για εκείνον».
***
-Γέροντα, πότε η προσβολή ενός αριστερού λογισμού είναι πτώση;
-Έρχεται ο λογισμός και τον διώχνεις αμέσως. Αυτό δεν είναι πτώση. Έρχεται και τον συζητάς. Αυτό είναι πτώση. Έρχεται, τον δέχεσαι λίγο και μετά τον διώχνεις. Αυτό είναι μισή πτώση, γιατί και τότε έχεις πάθει ζημά, επειδή μόλυνε ο διάβολος τον νου σου. Δηλαδή είναι σαν να ήρθε ο διάβολος και του είπες: «Καλημέρα,τι γίνεται; Καλά; Κάθησε να σε κεράσω. Α, ο διάβολος είσαι; Φύγε τώρα». Αφού είδες ότι είναι ο διάβολος, γιατί τον έβαλες μέσα; Τον κέρασες και θα ξανάρθει.
***
«Για να εξαγνισθούν ο νους και η καρδιά, δεν πρέπει ο άνθρωπος να δέχεται τους πονηρούς λογισμούς που του φέρνει το ταγκαλάκι, ούτε ο ίδιος να σκέφτεται πονηρά».
***
«Αν μπορούσα θα έκανα ένα συνεργείο προσευχής να μη σταματά καθόλου. Ο κόσμος έχει πολύ ανάγκη».
Ιερομονάχου Ισαάκ: Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου.
Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου, Λόγοι (Τομ. Γ’, Πνευματικός Αγώνας).