Ο Κύριος έδωσε στον ληστή τον παράδεισο. έτσι θα δώσει τον παράδεισο και σε κάθε αμαρτωλό. Εγώ ήμουν χειρότερος κι από ένα βρωμερό σκύλο, εξαιτίας των αμαρτιών μου. σαν άρχισα όμως να ζητώ συγχώρεση από τον Θεό, Αυτός μου έδωσε όχι μόνο τη συγχώρηση, αλλά και το Άγιο Πνεύμα, και έτσι, εν Πνεύματι Αγίω εγνώρισα τον Θεό.
Βλέπεις αγάπη που έχει ο Θεός για μας; Ποιος στ’ αλήθεια, θα μπορούσε να περιγράψει αυτή την ευσπλαχνία Του;
Αδελφοί μου, πέφτω στα γόνατα και σας παρακαλώ, πιστεύεστε στο Θεό, πιστεύετε πως υπάρχει το Άγιο Πνεύμα, που μαρτυρεί για το Θεό σ’ όλες τις εκκλησίες μας και στην ψυχή μου.
Το Άγιο Πνεύμα είναι αγάπη. Κι αυτή η αγάπη πλημμυρίζει όλες τις ψυχές των ουρανοπολιτών αγίων. Και το ίδιο Άγιο Πνεύμα είναι στη γη, στις ψυχές όσων αγαπούν τον Θεό.
Εν Πνεύματι Αγίω όλοι οι ουρανοί βλέπουν τη γη, ακούγουν τις προσευχές μας και τις προσκομίζουν στον Θεό.
Ο Κύριος είναι ελεήμων, αυτό το ξέρει η ψυχή μου, μα δεν μπορώ να το περιγράψω. Είναι στο έπακρον πράος και ταπεινός και όταν Τον δει η ψυχή, τότε αλλάζει και γεμίζει από αγάπη για τον Θεό και τον πλησίον και γίνεται και η ίδια πράη και ταπεινή. Μα αν χάσει ο άνθρωπος αυτή τη χάρη, τότε θα κλαίει σαν τον Αδάμ μετά την έξωσή του από τον παράδεισο. Οδυρόταν ο Αδάμ και όλη η έρημος άκουγε τους στεναγμούς του, τα δάκρυά του ήταν πικρά από τη θλίψη και έκλεγε για πολλά χρόνια.
Έτσι και η ψυχή που γνώρισε τη χάρη του Θεού και μετά την έχασε, πονά για τον Θεό και λέει: «Διψά η ψυχή μου τον Κύριο και με δάκρυα Τον αναζητώ».
Πολλοί πλούσιοι και ισχυροί θα πλήρωναν πολλά για να δουν τον Κύριο ή την Πανάχραντη Μητέρα Του, αλλά ο Θεός εμφανίζεται στην ταπεινή ψυχή και όχι στον πλούτο.
Όποιος όμως δεν θ’ αγαπά τους εχθρούς του, αυτός δεν θα μπορέσει να γνωρίσει αληθινά τον Κύριο και την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα μας διδάσκει ν’ αγαπούμε τους εχθρούς έτσι, ώστε η ψυχή να πονά γι’ αυτούς σαν να ήταν αληθινά παιδιά της.
Όποιος δεν αγαπά τους εχθρούς, σ’ αυτόν δεν έχει κατοικήσει ακόμα η χάρη του Θεού.
Η αγάπη του Κυρίου είναι φλογερή και σβύνει τη μνήμη της γης. Όποιος την έζησε, αυτός ακάματα, μέρα και νύχτα, την αναζητεί και ελκύεται προς αυτήν. Μας κάνουν να πέφτουμε μακριά της η υπερηφάνεια και η ματαιοδοξία, η αντιπάθεια για τον αδελφό ή ο φθόνος ή η κατάκριση του αδελφού. Μας εγκαταλέίπει, όταν έχωμε εμπαθείς σκέψεις, όταν προσκολλώμεθα στα γήινα. Για όλα αυτά απομακρύνεται η χάρη και ερημώνεται η ψυχή πλήττει και ποθεί με πόνο τον Θεό, όπως έπληττε και ο Αδάμ ο πατέρας μας μετά την έξωσή του από τον παράδεισο.
Αφόρητη είναι η ζωή χωρίς την αγάπη για τον Θεό. Σκότος και ανία για την ψυχή. Όταν όμως έλθει η αγάπη, τότε είναι αδύνατο να περιγραφεί η χαρά της ψυχής.
Αν γνώριζε ο κόσμος τη δύναμη των λόγων του Χριστού: «Μάθετε απ’ εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία», τότε όλος ο κόσμος, όλη η οικουμένη, θα εγκατέλειπαν όλες τις άλλες επιστήμες και θα μάθαιναν αυτή την ουράνια επιστήμη.
Οι άνθρωποι αγνοούν τη δύναμη της θεϊκής ταπεινώσεως του Χριστού και γι’ αυτό ελκύονται από τα γήινα. Αλλά δεν μπορεί να γνωρίσει ο άνθρωπος τη δύναμη αυτών των λόγων χωρίς το Άγιο Πνεύμα. Κι όποιος την εγνώρισε , αυτός δεν θα εγκαταλείψει αυτή την επιστήμη, έστω κι αν του χαρίσουν όλα τα βασίλεια του κόσμου.
Αφόρητη είναι η ζωή χωρίς την αγάπη για τον Θεό. Σκότος και ανία για την ψυχή. Όταν όμως έλθει η αγάπη, τότε είναι αδύνατο να περιγραφεί η χαρά της ψυχής.
Ο Κύριος αγαπά τον άνθρωπο και η Χάρη Του θα είναι η ίδια στην Εκκλησία, όπως και στο παρελθόν, μέχρι την ημέρα της φοβερής κρίσεως.
Ο Κύριος ανατρέφει τα παιδιά Του με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και με τη μετάληψη του τιμίου Αίματος και Σώματός Του, και όλοι, όσοι ακολουθούν τον Κύριο είναι όμοιοι με τον Κύριο, τον Πατέρα τους, κιόλας από εδώ, πάνω στη γη.
Αν θέλεις να προσεύχεσαι καθαρά, τότε γίνε ταπεινός, εγκρατής, εξομολογήσου ειλικρινώς και θα σε αγαπήσει η προσευχή.
Αν κανείς προσεύχεται στον Κύριο και σκέφτεται άλλα πράγματα, τότε ο Κύριος δεν εισακούει αυτού του είδους την προσευχή.
Οι συμφορές και οι κίνδυνοι εδίδαξαν πολλούς να προσεύχονται. Μ’ επισκέφθηκε κάποτε στην αποθήκη τροφίμων ένας στρατιωτικός που κατευθυνόταν στη Θεσσαλονίκη. Η ψυχή μου τον αγάπησε και του λέγω: «Προσεύχου στον Κύριο να λιγοστέψουν οι θλίψεις». Και αυτός απαντά: «Ξέρω να προσεύχομαι. Το έμαθα στον πόλεμο, όταν ήμουν στις μάχες. Παρακαλούσα θερμά τον Κύριο να με φυλάξει ζωντανό. Τα βόλια έπεφταν, τα βλήματα έσκαζαν και λίγοι έμειναν στη ζωή. Αν και πήγα πολλές φορές στη μάχη, ο Κύριος με εφύλαξε».
Πολλοί αγαπούν να διαβάζουν σοβαρά βιβλία. Καλό είναι κι αυτό, αλλά ανώτερη από όλα είναι η προσευχή. Όποιος όμως διαβάζει ανωφελή βιβλία ή εφημερίδες, αυτός καταδικάζει την ψυχή του σε πνευματική πείνα. Η ψυχή του πεινά, γιατί η αληθινή τροφή βρίσκεται στον Θεό. Στον Θεό βρίσκεται και η ζωή και η χαρά και η αγαλλίασή της.
Η υπερηφάνεια εμποδίζει την ψυχή να μπει στον δρόμο της πίστεως. Στον άπιστο δίνω αυτή τη συμβουλή: Ας πει: «Κύριε, αν υπάρχεις, φώτισέ με και θα σε υπηρετήσω μ’ όλη την καρδιά μου και μ’ όλη την ψυχή μου». Και ο Κύριος εξάπαντος θα φωτίσει μια τέτοια ταπεινή σκέψη και προθυμία για την υπηρεσία του Θεού. Δεν πρέπει όμως να λέγει: «Αν υπάρχεις, τότε παίδεψέ με», γιατί αν έρθει η τιμωρία, είναι δυνατό να μη βρεις τη δύναμη να ευχαριστήσεις το Θεό και να μετανοήσεις.
Για να σωθείς είναι ανάγκη να ταπεινωθείς. Γιατί τον υπερήφανο, και με τη βία να τον βάλεις στον παράδεισο, κι εκεί δεν θα βρει ανάπαυση, γιατί δεν θα είναι ικανοποιημένος και θα λέγει: «Γιατί δεν είμαι εγώ στην πρώτη θέση;». Αντίθετα η ταπεινή ψυχή είναι γεμάτη αγάπη και δεν επιδιώκει πρωτεία, αλλά επιθυμεί για όλους το καλό και ευχαριστιέται με όλα.
Ο κενόδοξος ή φοβάται τους δαίμονες ή γίνεται όμοιος μ’ αυτούς. Δεν πρέπει όμως να φοβόμαστε τους δαίμονες, αλλά πρέπει να φοβόμαστε την κενοδοξία και την υπερηφάνεια, γιατί προκαλούν την απώλεια της χάρης.
Ο Κύριος μας αγαπά πολύ. Κι όμως εμείς πέφτομε σ’ αμαρτίες, γιατί δεν έχομε ταπείνωση. Για να διαφυλάξεις την ταπείνωση, πρέπει να νεκρώσεις τη σάρκα και να δεχτείς το Πνεύμα του Χριστού. Οι Άγιοι είχαν ισχυρό πόλεμο με τους δαίμονες κι ενίκησαν με την ταπείνωση, την προσευχή και τη νηστεία.
Λέγεις: έχω πολλές δυστυχίες. Εγώ όμως θα σου πω- μάλλον ο Κύριος ο ίδιος σου λέγει: ταπεινώσου και θα δεις πως όλες οι δυστυχίες σου θα μετατραπούν σε ανάπαυση, έτσι που συ ο ίδιος έκπληκτος θα λες: Γιατί λοιπόν βασανιζόμουν και στενοχωριόμουν τόσο πιο πριν; Τώρα όμως χαίρεσαι, γιατί έχεις ταπεινωθεί και ήλθε η χάρη του Θεού. Τώρα, κι αν ακόμη μείνεις εσύ φτωχός στον κόσμο, δεν θα σ’ εγκαταλείψει η χαρά. Γιατί δέχτηκες στην ψυχή σου εκείνη την ειρήνη, για την οποία λέει ο Κύριος: «ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν». Έτσι δίνει ο Κύριος σε κάθε ταπεινή ψυχή την ειρήνη Του που ξεπερνά τα όρια του νου.
Αν υποστείς καμιάν αποτυχία, σκέψου: «Ο Κύριος βλέπει την καρδιά μου και αν είναι θέλημά Του, όλα θα είναι για το καλό το δικό μου και των άλλων». Έτσι η ψυχή σου θα έχει πάντα ειρήνη. Αλλ’ αν αρχίζει κανείς να παραπονείται: αυτό δεν είναι καλό, εκείνο δεν είναι όπως πρέπει, τότε στην ψυχή του δεν θα υπάρχει ειρήνη, έστω κι αν νηστεύει και προσεύχεται πολύ.
Ψυχή αμαρτωλή, αιχμάλωτη στα πάθη, δεν μπορεί να έχει ειρήνη και χαρά εν Κυρίω, έστω κι αν έχει όλα τα πλούτη της γης, έστω κι αν βασιλεύει σ’ όλο τον κόσμο. Αν σ’ ένα τέτοιο βασιλιά, την ώρα που διασκεδάζει σε συμπόσιο με τους πρίγκιπές του καθισμένος στο θρόνο του δοξασμένος, αν του πούμε ξαφνικά: «Βασιλιά, πεθαίνεις σε λίγο», τότε η ψυχή του θα ταραζόταν, θα έτρεμε από το φόβο και θα έβλεπε την αδυναμία του.
Η ειρήνη χάνεται, αν η ψυχή είναι ματαιόδοξη ή υπεροπτική έναντι του αδελφού ή αν κρίνει ή νουθετεί κάποιον χωρίς πραότητα και αγάπη. Αν τρώμε πολύ, ή προσευχόμαστε με ραθυμία ή μισούμε τον αδελφό, μ’ όλα αυτά σκοτίζεται ο νους και χάνεται η ειρήνη και η παρρησία προς τον Θεό.
Ο πόλεμος προέρχεται από τις αμαρτίες και όχι από την αγάπη. Ο Κύριος μας εδημιούργησε κατά την αγάπη Του και μας παρήγγειλε να ζούμε με αγάπη.
Πως μπορείς να ξέρεις αν ζεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού; Να η ένδειξη: Αν στενοχωριέσαι για κάτι, αυτό σημαίνει πως δεν παραδόθηκες τελείως στο θέλημα του Θεού, έστω κι αν σου φαίνεται πως ζεις σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Όποιος ζει κατά το θέλημα του Θεού, αυτός δεν μεριμνά για τίποτε. Κι αν κάτι του χρειάζεται, παραδίνει τον εαυτό του και την ανάγκη του στον Θεό. Κι αν πάρει ό,τι θέλει, μένει ήρεμος, σαν να το είχε.
Ψυχή που παραδόθηκε στο θέλημα του Θεού δεν φοβάται τίποτε: ούτε θύελλες ούτε ληστές ούτε τίποτε άλλο. Ό,τι κι αν έρθει, λέγει: «Έτσι ευδοκεί ο Θεός», κι έτσι διατηρείται η ειρήνη στην ψυχή και στο σώμα.
Ο Κύριος βλέποντας τις θλίψεις μας δεν θα επιτρέψει ποτέ κάτι που να ξεπερνά τις δυνάμεις μας. Αν οι θλίψεις μας φαίνονται υπερβολικές, αυτό σημαίνει ότι δεν έχομε παραδοθεί στο θέλημα του Θεού.
Παρατηρείστε αυτόν που αγαπά το θέλημά του. Αυτός δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή και δεν ευχαριστιέται με τίποτε. γι’ αυτόν γίνονται όλα όπως δεν έπρεπε. Όποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, έχει την καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπά τον Κύριο.
Πολλοί σκέφτονται με απόγνωση: «Αμάρτησα πολύ: σκότωσα, λήστεψα, εβίασα, συκοφάντησα, ήμουν άσωτος κι έκανα και άλλα πολλά». Κι από τη ντροπή τους δεν έρχονται σε μετάνοια. Λησμονούν όμως ότι όλες οι αμαρτίες τους είναι σαν σταγόνα μπροστά στο πέλαγος της αγάπης του Θεού.
Έμαθα πως η αγάπη ποικίλλει ως προς την έντασή της. Όποιος φοβάται τον Θεό, φοβάται να Τον λυπήσει με κάτι. αυτός είναι ο πρώτος βαθμός. Όποιος έχει το νου καθαρό από εμπαθείς λογισμούς, αυτός είναι ο δεύτερος βαθμός, μεγαλύτερος από τον πρώτο. Όποιος αισθητά έχει τη χάρη στη ψυχή του, αυτός είναι ο τρίτος βαθμός της αγάπης, ο ακόμα μεγαλύτερος. Η τέταρτη βαθμίδα, η τέλεια αγάπη για τον Θεό είναι όταν έχει κανείς τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και στην ψυχή και στο σώμα. Αυτών των ανθρώπων αγιάζουν τα σώματα και μετά τον θάνατό τους γίνονται άγια λείψανα.
Κι εγώ όταν ήμουν στον κόσμο, σκεφτόμουν πώς να η ευτυχία επί της γης: Είμαι υγιής, κομψός, πλούσιος, ο κόσμος μ’ αγαπά-κι είχα αυτή την κενοδοξία. Όταν όμως εγνώρισα με το Άγιο Πνεύμα τον Κύριο, άρχισα πια να θεωρώ όλη τη δόξα του κόσμου σαν καπνό που τον διασκορπίζει ο άνεμος.
Ο Κύριος δίνει τον παράδεισο και την Βασιλεία Του σ’ όποιον μετανοεί. Με το πλούσιο έλεός Του δεν θυμάται τις αμαρτίες μας, όπως δεν θυμήθηκε τις αμαρτίες του ληστή στον σταυρό.
Αν σκέφτεσαι κακό για τους ανθρώπους, αυτό σημαίνει πως μέσα σου ζει πονηρό πνεύμα και αυτό σου υποβάλλει πονηρές σκέψεις εναντίον των αδελφών. Κι αν κάποιος πεθάνει αμετανόητος, χωρίς να συγχωρήσει τον αδελφό, τότε η ψυχή του θα πάει εκεί που μένει πονηρό πνεύμα, το οποίο είχε κυριεύσει την ψυχή του.
Τέτοιος είναι ο νόμος: Αν συγχωρείς, σημαίνει πως σε συγχώρεσε και σένα ο Κύριος. Αν όμως δεν συγχωρείς τον αδελφό, σημαίνει πως η αμαρτία σου μένει μαζί σου.
Η αμαρτωλή ψυχή που δεν γνωρίζει τον Κύριο, φοβάται τον θάνατο και νομίζει πως ο Κύριος δεν θα της συγχωρήσει τις αμαρτίες της. Αυτό γίνεται, επειδή η ψυχή δεν γνωρίζει τον Κύριο και πόσο πολύ μας αγαπά. Αν το ήξερε αυτό ο κόσμος, κανένας δεν θ’ απελπιζόταν, γιατί ο Κύριος όχι μόνο συγχωρεί, αλλά και χαίρεται πολύ για την επιστροφή του αμαρτωλού. Ακόμη και να πλησίασε ο θάνατος, πίστευε ακράδαντα πως, μόλις παρακαλέσεις, αμέσως θα λάβεις την άφεση. Ο Κύριος δεν είναι σαν εμάς. Είναι απείρως πράος και σπλαχνικός και αγαθός και σαν τον γνωρίσει η ψυχή, καταλαμβάνεται από έκπληξη και λέγει: Αχ! ποιον Κύριο έχομε!
Ήξερα ένα παιδί. Η όψη του ήταν αγγελική, ταπεινή, σεμνή, πράη. πρόσωπο λευκό και ρόδινο, μάτια φωτεινά, γαλανά, αγαθά και ήρεμα. Όταν όμως μεγάλωσε, άρχισε την ανήθικη ζωή και έχασε τη χάρη του Θεού. Και σε ηλικία περίπου τριάντα ετών έμοιαζε άνθρωπος μαζί και δαίμονας, θηρίο και ληστής, κι η όψη του φοβερή κι απαίσια.
Ήξερα ακόμα μια πολύ ωραία κοπέλα, με πρόσωπο φωτεινό κι ευχάριστο, ώστε πολλοί φθονούσαν το κάλλος της.
Με την αμαρτωλή ζωή της όμως έχασε τη χάρη κι έγινε βδελυρή στη θέα.
Είδα όμως και το αντίθετο: ανθρώπους να μπαίνουν στο μοναστήρι με πρόσωπο παραμορφωμένο από την αμαρτία και τα πάθη, αλλά με την μετάνοια και την ευσεβή ζωή άλλαξαν κι έγιναν πολύ ευχάριστοι στην όψη.
Έτσι, λοιπόν, η αμαρτία παραμορφώνει τον άνθρωπο, ενώ η χάρη τον στολίζει.
Οι Άγιοι ακούνε τις προσευχές μας και έχουν από το Θεό τη δύναμη να μας βοηθούν.
Οι Άγιοι ήταν άνθρωποι όμοιοι μ’ εμάς. Πολλοί απ’ αυτούς είχαν μεγάλες αμαρτίες, αλλά με τη μετάνοια πέτυχαν την Ουράνια Βασιλεία. Κι όλοι όσοι έρχονται σ’ αυτήν, με την μετάνοια έρχονται που μας χάρισε ο Ελεήμων Κύριος με τα πάθη Του.
Άσκηση χωρίς υπακοή (ενν σε ιερέα-πνευματικό) γεννά την κενοδοξία.
Να θυμάσαι και να φοβάσαι δυο λογισμούς: Ο ένας λέει: είσαι άγιος, κι ο άλλος: δεν θα σωθείς. Κι οι δυο λογισμοί προέρχονται από τον εχθρό (δηλ. τον διάβολο) και δεν έχουν αλήθεια μέσα τους. Εσύ όμως να σκέφτεσαι: Εγώ είμαι μεγάλος αμαρτωλός, αλλά ο σπλαχνικός Κύριος αγαπά πολύ τους ανθρώπους και θα συγχωρήσει σ’ εμέ τις αμαρτίες μου.
Πονηροί λογισμοί καταπονούν τη υπερήφανη ψυχή, κι αν δεν ταπεινωθεί, δεν θα βρει ανάπαυση απ’ αυτούς.
Στην πλάνη πέφτει κανείς είτε από απειρία είτε από υπερηφάνεια.
Αν δεις κανένα όραμα ή εικόνα ή όνειρο, μην το εμπιστεύεσαι.
Είναι πολύ δύσκολο να διαγνώσεις μέσα σου την υπερηφάνεια. Να όμως μερικά συμπτώματα: Αν σε προσβάλλουν οι εχθροί (οι δαίμονες) ή σε βασανίζουν κακοί λογισμοί, αυτό σημαίνει πως δεν έχεις ταπείνωση. Γι’ αυτό, έστω κι αν δεν αντιλήφθηκες την υπερηφάνειά σου, ταπεινώσου. Αν είσαι οξύθυμος ή, όπως λένε, νευρικός, αυτό είναι αληθινή συμφορά. Κι αν κάποιος πάσχει από παροξυσμούς και φοβίες, οι αρρώστιες αυτές γιατρεύονται με τη μετάνοια, με το ταπεινό φρόνημα και με την αγάπη για τον αδελφό σου, ακόμα και για τους εχθρούς.
Πως είναι δυνατό να ξέρωμε αν μας αγαπά ο Κύριος ή όχι; Να τα γνωρίσματα: Αν παλαίβεις με ζήλο την αμαρτία, τότε σε αγαπά ο Κύριος. Αν αγαπάς τους εχθρούς, είσαι ακόμα πιο αγαπητός στο Θεό. Κι αν διαθέτεις την ψυχή σου για τους ανθρώπους, τότε είσαι πολύ αγαπητός στον Κύριο που κι αυτός έδωσε την ψυχή του για μας.
Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ
Ι.Μ. ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
ΕΣΣΕΞ ΑΓΓΛΙΑΣ